وقتی قوانین همراه با پیشرفت‌های تکنولوژی شکل و شمائل جدیدی به خود گیرد می‌بینیم که در نهایت روز به روز متخلفین کم و کمتر می‌شوند و خودروی جامعه از آسیب در امان خواهد ماند. اما در اینجا باید تاکید کرد که گاهی قوانین نیز ضرورت دارد به روز شود تا پلیس و مردم کمتر دچار تنش شوند.
هوا به شدت گرم است. پلیس راهور در میدانی بسیار شلوغ پر از ماشین و موتور و عابرانِ‌پیاده در حال مدیریت ترافیک است؛ دقت که می‌کنید می‌بینید چه کار سنگین و کشنده‌ای. دائم یا مجبور به تذکر است یا مجبور به برخورد با متخلفان و قانون‌شکنان. آیا شده است خود را جای پلیس بگذارید؟ آیا آماده هستید این شغل توانفرسا را داشته باشید؟
وقتی میزان زحمات پلیس راهور اینجا را با کشورهای پیشرفته مقایسه کنید متوجه سختی و سنگینی کار و حجم مسئولیت‌های پلیس راهور ایران می‌شوید.
در واقع رعایت قوانین رانندگی در کشورهای توسعه‌یافته عمدتا عاری از هرگونه تسامح دنبال و پیگیری می‌شود و مجریان با عدم اجرای قوانین و مقررات به‌شدت برخورد می‌کنند و اغماضی در کار نیست و نخواهد بود.
این مقایسه پرسش مهمی را مقابل ما می‌گذارد. چرا اینطور است؟ چرا در کشور ما بعد از چندین دهه هنوز معضل بغرنج ترافیک را داریم؟ چرا هنوز الفبای ترافیک رعایت نمی‌شود؟ چرا پلیس راهور علیرغم همه کوششی که به کار می‌برد در اصلاح فرهنگ ترافیک کشور و ایجاد یک فرهنگ خودکنترلی در شهروندان در زمینه عبور و مرور چندان موفق نیست و هر روز به جای کاستن از نیروهای راهور باید به تعدادشان افزود تا بتوان گره‌های عبورومرور را بگشایند و مردم را به مقاصدشان راهنمایی کنند؟ چرا چنین است؟ البته در همین‌جا باید به یک نکته اساسی اشاره کرد که برای اصلاح امور باید سهم ارتقا فرهنگ شهرنشینی به‌ویژه در خصوص رانندگی و عبورومرور در شهر و جاده‌ها افزایش یابد و در این مهم تقریبا همه دستگاه‌ها مسئولیتی بسا مضاعف دارند.
مسئولیت‌هایی که جامعه شهری مدرن و نیمه‌مدرن در دنیای امروز به‌عنوان یک اصل اجتناب‌ناپذیر بر دوش دستگاه‌ها گذاشته است و البته هیچ یک از شهروندان نیز از دایره گسترده این مسئولیت‌ها مستثنی نیستند.
امروز متولیان امور شهر ما باید بتوانند برای حل معضل ترافیک در سبک زندگی و نوع نگرش‌ها و باورهای رفتاری شهروندان تغییراتی نوپدید ایجاد کنند تا جامعه شهری بدون هرگونه دغدغه از مهندسی جدید مقررات و نظارت بهره گیرد. برای این مهم کافیست همه اعم از متولیان و شهروندان شناخت خود را در جهت آرامش بیشتر قرار دهند و روش‌ها و مهندسی‌های به روز و مدرن را هرچه بیشتر افزایش دهند.
امروز همه در شهر می‌بینیم که به‌طور مثال اکثر موتوری‌ها هیچ مقرراتی را رعایت نمی‌کنند حتی از وسط اتوبان و خیابان در خط سرعت برعکس می‌رانند؛ عدم رعایت مسیرهای یکطرفه، عبور از چراغ قرمز، عدم رعایت حق عابر پیاده، پارک‌های دوبله و سوبله، عدم رعایت سرعت قانونی، عدم رعایت حق تقدم از جمله ناهنجاری‌هایی است که همه شاهد هستیم. در واقع ظاهرا آنچه در آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی خوانده و امتحان داده می‌شود در عمل مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و خیلی‌ها خود را ملزم به رعایت دقیق آن نمی‌دانند. در اینجا باید پرسید ..چرا چنین است؟
پلیس راهنمایی و رانندگی یکی از رسته‌های خدمتی در فرماندهی کل انتظامی کشور است که علاوه بر ترافیک شهرها و جاده‌ها، در حوزه خدمات شماره‌گذاری وسائل نقلیه و صدور گواهینامه و افزایش فرهنگ ترافیک به طرق گوناگون در حال فعالیت است. رئیس پلیس راهور استان قم غلامرضا صدفی می‌گوید: افراد پلیس همیشه باید اولین افرادی باشند که در معابر حضور می‌یابند و آخرین افرادی باشند که معابر را ترک می‌کنند.
