زنان بهعنوان نیمی از پیکره جامعه بشری، همپای مردان به ایفای مسئولیتهای خویش مشغولاند، اما در جوامع گوناگون با رویکردهایی متفاوت مواجه میشوند. متأسفانه، برخی زنان، خواسته یا ناخواسته، خود را مانند کالایی عرضه میکنند و با عبور بیمحابا از مرزهای اخلاقی، کرامت انسانی خویش را خدشهدار میسازند.
زنان با مسئولیت
زنان در عصر حاضر در عرصههای گوناگون فعالیت میکنند و افزون بر وظایف خانگی، بار مسئولیتهای دیگری را نیز بهدوش میکشند. از اینرو، نقش اجتماعی آنان دامنهای وسیع و تأثیرگذار را در برمیگیرد. امام خمینی(ره) بر اهمیت این نقش تأکید فراوان داشتند. دو عبارت زیر، گویای جایگاه والای زنان در جامعه امروز است.
«بانوان ایران در این نهضت و انقلاب سهم بیشتری از مردان دارند ... در تربیتی که اشتغال دارند، .. .، باز سهم بزرگی در این انقلاب دارند.»(صحیفه امام، ج ۱۴، ص ۳۵۵) «اگر زنهای انسانساز از ملتها گرفته بشود، ملتها به شکست و انحطاط مبدل خواهند شد.» (صحیفه امام، ج ۶، ص ۳۰۰) «سعادت و شقاوت کشورها بسته به وجود زن است.»(صحیفه امام، ج ۷، ص ۳۳۹)
زن حق دخالت در سرنوشت خویش را همچون مرد دارد ... [و در] مسائلی که منافات با حیثیت و شرافت زن ندارد آزاد شد
خانواده، رکن بنیادین جامعه است و زنان در استواری این نهاد نقشی بیبدیل ایفا میکنند. آنان، ضمن مشارکت فعال در امور اقتصادی و حرفهای بیرون از خانه، به مدیریت و تقویت اقتصاد خانواده یاری میرسانند. افزون بر این، زنان با توانمندی بیمانند خود میتوانند فرزندان و همسر را به سوی نیکوکاری و اعمال شایسته هدایت کنند یا، در صورت انحراف، به مسیرهای ناپسند سوق دهند. این تأثیرات، چه مثبت و چه منفی، در نهایت به پیکره جامعه بازمیگردد و سرنوشت آن را رقم میزند. امام خمینی (ره)، با بصیرت والای خویش، به این جایگاه خطیر زنان توجه ویژهای نشان داده و بر نقش محوری آنان تأکید ورزیدهاند.
«صلاح و فساد یک جامعه از صلاح و فساد زنان در آن جامعه سرچشمه میگیرد.»(صحیفه امام، ج ۱۶، ص ۱۹۲) بنابراین، صلح و آرامش، موفقیت یا انحرافات، ناپاکی و فساد خانواده و همچنین سرنوشت افراد جامعه، به زنان آن جامعه وابسته است. امام در عبارتی بیانگر این جایگاه است: «زن نقش بزرگی در اجتماع دارد. زن مظهر تحقق آمال بشر است.» (صحیفه امام، ج ۷، ص ۳۴۱)
«زن نقش بزرگی در اجتماع دارد، زن مظهر تحقق آمال بشر است.»(صحیفه امام، ج ۷، ص ۳۴۱) در جای دیگر میفرماید:
«زن یکتا موجودی است که میتواند از دامن خود افرادی به جامعه تحویل دهد که از برکاتشان یک جامعه، بلکه جامعهها به استقامت و ارزشهای والای انسانی کشیده شوند.» (صحیفه امام، ج ۱۶، ص ۱۹۲) «نقش زنان در عالم از ویژگیهای خاصی برخوردار است، صلاح و فساد یک جامعه از صلاح و فساد زنان در آن جامعه سرچشمه میگیرد.» (صحیفه امام، ج ۱۶، ص ۱۹۲) و در یک کلام: «سعادت و شقاوت کشورها بسته به وجود زن است.» (صحیفه امام، ج ۷، ص ۳۳۹)
انسانسازی؛ در دست قدرتمند مادر
شاید بتوان گفت مهمترین وظیفه زن، مادری کردن و تربیت درست کردن است. امام خمینی در این زمینه میگوید: «مادر خوب بچه خوب تربیت میکند؛ و خدای نخواسته اگر مادر منحرف باشد، بچه از همان دامن مادر، منحرف بیرون میآید.»(صحیفه امام، ج ۷، ص ۲۸۳) همچنین در جای دیگر میگوید: «اول مدرسهای که بچه دارد، دامن مادر است.» (صحیفه امام، ج ۷، ص ۲۸۳) و «خدمت مادر به جامعه از خدمت معلم بالاتر است و از خدمت همهکس بالاتر است.» (صحیفه امام، ج ۱۴، ص ۱۹۷) مادر نقش کلیدی در تربیت فرزندانش دارد. چگونگی نگهداری و تربیت فرزند، بر کل زندگی آنها تاثیر دارد. بنابراین، انسانسازی در دست قدرتمند زنان است. و سعادت و موفقیت جامعه بستگی به زن دارد.
