اهتمام حضرت زهرا(س) به وحدت در سایه تبیین ولایت‌پذیری

یکی از بزرگ‌ترین خیرات عالم و موهبت‌های عظیم الهی، نعمت وحدت است «إِذْ کُنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا»(آل‌عمران/ ۱۰۳). این نعمت، یک نعمت معجزه‌وار نیز است، همان‌گونه که خداوند می‌فرماید: «وَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ أَنْفَقْتَ مَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا مَا أَلَّفْتَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَيْنَهُمْ إِنَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ؛ و ميان دل‌هايشان الفت انداخت كه اگر آنچه در روى زمين است همه را خرج می‌کردى نمى‏‌توانستى ميان دل‌هايشان الفت برقرار كنى ولى خدا بود كه ميان آنان الفت انداخت، چراكه او تواناى حكيم است.»(انفال/ ۶۳)

وجود خیر عظیم و کثیر حضرت فاطمه(س)، تأمین و تحقق وحدت را نیز شامل می‌شود. اگر بگوییم هدف اصلی جریان روشنگری حضرت فاطمه(س) حفظ وحدت امت اسلام بوده است؛ اشتباه نگفته‌ایم. به بیان مولا امیرالمؤمنین(ع): «در طول تاریخ و حیات بشر، چه از گذشتگان و چه از باقى‌ماندگان، به هیچ کسی به‌خاطر تفرقه و جدایی خیری نرسیده است»؛ به همین جهت تمام امت‌هایى که پس از پیامبرشان اختلاف کردند، جریان باطل بر جبهه حق غلبه پیدا کرد.

به بیان آیت‌الله شهید محمدباقر صدر در کتاب «فدک فی التاریخ» مطالبه فدک یک مسئله شخصی و نزاع مادی نبوده است بلکه نوعی ارزش‌بانی و صیانت از وحدت امت اسلام است که تنها و تنها از این طریق تأمین می‌‌شود.

خدای متعال اطاعت عترت پیامبر(ص) را سامان آیین اسلام و امامت اهل بیت پیامبر(ص) را مایه امنیت و صیانت امت اسلام از تفرقه و اختلاف قرار داده است. ولایت و امامت تنها عامل به سامان‌رسانی آیین اسلام است، اما به شرط ولایت‌پذیری امت.

حضرات معصومین(ع)؛ محور حفظ وحدت‌ در اسلام 

وحدت‌ سیره مستمره حضرات معصومین(ع) بوده است. به‌عنوان نمونه وقتی ابوسفیان پس از جریان سقیفه به مدینه آمد و به مخالفت با خلیفه اول پرداخت، بسیار واضح و روشن بود، هدف ابوسفیان از این اقدام، حمایت از اسلام نبوده است. او در مدت ۱۳ سالی که مسلمانان در مکه بودند به آزار و اذیت آنان پرداخت، با هم‌دستی دوستانش نظیر ابوجهل، ابولهب و... مسلمانان را شکنجه کرد، سمیه و یاسر را به شهادت رساند، برای قتل و ترور پیامبر(ص) نقشه کشید و مسلمانان را مجبور به هجرت به حبشه و مدینه کرد. پس از هجرت نیز مشکلات زیادی از جمله جنگ‌های بدر، احد و خندق را بر مسلمانان تحمیل کرد.

در نهایت اندکی قبل از فتح مکه، به‌ظاهر مسلمان شد تا بتواند در راستای این اسلام دروغین خود ریاست و زعامت قبلی را حفظ کنند یا پس از مدتی که مسلمانان را ضعیف دیدند دوباره به احیای جاهلیت قبل خود برگردند و دیگران را نیز بازگردانند.

به همین دلیل، ابوسفیان نزد حضرت علی(ع) آمد و با اعلام آمادگی بیعت با آن حضرت و دادن نیروی لازم برای گرفتن حق خود، قصد تحریک حضرت را داشت، اما مولا علی(ع) چون هدف وی را می‌دانست به درخواست او پاسخ منفی داد و با رد پیشنهاد شیطنت‌آمیز این دشمن اسلام، او را فتنه‌انگیز خواند.

