به گزارش خبرگزاری بسیج، برخی از آگاهان و ریش سفیدان از جمله علل این امر را علاوه بر مسائل و ریشه‌های فرهنگی آن، سردسیر بودن شهرستان و همزمانی این عید با شروع بهار دل انگیز در این شهرستان می‌دانند.
زمستان طولانی که با شروع روییدن گلها، سبزه‌ها و بهار طبیعت به پایان می‌رسد تمامی‌مردم را به برپایی جشن نوروز ترغیب کرده و مردم از یکماه به عید همانند سایر هموطنانمان به پاکیزه کردن منازل خود می‌پردازند.
خانه تکانی، تهیه سبزه، چهارشنبه سوری و تهیه انواع نان و شیرینی مخصوص عید از جمله شاخص‌ترین آداب و سنن دیرین مردم قبل از فرارسیدن سال نو است.
برخی ازشاهرودی هامعتقدند: همزمان با زدودن غبار از منازل و اثاثیه آن، باید به پالایش روح و زدودن هرگونه آلودگی از دل‌ها نیز توجه شود.
حدود ۲۰ روز مانده به نوروز، اهالی این شهرستان مقدمات تهیه سبزه سفره هفت سین را فراهم می‌کنند.
البته هر سبزه‌ای به مناسبتی تهیه می‌شود، مثلا گندم برای افزایش رزق و روزی، عدس برای زیبایی، نرگس برای شادی روح اموات و آفتابگردان نیز به منظور گردش کار است، لیکن امروزه تنها سبزه گندم و عدس رایج است.
براساس سنت‌های قدیمی، بانوی منزل در غروب روز سیزدهم نوروز، سبزه را رو به قبله و به نیت طلب باران برروی پشت بام منزل می‌اندازد و از خدامی‌خواهد علاوه بر نزول باران، درد و غم و ناراحتی از میان مردم برچیده شود.
به نوشته کتاب “فرهنگ مردم شاهرود” بنابر عقیده بسیاری از عوام شاهرود، بنای جهنم در روز چهارشنبه آخر سال پی ریزی شده‌است و قابیل نیز در همین روز خون برادرش را برزمین ریخت، به همین مناسبت مردم شاهرود نیز شب و روز چهارشنبه آخر سال را بسیار شوم می‌دانند.
آنان به هنگام برپایی آیین چهارشنبه سوری، برای رفع نحوست این روز سه مرتبه از روی آتش می‌پرند و اشعاری را زمزمه می‌کنند.
در آخرین روز‌های سال بسیاری از کدبانو‌های این شهر اقدام به تهیه انواع مختلفی از نان‌های خانگی و قندی برای ایام نوروز می‌کنند.
نان زردو، نان شیری، گولاچ و نان کاک (نان قندی) از جمله نان‌های خانگی و سنتی مردم شاهرود است که هنوز نیز در برخی از روستا‌های این شهرستان پخت آن رایج است.
هر چند شکلات و شیرینی‌های جدید در منازل یافت می‌شود لکن طعم به یاد ماندنی شیرینی‌های خانگی شاهرود هنوز هم طرفداران بسیاری دارد.
علاوه بر نان و شیرینی‌های خانگی و جدید، تخم مرغ پخته رنگ شده، شاهدانه گندم و کنجد بو داده و مغز هسته زردآلو از عناصر اصلی سفره عید در منازل این شهر است که از میان آنان، هسته زردآلو طرفداران بیشتری دارد.
به هنگام تحویل سال نو تقریبا تمامی اعضای خانواده دور هم جمع هستند و بعد از حلول سال نو، مردم با رفتن به منزل بزرگان، خانواده‌های معظم شهدا و سایر بستگان ضمن زنده نگاه داشتن سنت حسنه صله رحم، عیدنوروز را به آنان تبریک می‌گویند.
در اولین روز سال نو، بسیاری از مردم با حضور در منازل افرادی که عزیزی را از دست داده‌اند، ضمن ابراز همدردی و تسلای خاطر، همدلی و صمیمیت خود را به آن خانواده نشان می‌دهند.
هرچند در سالیان اخیر گرانی و تورم امکان پوشیدن لباس‌های نو بر تن تمامی افراد خانواده‌ها را تقریبا غیرممکن ساخته، لیکن بسیاری از خانواده‌ها سعی دارند تمیز‌ترین لباس‌های خود را در این ایام بپوشند و افراد متمکن نیز به خانواده‌های فقرا لباس‌های نو هدیه کنند.
همچنین عیدی دادن بزرگتر‌ها به کوچکتر‌ها هنوز در بین بیشتر خانواده‌های متمکن شاهرودی رواج دارد.
سنت “حاجی فیروز”، نوروزخوانی که درگذشته درطول سالیان متمادی دراین شهرستان رواج داشته روبه فراموشی گذاشته‌است با همت شهرداری شاهرود از سر گرفته شده و چند سالیست که شاهد آن در روز‌های پایانی سال در شهر هستیم.