نقش زنان در تعلیم و تربیت و ارزشها
زنان نقش اساسی در تعلیم و تربیت جامعه دارند. امام خمینی(ره) در این مورد میفرماید:
«از دامن شما باید این مطلب شروع بشود که بچهها را تربیت کنید، یک تربیت صحیح اسلامی... اگر دید مادر، آدم صحیحی است، پدر، آدم صحیحی است این(فرزند) صحیح بار میآید... جامعه صحیح میشود.»(صحیفه امام، ج ۷، ص ۲۸۵)
زن؛ یکتا موجودی است که میتواند از دامن خود افرادی به جامعه تحویل دهد که از برکاتشان یک جامعه، بلکه جامعهها به استقامت و ارزشهای والای انسانی کشیده شوند و میتواند بعکس آن باشد
«بچهها از مادر بهتر چیز [مسائل] اخذ میکنند. آنقدری که تحت تأثیر مادر هستند، تحت تأثیر پدر نیستند، تحت تأثیر معلم نیستند.» (صحیفه نور، ج ۸، ص ۹۰) و این که «زن مربی جامعه است.» (صحیفه امام، ج ۷، ص ۳۳۹)
بنابراین عشق و عاطفه مادری در تربیت فرزندانش و کسب آموزش واقعی، برای زندگی آیندهشان مؤثر است. فرزندان به رفتار مادر نگاه میکنند و آشکارا رفتارهای وی را دنبال میکنند.
نقش منحصر بفرد زنان در جامعه
زنان، فراتر از نقش مستقیم خویش در جامعه، از طریق تربیت فرزندان و تأثیر بر همسر، اثری غیرمستقیم و عمیق بر اجتماع میگذارند. آنان با پرورش فرزندانی شایسته و هدایت همسر به سوی نیکی، انسانهایی والا و ارزشمند به جامعه عرضه میدارند. بنیانگزار انقلاب اسلامی ایران در این مورد میگوید:
«زن؛ یکتا موجودی است که میتواند از دامن خود افرادی به جامعه تحویل دهد که از برکاتشان یک جامعه، بلکه جامعهها به استقامت و ارزشهای والای انسانی کشیده شوند و میتواند بعکس آن باشد.» (صحیفه امام، ج ۱۶، ص ۱۹۲)
حقوق زنان
در اسلام، زنان همچون مردان از حقوقی برخوردارند که در بسیاری از موارد با حقوق مردان یکسان است. جز در پارهای استثناها، زن همواره همپای مرد قرار گرفته و برای او هویت و موجودیت مستقل قائل شده است. امام در این مورد چند تذکر دارند:
«ما میخواهیم زن به مقام والای انسانیت برسد. زن باید در سرنوشت خودش دخالت داشته باشد.»(صحیفه امام، ج ۶، ص ۳۰۰) همچنین میگوید: «اسلام شما را میخواهد از این ملعبهای که اینها میخواهند شما را ملعبه قرار بدهند نجات بدهد، اسلام میخواهد شما را یک انسان کامل تربیت کند.»(صحیفه امام، ج ۱۶، ص ۳۵۸ ) یا در جایی دیگر میفرماید:
«زن حق دخالت در سرنوشت خویش را همچون مرد دارد... [و در] مسائلی که منافات با حیثیت و شرافت زن ندارد آزاد شد.»(صحیفه امام، ج ۴، ص ۳۶۴)
تبیان