شکی نبود که راهبرد ابوسفیان اختلاف‌افکنی و ایجاد انشقاق و جنگ داخلی در امت اسلام بود، تا با تضعیف اسلام، بتواند به جنگ با هر دوی آن‌ها پرداخته و با شکست آنان، اسلام را نابود و جاهلیت را احیا کند. در مورد دیگری وقتی عتبة بن ابی‌لهب اشعاری در حقانیت حضرت علی(ع) در امر خلافت خواند، حضرت این راهبرد شاخص را بیان فرمودند: «سَلَامَةُ الدِّینِ أَحَبُّ إِلَینَا مِنْ غَیرِه‌؛ سلامت دین برای من مهم‌تر از هر امر دیگری است» (شرح ابن أبی الحدید، ج ‌۶، ص۲۱).

در میان معصومان(ع) هیچ شخصیتی نیست که در جهت ایجاد تفرقه در جامعه اسلامی باشد؛ یعنی از فاطمه زهرا(س) گرفته تا دیگر امامان معصوم(ع)، همگی سیره‌ای را داشتند که عامل و مبنای وحدت در جامعه اسلامی بوده‌اند.

بزرگ بانوی جهان اسلام، حضرت فاطمه(س)، در عین اینکه می‌کوشید که امیرالمؤمنین(ع) را به‌عنوان مبنای حق و امام جامعه معرفی کند، به حفظ وحدت امت اسلام نیز توجه داشت. همچنان که امیرالمؤمنین(ع) نیز در جامعه نقش محوری در حفظ و تقویت جامعه اسلامی داشت؛ چنان‌که گاهی با سکوت، گاهی با رفتن در درون جامعه و حضور در متن جامعه، گاهی با مشورت دادن و حل و فصل اختلافات، این هدف را دنبال می‌کرد.

حضرت فاطمه زهرا(س) و امام علی(ع) به هیچ عنوان دو رفتار متضاد با هم نداشتند بلکه براساس پیچیدگی‌های زمان، تقسیم کاری را انجام داده بودند و رفتار یکی مکمل رفتار دیگری است. بنابراین، راهی که مولا علی(ع) برای حفظ و تقویت جامعه در پیش گرفته بودند، مقصود و مطلوب حضرت فاطمه زهرا(س) بود و آنچه را هم که حضرت فاطمه زهرا(س) در پیش گرفته بودند، مقصود و مطلوب مولا علی(ع) بود.

مهم‌ترین مبلغ و مروج معرفت فاطمی(س)

یکی از نکات مهم در سیره عملی رهبر حکیم انقلاب در راهبری جهان اسلام، این است که ایشان علاوه بر بزرگ‌ترین مُبلغ و مروج راهبرد «وحدت امت اسلام» و «وحدت شیعه و سنی»؛ مهم‌ترین مبلغ و مروج معرفت فاطمی(س) نیز هستند.

یکی از مهم‌ترین جلسات تبیین معارف دینی رهبر معظم انقلاب، جلسات ایشان در سالروز میلاد حضرت فاطمه(س) است. همچنین ایشان مقید به برگزاری ایام فاطمیه مانند ایام عزای حسینی(ع) نیز هستند، درواقع (با عبور از تحلیل نقطه‌ای و نگاه تحلیل روندی)، در سیره و منظومه نگرشی رهبر معظم انقلاب، دو مقوله شخصیت حضرت فاطمه(س) و وحدت امت اسلام، در راستای یکدیگرند و احیای این دو مقوله، مطالبه منصوص قرآن است که می‌فرماید: «مَا آتَاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا» (حشر/ ۷). یعنی امت اسلام اعم از همه مذاهب و فرق، باید این دو گوهر عظیم اسلامی (گوهر وحدت و گوهر تأسی الگو و اسوه فاطمی(س) را ارزش‌ نهند. 

حضرت فاطمه(س)، دختر رسول خدا(ص) است و تنها متعلق به شیعه نیست، بلکه تعلق به جهان اسلام و به تعبیر رهبر معظم انقلاب به جهان بشریت تعلق دارد.