مسجد کبود یا مسجد جهانشاه تبریز

خبرگزاری بسیج، مسجد کبود تبریز از سری مساجد تاریخی ایران به شمار می رود که معماری خاص و زیبای آن چشم هر بیننده ای را به خود جذب می کند. هنوز اطلاعات دقیقی از سال ساخت این مسجد وجود ندارد. بنابر شواهد ساخت مسجد فیروزه ای رنگ تبریز در قرن نهم هجری قمری و به دستور فرومانروایان قراقویونلو (جهانشاه بن شاه یوسف) آغاز شده است. در میانه راه و در سال 840 هجری شمسی ساخت مسجد کبود به دست همسر جهانشاه (خاتون جان بیگم) متوقف شد.
بر اساس اطلاعات موجود در کتیبه سردر مسجد کبود، این مسجد سرانجام در سال 845 هجری شمسی و به دستور دختر سلطان جهانشاه (صالحه خانم) احداث شده است. ناظر ساخت پروژه مسجد کبود عزالدین بن ملک قاپوچی بوده است.

مسجد کبود در مرکز استان آذربایجان شرقی یعنی شهر تبریز واقع شده است. این مسجد از سری جاذبه های گردشگری تبریز محسوب می شود که دارای قدمتی بیش از 600 سال است. برای رسیدن به مسجد کبود می توانید از خودرو شخصی، اتوبوس یا مترو استفاده کنید.

ساخت مسجد فیروزه ای رنگ تبریز چیزی در حدود 30 سال به طول انجامید و در سال 845 هجری شمسی به پایان رسید. با زلزله شدیدی که در سال 1158 هجری شمسی در تبریز رخ داد، گنبدها و بخش وسیعی از مسجد کبود تخریب شد. این مسجد تا 150 سال به مسجدی خرابه تبدیل شده بود تا اینکه در سال 1318 و 1355 توسط استادکاران معروف بازسازی شد. اما همچنان پس از گذشت سال ها کار ترمیم و بازسازی این مسجد به پایان نرسیده است.

معماری مسجد کبود 

تبریز، مرکز آذربایجان شرقی در طول تاریخ بارها مورد حمله کشورهای همسایه قرار گرفته و آثار باستانی آن در اثر بلاهای طبیعی یا غیرطبیعی آسیب دیده است. مسجد کبود از ارزشمندترین آثار تاریخی تبریز همچون مابقی بناهای تاریخی این شهر، در طول سال های مختلف مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است.
مسجد کبود تبریز پس از اسلام و به سبک معماری آذری و اسلامی و با آجر ساخته شده است. کاشی های معرق، کتیبه هایی با خط ثلث، تخته سنگ های مرمری، کتیبه هایی با نقوش اسلیمی و تابلوهایی با خط کوفی از جمله تزئینات به کار رفته در بنا مسجد است. تمام کتیبه های این مسجد نیز توسط خوشنویس معروف قرن نهم هجری قمری یعنی نعمت الله البواب نوشته شده است.
بنای مسجد کبود همان طور که از نامش پیداست، با کاشی های لاجوردی و فیروزه ای پوشیده شده است. این مسجد از معدود مساجد آبی رنگ جهان است که با ترکیب کاشی های سیاه و سفید تضاد رنگی فوق العاده ای را رقم زده است.

بخش های مختلف مسجد کبود

مسجد کبود از باشکوه ترین سازه های آجری قرن نهم هجری قمری به شمار می رود که سبک معماری اسلامی و ایرانی ساخته شده است. در ساخت این مسجد از شیوه معماری ساسانیان یعنی تقسیم وزن گنبد با ساخت پایه های متعدد استفاده شده است. این مسجد تاریخی از 7 گنبد کوچک تر ساخته شده بود که بخشی از آن ها در اثر بلاهای طبیعی از بین رفته اند.
به علت آجری بودن تمام بخش های مسجد کبود و عدم استفاده از هیچ نوع سازه ای، تا سال ها امکان بازسازی آن وجود نداشت؛ در نهایت استاد معماران با طرح ویژه خود مشکل بازسازی این بنا را بدون استفاده از هیچ سازه ای برطرف کرد.
سردابه ای با دو مقبره در داخل این مسجد وجود دارد که گمان می رود متعلق به جهانشاه و دخترش باشد.

مسجد کبود به عنوان یکی از با ارزش ترین آثار تاریخی شهر تبریز محسوب می شود که در طی سال های متوالی دستخوش دگرگونی های بسیاری شده است. به شما پیشنهاد می کنیم حتما از این مسجد تاریخی با کاشی کاری های فیروزه ای زیبا که نماد معماری ایرانی اسلامی می باشند بازدید کنید. با گشت و گذار در مسجد کبود تبریز، بی شک سفری در تاریخ خواهید داشت و می توانید از آن لذت ببرید.