از آنجا که منتهای اهداف در شهر قم عمدتا در راستای خدمت‌رسانی و مربوط به زائران و مجاوران حضرت معصومه سلام الله علیهاست و مناسب‌ها نیز در سال فراوان است او می‌گوید که نیروهای این نهاد همواره در تمام این مناسبت‌ها در حال خدمتند. این مناسبت‌ها در سال تقریبا ۱۲۰ روز را شامل می‌شود.
۲۴ ساعته پای کارند
وی با اشاره به اقدامات این نیرو در طول سال می‌گوید: پلیس راهور به‌صورت فعال و گاه ۲۴ ساعته پای کار بوده است تا برای شهروندان مشکلی ایجاد نشود.
پلیس بر اساس وظیفه ذاتی خود با تخلفات برخورد می‌کند، ولی تعدادی از رانندگان اصرار بر عدم رعایت قوانین و مقررات دارند و باید با تأسف گفت همین عدم رعایت قوانین و مقررات برخی از شهروندان سبب شده است دیدگاهی نسبت به شهر قم به وجود آید که رانندگی در شهر قم زیاد خوب نیست.
روش‌ها و پژوهش‌های فنی و علمی همیشه بهترین پشتوانه برای تصمیم‌گیری‌هاست. مطالعه مفاد قانون راهنمایی و رانندگی این مهم را صریحا نشان می‌دهد. روان‌شناسان، مردم‌شناسان و جامعه‌شناسان معتقدند جریمه‌های سنگین و چگونگی برخورد پلیس با تخلفات از یک سو و فرهنگ‌سازی از سوی دیگر می‌تواند در این باره بسیار تاثیرگذار باشد.
خط قرمز ما
رئیس پلیس راهور استان قم، با اشاره به آنکه اگر شهروندی بخواهد در رانندگی اقداماتی صورت دهد که مشکلی برای سایر شهروندان ایجاد کند حتما با او برخورد می‌کنیم، به آمار اشاره می‌کند و می‌گوید: خط قرمز ما امنیت ترافیکی مردم و آسیب ندیدن آنهاست. عملکرد پلیس راهنمایی و رانندگی قم در چهارماهه ابتدای سال نسبت به سال گذشته در بخش اعمال قانون در حوادث حادثه‌ساز ۳۱ درصد و در بخش اعمال قانون و توقیف خودروهایی که حرکات نمایشی دارند ۳۷ درصد افزایش داشته است. همچنین در بخش شماره‌گذاری ۲۲ درصد افزایش خدمات داشته‌ایم.
اخذ حکم از دادستانی
وی در همین زمینه می‌افزاید: پلیس طبق قانون اجازه دارد که در صورت مشاهده اینگونه تخلفات ۷۲ ساعت وسیله نقلیه را توقیف کند؛ اما با توجه به حساسیت‌های موجود در این شهر از معاون محترم دادستان حکم گرفته‌ایم که در صورت لزوم حتا تا دو هفته وسیله نقلیه را در توقیف نگهداریم که حتما تعهد اخذ شود تا دیگر تخلفات تکرار نشود.
البته ما همواره اقداماتی را که سبب ایمنی هرچه بیشتر در امور ترافیک می‌شود، دنبال می‌کنیم چه در شورای ترافیک استان و چه در کمیته فنی استان و شورای راهبری ترافیک استان که با حضور استاندار برگزار می‌شود.
سرهنگ صدفی به حوزه ایمن‌سازی ترافیکی اشاره می‌کند و می‌گوید: مشکلاتی در حوزه‌های ایمن‌سازی و هوشمندسازی داریم که پیگیر هستیم. در چند سال گذشته اقدامات مثبتی انجام شده اما با آن چیزی که باید باشد، هنوز نرسیده‌ایم و با ایده‌ال خود فاصله داریم. تلاش ما این است که بتوانیم شهر را به گونه‌ای از تخلفات ایمن سازیم که حتا کمترین مشکل نیز برای شهروندانمان ایجاد نشود.
