مطالبه‌گری از مسئولان باعث دوقطبی در جامعه میشود؟
به گزارش خبرگزاری بسیج خراسان رضوی از مشهدمقدس؛ مهدی سالاری در کرسی آزاداندیشی مطالبه‌گری و راهکارهای آن در جامعه که با حضور دانشجویان موافق و مخالف این موضوع در دانشگاه بین‌المللی امام رضا علیه‌السلام برگزار شد اظهار کرد: گروهی می‌گویند نقد مسئولین باعث ایجاد دوقطبی در جامعه میشود به این معنا که هر فعالیتی که از سمت جناح مخالف صورت می‌گیرد رد میشود و فعالیت‌هایی که در جناح موافق صورت می‌گیرد حتی اگر اشتباه باشد، تأیید میشود. اما گروه دیگری می‌گویند مطالبه‌گری همیشه وجود دارد.
در یک جامعه متعالی، زندگی ایده‌آل حق مردم است
در این جلسه دانشجویان پسر در جبهه موافق موضوع و دانشجویان دختر در گروه مخالف با طرح با یکدیگر بحث کردند. گروه موافق اعلام کرد: طبق نظرات گروه ما، زندگی در یک جامعه متعالی و با شرایط ایده‌آل حق تمامی مردم است و این مهم محقق نمیشود مگر اینکه تمامی افراد جامعه از مردم تا مسئولین تکالیف و وظایفشان را انجام دهند.
دانشجوی موافق یکی از اصلی‌ترین وظایف مردم در جامعه را فریضه امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر دانست و افزود: این مهم جزو واجبات و فروعات دین اسلام است و یکی از اصلی‌ترین و خاص‌ترین جلوه‌های فریضتین، حوزه مطالبه‌گری است.
او در بخشی دیگر از این مباحثه عنوان کرد: یکی از مهمترین عرصه‌های حضور مردم پس از تشکیل حکومت اسلامی، مسئله مطالبه‌گری است. مطرح‌شدن این مسئله به دلیل عدم عصمت ما و مسئولین است که به امکان خطا و اشتباه عقلی یا سهوی منتج میشود.
دانشجوی موافق مطرح کرد: یکی از راه‌های جبران‌کننده این خطا و اشتباه را مطالبه‌گری مردمی می‌دانیم؛ اما در سال‌های اخیر متأسفانه این مسئله به انحراف کشیده شده و با شدت آن به فضایی رسیده که اصل مفهوم مطالبه‌گری مورد غفلت واقع شده است. صرفاً میدان مطالبه‌گری فضایی برای تسویه‌حساب جریانات معاند با جمهوری اسلامی شده است.
مطالبه‌گری خواست مردم از حکومت برای تحقق حقوق عمومی
وی در ادامه اذعان داشت: مطالبه‌گری در واقع در خواست مردم و شهروندان از حاکمان برای احقاق حقوق مردم است. مطالبه‌گری یک کنش سیاسی است و هر کنش سیاسی طبیعتاً در فضای فقه اسلامی که ما به آن باور داریم، یک‌سری ضوابط و الزاماتی دارد.
او قانون اساسی را مردم ساز معرفی کرد و توضیح داد: قانون اساسی که به‌عنوان بالاترین سند حقوقی کشور و میثاق مشترک بین ملت و حاکمیت است و از جهتی مردم ساز است، در اصل هشتم خود به فریضه امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر به‌عنوان یک وظیفه همگانی و متقابل اشاره کرده است و سه نوع مختلف نظارت مردم به دولت، مردم به مردم، دولت به مردم را تعریف کرده است. مسئله‌ای که فعلاً مدنظر ما است، نظارت مردم نسبت به دولت است.
دانشجوی موافق با اشاره به فرموده حضرت علی (ع) در خطبه ۲۱۶ نهج‌البلاغه گفت: باتوجه‌به این خطبه می‌توان لزوم مطالبه‌گری را به معنای طلب حق کردن برداشت کرد. در این خطبه آمده؛ مردم از اینکه حق بزرگی فراموش میشود یا باطل خطرناکی در جامعه رواج پیدا می‌کند، احساس نگرانی نمی‌کنند پس در آن زمان نیکان خار و بدان قدرتمند می‌شوند و کیفر الهی بر بندگان بزرگ و دردناک خواهد بود، پس بر شماست که یکدیگر را نصیحت کنید و نیکو همکاری کنید.
