ایران با دارا بودن منابع عظیم گازی و نفتی، پتانسیل بالایی برای توسعه این صنعت دارد. با این حال، یکی از چالشهای عمده در صنعت پتروشیمی، عدم تکمیل زنجیره پایین دست در این صنعت است. تکمیل این زنجیره میتواند تأثیرات مثبت قابل توجهی بر توسعه اقتصادی کشور، رونق تولید و افزایش اشتغال داشته باشد.
یکی از اساسی ترین تحولات و نقشهایی که تکمیل زنجیره پایین دست پتروشیمی در توسعه اقتصادی بازی میکند، ایجاد ارزش افزوده اقتصادی برای محصولات خام پتروشیمی است. ایران به دلیل منابع غنی نفت و گاز، به راحتی میتواند مواد اولیه پتروشیمی تولید کند، اما تولید محصولات میانه و نهایی باعث ایجاد ارزش افزوده بیشتری میشود. تکمیل این زنجیره باعث میشود که مواد اولیه به محصولات با ارزشتر تبدیل شوند که میتواند به افزایش درآمدهای ملی و تقویت صنعت کمک کند.
یکی دیگر از مباحث حائز اهمیت در این حوزه آن است که با تکمیل زنجیره پایین دست، ایران میتواند محصولات پیچیدهتر و با کیفیتتری را صادر کند که این موضوع میتواند به افزایش درآمدهای ارزی کشور کمک کند. به ویژه در شرایطی که ایران با تحریمهای اقتصادی مواجه است، توسعه صادرات محصولات نهایی پتروشیمی میتواند به بهبود تراز تجاری کشور کمک نماید.
در این زمینه اما یکی از اصلی ترین نقشهایی که تکمیل زنجیره ارزش پتروشیمی در اقتصاد کشور بازی میکند، کاهش وابستگی اقتصاد به صادرات نفت خام و کاهش آسیبپذیری کشور در برابر نوسانات جهانی قیمت نفت است.
بسیاری از صنایع در ایران از جمله صنایع خودروسازی، لوازم خانگی، نساجی و کشاورزی به مواد پتروشیمیایی نیاز دارند. با تکمیل زنجیره پایین دست، این صنایع میتوانند مواد اولیه مورد نیاز خود را به صورت داخلی تأمین کنند که این امر به کاهش هزینههای تولید و افزایش رقابتپذیری آنها کمک میکند.
ایجاد بازارهای جدید و نوآوری، افزایش مهارت های فنی و توسعه نیروی کار و ایجاد اشتغال مستقیم و غیر مستقیم نیز از دیگر نقشهای اساسی توسعه زنجیره و تکمیل زنجیره پایین دست پتروشیمی در کشور و به ویژه استانهایی مثل خوزستان است که با این مهم می توانند به حل بسیاری از چالشهای خود در حوزه های مختلف بپردازند.
تکمیل زنجیره پایین دست پتروشیمی در ایران میتواند به عنوان یکی از عوامل کلیدی در توسعه اقتصادی کشور، رونق تولید و افزایش اشتغال عمل کند. این امر میتواند با ایجاد ارزش افزوده بیشتر، توسعه صادرات و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی، به تقویت اقتصاد ملی و پایداری آن در برابر بحرانهای جهانی کمک نماید. همچنین با توجه به اشتغالزایی و تأثیرات اجتماعی آن، تکمیل این زنجیره میتواند نقش مؤثری در بهبود معیشت مردم و ارتقای کیفیت زندگی در کشور داشته باشد و از این رو باید به صورت جدی مورد توجه دولت به عنوان سیاست گذار و بخش خصوصی به عنوان سرمایه گذار قرار بگیرد. در این مسیر برگزاری رویدادهایی در حوزه پتروشیمی و صنایع پایین دست همچون اهوازپترواکس می تواند به تکمیل این حلقه و نقش تحولی نمایشگاهها در توسعه اقتصادی کشور کمک کند.
البته در این میان نباید از این مساله غافل شد که تداوم برگزاری چنین رویدادهایی همچون اهواز پترواکس، پتروکم کیش و... و نقش ایجابی این رویدادها در بسترسازی برای تکمیل زنجیره پایین دست پتروشیمی، میتواند به تحولی انجامد که زمینه ساز رشد و جهش تولید، رونق اقتصادی و... شود.