بیشترین علت
وی بیشترین علت تصادفات در شهر قم، را با توجه به آمار، عدم توجه به جلو، بیان می‌کند و می‌گوید: ماده ۱۸۰ آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی با صراحت، استفاده از تلفن همراه و هرگونه وسیله مشابه به هنگام رانندگی، میل کردن خوراکی، مشغول بودن با رادیو یا ضبط و مواردی اینچنینی را که به حواسپرتی راننده منجر می‌شود، ممنوع اعلام کرده است. در این استان در چهارماهه ابتدای سال تصادفات ناشی از عدم توجه به جلو حدود ۴۱ درصد فراوانی داشته است
ملاک قانون باشد
باید تاکید کرد که اقداماتی قوی و همه جانبه در زمینه فرهنگ‌سازی توسط همه دستگاه‌ها لازم است تا جامعه دریابد مقررات و قوانین برای بهترشدن زندگی تنظیم می‌شوند. وی با استناد به برخی آمار می‌گوید: پلیس قم در چهارماهه ابتدای سال در زمینه استفاده از تلفن همراه در هنگام رانندگی نسبت به سال گذشته ۱۸ درصد افزایش برخورد قانونی داشته است اما این کافی نیست. ما شهروندان زمانی وظیفه خود را در چهارچوب فرهنگ رانندگی ادا کرده‌ایم که هنگام تماس تلفنی برای لحظاتی خودرو را به کنار مسیر هدایت کنیم و پس از اتمام مکالمه به راه خود ادامه دهیم. نباید افراد در موقع رانندگی خود را بر قانون ارجح بدانند؛ اگر قانون را ملاک عمل قرار دهند، مطمئنا مشکلات ترافیکی کاهش خواهد یافت.
این تخلف
سرهنگ صدفی می‌گوید: در خصوص تخلف استفاده از تلفن همراه به نظر می‌آید، صرفا برخورد جدی کافی نیست؛ این تخلف فراوانی بالایی دارد و جریمه استفاده از تلفن همراه در حین رانندگی با توجه به آسیبی که می‌تواند به وجود آورد، چیزی نیست و آسیب می‌تواند بسیار بالا و فاجعه باشد.
امروزه موتورسواران در همه جا مشکل جدی هستند و به‌عنوان یکی از معضلات شهری، هزینه سنگینی را بر دوش خود و دیگر شهروندان و دولت می‌گذارند. وی در همین زمینه می‌گوید: این مشکل در استان قم از خط قرمز عبور کرده و به حادترین مشکل اجتماعی استان تبدیل شده است. به‌دلیل عدم نظارت کافی خصوصاً از سوی خانواده‌ها و حتا نبود قوانینی برای عبورومرور نوجوانان در ساعات مشخصی از شبانه‌روز و ضعف آموزش، همه شاهد برخی رفتارهای خلاف قوانین ترافیکی هستیم که امیدواریم برای سامان‌دادن و قانونمندکردن ترافیک شهری در این موارد برنامه‌هایی تدوین شود.
اکنون می‌بینیم که پیاده‌روها و خطوط عابر پیاده و لاین سمت چپ خیابان‌ها از روبرو دیگر امنیت ندارد و موتورها از هر سو حرکت می‌کنند و همه جا را در تصرف خود دارند و واقعا مسأله هستند. طبق یافته‌ها اغلب مشاهده می‌شود افرادی که از فقر فرهنگی و فقر اقتصادی رنج می‌برند بیشتر به این معضل دامن می‌زنند و در واقع فقر اقتصادی مزید بر فقر فرهنگی دو مشخصه ایجاد این معضل هستند.
خانواده‌ها مراقبت کنند
صدفی در خصوص تصادفات در شهر می‌گوید: در شهر قم تعداد بالایی موتورسوار وجود دارد. واقعیت این است که خانواده‌ها اگر برای جان عزیزانشان اهمیت قائلند به‌راحتی وسیله نقلیه را در اختیارشان نگذارند. نوجوانان بعضاً با توجه به مقطع حساس سنی خود با انجام حرکات نمایشی و سرعت‌های غیرمجاز و سایر اقدامات اینچنینی، موجب حوادث ناگوار و آسیب به خود و خانواده و دیگران می‌شوند.
وی کنترل و عدم افزایش تصادفات خودروها را از دیگر رویدادهای چهارماهه اخیر می‌داند اما با استناد به آمار در خصوص تصادفات موتورسیکلت‌ها می‌گوید: عدم مدیریت در رانندگی، عدم استفاده از کلاه‌ایمنی، عدم رعایت سرعت مطمئنه و بی‌احتیاطی راکبین موتورسیکلت‌ها سبب شده است ۲۱ درصد با افزایش تصادفات و آسیب‌ها مواجه باشیم.