او در بخشی دیگر به نامه ۵۷ نهج‌البلاغه استناد کرد و افزود: حضرت علی علیه‌السلام در این نامه فرمودند؛ اگر برنامه‌ام صحیح بود مرا یاری کنید و اگر کارم نادرست بود از من بخواهید که به حق بازگردم و از من مطالبه کنید.
این دانشجو مطالبه‌گری را حق مردم دانست و توضیح داد: باید به‌عنوان یک واجب الهی در حد توان به مطالبه‌گری پرداخت و در هیچ کجا بیان نشده که اولیای الهی فرموده باشند در زمان و شرایط خاص شما مجاز به ترک این فریضه هستید. همان‌طور که امام خمینی بیان کردند؛ مردم مواظب‌اند، مطلع‌اند، شناسایی می‌کنند و سکوت نمی‌کنند؛ بنابراین توصیه من به مسئولین به طور جد این است که ترغیب، تأیید و همراهی و کمک کنید تا کشور شما به‌سلامت پیش برود.
وی ادامه داد: رهبر انقلاب نیز مطالبه‌گری و احساس مسئولیت را فارغ از صحیح یا غلط بودن آن یک فرصت می‌دانند و تأکید دارند مطالبه‌گری سبب فعال‌شدن اندیشه‌های نو میشود؛ ازاین‌رو پرچم آرمان‌خواهی و مطالبه‌گری را زمین نگذارید؛ اما این مطالبه‌گری باید به‌گونه‌ای توسط گروهی صورت بگیرد که در ادامه به پیشرفت جامعه و عدم تعارضات منجر شود. چون اگر به دست گروه مخالف برسد و مطالبه‌گری توسط گروه نادرستی انجام شود هدفشان ایجاد معارضه بین مردم، ازبین‌بردن جمهوری اسلامی ایران و کشور، خراب‌کردن وجهه جامعه است.
مطالبه یک بحث عقلانی است و وجوب آن را خود عقل و تبعیت از عقل است
در گروه مقابل نماینده دانشجویان دختر مخالف با طرح موضوع این کرسی با اعلام کرد: روی اصل مطالبه گری مخالفتی نداریم اما مسئله ای که وجود دارد این است که باید این مطالبه گری در جهت کنترل برون ریزی های جامعه باشد. نمیشود مطالبه گری را انجام بدیم و بعد نتیجه گرفتن یا نگرفتن را به دست والیان حکومت واگذار کنیم و بگوییم ما مطالبه کردیم و حالا نتیجه را شما مشخص کنید. با این روش آن چیزی که مطلوب ما است حاصل نشود.
وی تصریح کرد: چیزی که برای قشر ما مهم است آن فرهنگ خودباختگی است که بر مردم حاکم شده و متأسفانه به‌خاطر این فرهنگ خودباختگی، مردم ما مطالبه‌گری را در جهت درست خودش پیش نبردند و نتیجه مؤثری حاصل نشد.
دانشجوی مخالف دوقطبی شدن را نتیجه مطالبه‌گری نادرست دانست و خاطرنشان کرد: در مطالبه‌گری گروهی از مردم خواسته‌ای را مطرح می‌کنند و به مسئولین منتقل می‌کنند و در نتیجه انتظار دارند که آن مطالبه و نتیجه بر جامعه حاکم شود و سلامت روحی و روانی سایر افراد جامعه را در نظر نگرفته‌اند. حتی اگر که جمعیت آنها بیشتر باشد و اغلب جامعه را دربرگرفته باشد؛ اما باتوجه‌به اینکه شرایط روحی، روانی، اجتماعی، سیاسی و معیشتی سایر افراد جامعه را لحاظ نکرده‌اند، آن مطالبه نادرست است و ما مخالف آن هستیم. به‌خاطر اینکه مردم نحوه مطالبه‌گری‌شان درست نبوده، مسئولین عملکردشان با این مطالبه درست نبوده، متأسفانه باعث دوقطبی شدن در جامعه میشود.
عملکرد درست مسئله یا نفس مطالبه‌گری؟
وی در پاسخ به سؤال گروه موافق در خصوص عملکرد درست مسئله یا نفس مطالبه‌گری؟ اعلام کرد: به عنوان مثال والدین یک فرزند به خاطر رفتار اشتباهشان و حرف گوش نکردن فرزند، اورا کتک بزنند، مطالبه گری اشتباه ما همین حکم را برای سایر افراد جامعه دارد. بعضی از مردم در سایه و سکوت به زندگی عادی خود ادامه می‌دهند فارغ از اینکه در جامعه چه اتفاقی صورت می‌گیرد. عده دیگری با مطالبه‌گری نادرست نتایج و اثرات منفی را در جامعه حاکم می‌کنند که زندگی آن دسته دیگر از افراد هم تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. علاوه بر این متأسفانه با اثراتی که از رسانه و فضای مجازی و فرهنگ خودباختگی که در جامعه حاکم است نتایج به سمت تعارض بین افراد جامعه، ازبین‌رفتن اقتدار کشور و نظام جمهوری اسلامی و غیره خواهد رفت.
مخالف فرهنگ‌سازی برای مطالبه‌گری نیستیم
گروه دانشجویان موافق در این مناظره پاسخ دادند: ما مخالف فرهنگ‌سازی نیستیم و هیچ چالشی هم با آن نداریم. اصل مطالبه دخلی در فضای روحی یا روانی جامعه ندارد؛ بلکه راه‌حل‌هایی که در برابر آن مطالبه‌گری ارائه میشود، بعضاً ممکن است نادرست باشد که این مربوط به فضای اجرایی میشود که خدشه‌ای به اصل مطالبه وارد نمی‌کند.
نماینده گروه موافق گفت: اگر ما صرفاً معیار و ملاک را سلامت روحی و روانی افراد قرار بدیم، پس ضوابط اسلامی و فقهی ما چه میشود؟ اگر سلامت روحی و روانی مردم جامعه گیر آن بود که یک واجب الهی مشخص را زیر پا بگذارند و سلامت روحی و روانی‌شان الزاماً وابسته به این موضوع بود، آیا ما باید همچنان به این مسئله اهمیت بدیم یا ملاک و معیار ما چیز دیگری است؟
او ادامه داد: معیار و ملاک ما ضوابط و قاعده‌های اسلامی است که طبیعتاً خود این ضوابط و قاعده‌های اسلامی و فقهی، تمامی جنبه‌های ابعاد انسانی از جمله جسمی، روحی، ذهنی، فکری را در نظر گرفته است. آیا این بشر با این ذهن ناقص و روحیات و احساساتش می‌خواهد تصمیم بگیرد که ملاک واقعی و صحیح چیست؟
نماینده دانشجویان پسر با استناد به فرمایش رهبر انقلاب عنوان کرد: ایشان فرمودند مطالبه‌گری را با ارائه راه‌حل‌های خوب همراه کنید. مطالبه‌گری فقط انتقاد و اعتراض نیست اگرچه که در آن اعتراض هم وجود دارد، انتقاد در کنار پیشنهاد، پس باید روش صحیح مطالبه‌کردن بین جامعه فرهنگ‌سازی شود.
نتیجه مطالبه را چگونه اصلاح کنیم؟
نماینده دانشجویان دختر عنوان کرد: دوقطبی شامل انواع واقعی و کاذب است زمانی که ما یک مطالبه را مطرح می‌کنیم باید ببینیم که این مطالبه در کدام دسته دوقطبی قرار می‌گیرد. اختلاف بین فارس و ترک، شیعه و سنی، اصلاح‌طلب و اصول‌گرا و امثال اینها دوقطبی کاذب است. همه اینها مبانی‌شان یکی است؛ اما در هر دسته یک‌سری از افراد طبق فرمایشات مقام معظم رهبری صادق عمل می‌کنند؛ اما یک‌سری از افراد دیگر نیز فاسق عمل می‌کنند و این باعث نمیشود که ما یک دسته را به طور کامل و قطعی نفی و رد کنیم.
وی توضیح داد: دوقطبی که در اصل پایه و اساس ضوابط اسلامی صحیح است، دوقطبی بین ایران و صهیونیست، دوقطبی بین ایران و گروه‌هایی است که اصل اسلام را خدشه‌دار می‌کنند.