۱۰ هزار توقیفی
سرهنگ صدفی با اشاره به آمار موتورهای توقیفی می‌گوید: هم اکنون حدود ۱۰ هزار موتورسیکلت در چهارچوب اعمال قانون در پارکینگ‌ها توقیفند. با عدم استفاده از کلاه ایمنی هم در این چهارماهه ۲۱ درصد افزایش برخورد داشته‌ایم؛ اما نکته مهم این است ما کارشناسان و متخصصان معتقدیم برای اصلاح اساسی این معضلات نیاز به فرهنگ‌سازی دارد.
همه متوجه باشیم
در یک سیستم مدرن باید هر شهروند به نوبه خود در جهت داشتن و حفظ شهری آرام و فارغ از هرگونه تنش ترافیکی تلاش کند و خود را مسئول بداند. وی در این زمینه می‌گوید: همه باید متوجه باشیم که آسیب در یک تصادف گاهی به مرزی جبران‌ناپذیر می‌رسد؛ لذا کمکی که هر فرد می‌تواند به خود و جامعه کند پیشگیری از وقوع حادثه است، چون پس از وقوع حادثه جز حسرت در پی نخواهد بود.
بین ساعات ۱۶ تا ۲۴
سرهنگ صدفی با اشاره به آمار تصادفات منجر به فوت در استان می‌گوید: در چهارماهه ابتدای امسال ۵۷ درصد تصادفات بین ساعات ۱۶ تا ۲۴ رخ داده است. نکته حائز اهمیت این است که معمولا شب‌ها دید محدود است و خصوصا در نقاط با نور ضعیف خطر به‌موقع درک نمی‌شود و راننده به اصطلاح در نقطه "عدم فرار" قرار می‌گیرد. البته ما پیگیر هستیم و بارها مطرح کرده‌ایم تا کار رفع شود. عابران و شهروندان باید هنگام عبور و مرور به نقاط کور دقت کنند و در رانندگی شبانه بیشتر احتیاط کنند و با سرعت مطمئنه برانند.
جلوه‌های بصری نابجا
اکنون شهروندان با نورپردازی‌های شهری که در تاریکی شب جلوه‌های بصری ایجاد می‌کند، مواجه‌اند. چراغ‌های رنگی با ترکیب‌بندی متفاوت که بواسطه خاموش و روشن شدن پی درپی توجه را به خود جلب می‌کنند. ریسه‌های شلنگی یا سوزنی و سایر محصولات مشابه که برای زیباسازی و آراستن فضاها و مناظر شهری مورد استفاده قرار گرفته‌اند. اما گاهی استفاده نادرست و نابجا سبب خطای دید و آزردگی و سردرگمی رانندگان است. او در این باره می‌گوید:
آیا شده از خود بپرسند این روشنایی‌ها چه کاربردی در یک بزرگراه یا بلوار دارد؟
طراحی با نور یا هرچیزی که سبب شود راننده حتی برای لحظه‌ای دچار حواسپرتی شود در ایجاد تصادف نقش دارد؛حالا ممکن است یک تابلو یا یک نوشته، یا هر عاملی تصادف را ایجاد کند.
وی رسیدگی به این موارد را به مدیریت شهری مرتبط می‌داند و می‌گوید: اگر نقصانی باشد و از آن مطلع شویم حتما منعکس می‌کنیم اما به طور کلی مدیریت شهری باید به این موارد رسیدگی و تصمیم‌گیری کند.
تشکر از خانواده‌های راهور
صدفی می‌گوید: پلیس راهنمایی و رانندگی تحت رهبری ولی فقیه خود را سرباز آقا امام زمان می‌داند. در بحث چارچوب اربعین حضرت اباعبدالله الحسین(ع) هم که تکلیف مشخص است از سرباز و کادر اداری و دیگر عزیزان در تک تک جایگاه‌ها همه جان برکف خدمت می‌کنند؛ هم اثبات کرده‌اند، اینکه از اولین روزهای محرم تا سوم محرم تمام همکاران راهور استان در سطح شهر بصورت ۲۴ ساعته خدمت می‌کردند. بعضی از دوستان را من دیدم که در ۲۴ ساعت چهار ساعت هم استراحت نداشتند و آن چهار ساعت استراحت هم داخل ایستگاه راهنمایی رانندگی در حد استراحتی کوتاه بوده است آن هم برای آنکه هیچگونه مشکلی برای هیات‌های عزاداری‌ها و شهروندان ایجاد نشود.
جا دارد اینجا از تک تک همکاران تشکر کنم بویژه خانواده‌های محترمشان که در واقع از امر خدمت به کشور پشتیبانی می‌کنند. اگر پشتیبانی خانواده‌ها نباشد قطعا ما به آن اهدافمان به صورت صد در صد نخواهیم رسید.
افزایش مهارت
رئیس پلیس راهور استان قم می‌گوید: هر فرد در رانندگی باید از مهارت لازم برخوردار باشد چرا که افراد در رانندگی با جان و مال خود و مردم طرف هستند. گاهی می‌بینیم در یک تصادف، رانندهای که مقصر نیست، نشسته و گریه می‌کند. وقتی علت را می‌پرسیم می‌گوید من این وسیله نقلیه را با کلی زحمت در زندگی خریده‌ام، آن هم برای زن و بچه‌هایم و حالا از دست رفت. اگر افسران ما سختگیری می‌کنند صرفا برای افزایش مهارت افراد است و توصیه می‌کنیم مردم عزیز خودشان تلاش کنند تا مهارتشان افزایش یابد.
بازآموزی مستمر
وی می‌گوید: ما بازآموزی قانون و آموزش را به صورت مستمر کنترل می‌کنیم. رانندگانی را که تخلفات مکرر دارند از طریق دوربین‌های شهر می‌گیریم. به‌طور مثال رانندهای را که در یک ماه ۲۰ مرتبه سرعت غیر مجاز داشته است، به کلاس‌های آموزشی احضار کرده‌ایم و جا دارد از شهرداری و اداره معاونت بهداشت علوم پزشکی قم تشکر کنم که به ما کمک می‌کنند.
این افراد معمولا پس از آموزش درصد بالایی از تخلفاتشان کم می‌شود.
وی می‌گوید: عامه جامعه فکر می‌کنند که اولین قدم برای دریافت گواهینامه صرفا معاینه چشم است در حالی که در کنار معاینه چشم، اندام و اعصاب و روان و سطح سلامت، همه بررسی می‌شود.
آخرین نکته
باید فرزندانمان را از ابتدا با رعایت قانون آشنا و عادت دهیم. ما با رعایت قانون بنیاد کودک را شکل دهیم. این یکی از بایدهای تربیتی است. اگر والدین برای قانون و قانونگذار اهمیتی قائل نباشند، هیچگاه نمی‌توان انتظار داشت که آینده‌ای متعالی و زیبا برای انسان بسازیم.
سرهنگ غلامرضا صدفی در این باره اظهار می‌کند: آخرین نکته‌ای که بر آن اصرار داریم، بحث استفاده از کمربند ایمنی و در آغوش نگرفتن کودک است. از والدین و رانندگان گرامی تقاضا داریم به این نکته توجه کنند. اگر فرزندکوچکی دارند و ملزم به رانندگی هستند، به محدودیت‌ها توجه داشته باشند. کودک نباید در صندلی جلو ماشین بنشیند. در آغوش گرفتن او نیز ممنوع است. با تاسف ما مواردی داشته‌ایم که کودک در آغوش پدر و راننده، بر اثر شدت تصادف سرش به شیشه جلو برخورد کرده و همان لحظه فوت کرده است. والدین دقت کنند اگر استفاده از صندلی کودک برایشان میسر نیست، در نهایت از صندلی عقب برای مراقبت از کودک استفاده کنند به نحوی که آسیبی برایشان ایجاد نشود و خستگی همکاران ما با رعایت قوانین از تنشان برود.
بزرگترین حسینیه ایران
یک نهاد بزرگ اداری را نمی‌توان به حسینه تشبیه کرد اما، وقتی به نحوه فعالیت گسترده این نهاد در جهت رشد و ارتقای توسعه فردی شهروندان و به سادگی و گستردگی نحوه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی و شبانه‌روزی و نحوه فرهنگ‌سازی آن بنگریم که چگونه مولفه‌های تربیتی و آموزشی جدید را به کار می‌گیرد تا فهم زندگی مدرن اجتماعی و شهری را به منصه ظهور برساند و وقتی ویژگی‌های مسئولان و گردانندگان و نحوه ارادتشان به ساحت مقدس حضرت معصومه(س) و سایر اهل بیت(ع) و تلاششان در جهت ظهور انسان‌هایی با منش نیک در جامعه دیده می‌شود که می‌کوشند بسترساز ظهور وبالندگی اجتماع سالم باشند و بیشترین فعالیت‌هایشان در مناسبات و ماه عزاداری حسینی است می‌توان چنین شرح داد که اینجا بزرگترین حسینه ایران در طول سال است.