نماینده دانشجویان دختر افزود: چیزی که مطرح است این است که در ادارات ما بخش حراست وجود دارد. وظیفه بخش حراست از سازمان‌ها این است که خودشان به همدیگر کمک کنند و معیشت مردم، شرایط و نحوه عملکردشان مورد انتقاد قرار بگیرد. زمانی که این مطالبه از سوی مردم واقع میشود و مورد مطالبه قرار می‌گیرند، نارضایتی و دوقطبی شدن افراد جامعه است و مردم در مقابل یکدیگر قرار می‌گیرند و مسئولان نیز در سطح کلان آن طور که بایدوشاید پاسخگوی نیازها و مطالبه افراد جامعه نیستند. جو حاکم بر جامعه این شرایط را ایجاد می‌کند.
وی با طرح این سؤال که آیا در سال‌های اخیر از مطالبه نتیجه مثبتی گرفته‌ایم یا خیر اذعان داشت: اگر نتیجه نگرفته‌ایم مشکل از نحوه مطالبه‌گری بوده، در این صورت کار سخت میشود و مردم کارزار راه‌اندازی می‌کنند، شورش می‌کنند انقلاب می‌کنند و فکر می‌کنند این کاردرست است اما شاید واقعاً آن برون‌ریزی‌های مردم جامعه باعث اضطراب اجتماعی شود و در صدد آن انقلاب کنند و متأسفانه نتیجه مثبتی ندارد.
این دانشجوی گروه مخالف عنوان کرد: مردم یک جامعه زمانی که به همدیگر رحم نمی‌کنند زمانی که یک فروشنده به بهانه معیشت و وضعیت اقتصادی، اجناس را گران‌تر می‌کند این یعنی منِ شهروند مهارت درست مطالبه‌کردن را یاد نگرفته‌ام و از مسئول مربوطه نتوانستم مطالبه کنم، به اجناس خودم اعمال قدرت کردم و مبلغ آن را افزایش دادم این روش درست فروشنده شده است. این مثال میشود مطالبه نادرست و باعث شده که اشتباهات از جامعه پاک نشود و روی هم انباشته شود.
او در ادامه نقد در حوزه‌های مختلف را مطالبه‌گری صحیح دانست و اعلام کرد: منظور ما از نقد، مرور عملکردهایمان است؛ اما اگر نقد ما سازنده نباشد منجر به پاک‌سازی جامعه از اشتباهات نمیشود و اشتباهات روی‌هم انباشته و اتحاد عمومی مردم نسبت به دستگاه‌های دولتی کاهش پیدا می‌کند.
راه‌حل در مطالبه عامل دوقطبی شدن است
دانشجوی پسر در گروه موافق عنوان کرد:عقیده ما این است که اصل مطالبه در فضای دوقطبی قرار نمی‌گیرد؛ بلکه نتیجه مطالبه و راه‌حل‌هایی که در صدد آن مطالبه اتفاق می‌افتد موجب دوقطبی میشود. اصل مطالبه‌گری مشخص می‌کند که چه کسانی موافق و چه کسانی مخالف با مبانی هستند.
این گروه معتقدند مطالبه گری صحیح در جامعه به جای ایجاد حس تنفر در حقیقت محرک نظام حاکم برای بهبود وضعیت کشور است. آنها ادعا می کنند با اینکه مطالبه باید از شیوه صحیح اتفاق بیفتد مخالف نیستند.
نماینده گروه موافق در ادامه نظر هم‌گروهانش عنوان کرد: بحث مصلحت‌اندیشی است که در حال حاضر به صلاح نیست که مردم جامعه در یک فضایی مطالبه کنند. در واقع ممانعت از مطالبه‌گری، آزادی بیان را سلب می‌کند مردم باید آزادی داشته باشند که مطالبه خود را مطرح کنند.
رعایت سلسله‌مراتب در مطالبه‌گری
نماینده دانشجویان دختر در گروه مخالف اظهار کرد: چیزی که باعث میشود مطالبه ما اثرگذار باشد و به نتیجه مثبت برسد، رعایت سلسله‌مراتب در مطالبه‌گری است.
نماینده دانشجویان پسر در گروه موافق عنوان کرد: رهبر انقلاب فرموده‌اند یکی از الزامات برای بحث مطالبه‌گری این است که مطالبه‌گری از سمت مردم و گروه‌های وابسته به مردم باشد یا حداقل دارای پایگاه‌های مردمی و نه گروهی خاص و قشر خاصی از مردم انجام شود.
