نقش مادران در ترویج اندیشه‌های امام خمینی(ره)
مادران، نخستین معماران شخصیت انسان، نقش بی‌بدیلی در شکل‌گیری باورها، ارزش‌ها و هویت نسل‌ها دارند. در منظومه‌ی فکری امام خمینی(ره)، مادر نه‌تنها مربی فرزندان، بلکه نقطه‌ی آغاز «انسان‌سازی» و حلقه‌ی وصل میان خانواده، دین و انقلاب است.
این گزارش، با نگاهی به جایگاه مادر در اندیشه‌ی امام، نقش آنان را در تربیت نسل انقلابی و مواجهه با چالش‌های روز تبیین می‌کند.
۱. مادر؛ مدرسه‌ای برای ساختن انسان
امام خمینی(ره)، دامن مادر را «بزرگ‌ترین مدرسه» می‌دانستند؛ جایی که فرزند نه صرفاً آموزش، بلکه روح و منش می‌گیرد. ایشان تأکید داشتند: «یک مادر ممکن است بچه را بد تربیت کند و موجب هلاکت یک امت شود.» در این نگاه، سرنوشت یک جامعه، مستقیماً به تربیت مادرانه گره می‌خورد.
۲. سنگر مقاومت در برابر سیاست‌های استعماری
در دوران پهلوی، تضعیف نقش مادری از طریق تبلیغ فمینیسم تحریف‌شده و حذف زن از ساختار خانواده، بخشی از پروژه‌ی استعماری تلقی می‌شد. امام بارها هشدار دادند که فروپاشی خانواده، آغاز فروپاشی تمدن است. در برابر این جریان، مادران انقلابی با حفظ حجاب، تربیت دینی و حضور فعال در صحنه‌ی مبارزه، تصویر تازه‌ای از زن مسلمان ارائه دادند.
۳. خانه؛ خاستگاه روحیه‌ی انقلابی
مادران با تزریق ارزش‌های دینی و انقلابی به فرزندان، خانه را به کانون بیداری و مقاومت تبدیل کردند. امام در وصیت‌نامه‌ی خود می‌نویسند: «یک شبِ مادر از سال‌ها عمر پدر ارزنده‌تر است.» این جایگاه والا، الهام‌بخش نسل مادرانی شد که فرزندانشان را برای حضور در خط مقدم انقلاب پرورش دادند.
نمونه‌ها:
تأکید مستمر امام به عروس خود، فاطمه طباطبایی، بر احترام به مادر و نقش تربیتی زن
نقش همسر امام، بانو خدیجه ثقفی، در تربیت شهید مصطفی خمینی و مدیریت خانه در تبعید
۴. حضور فعال در نهضت انقلاب اسلامی
امام خمینی(ره)، با شکستن مرزهای سنتی، زنان را به صحنه آورد و فرمود: «حضور شما الهام‌بخش مردان بود.» مادران با شرکت در راهپیمایی‌ها، پشتیبانی از مبارزان و حمایت عاطفی از خانواده، در صف اول انقلاب ایستادند.
۵. مادران، در خط مقدم جنگ نرم
امروز نیز مادران در میدان جنگ نرم فرهنگی نقش‌آفرین‌اند؛ با روایتگری از شهدا، حضور فعال در فضای مجازی و انتقال ارزش‌ها، پاسدار هویت نسل نو هستند. امام تأکید داشتند: «دشمن می‌خواهد فرزندان شما را منحرف کند. مادران باید با آگاهی و بصیرت، نسل جدید را واکسینه کنند.»
نمونه‌ها:
مادر شهید حججی با روایت فرزند، الگویی از مقاومت نرم ارائه داد
مادران جوان با تولید محتوای معنوی، در فضای مجازی جهاد فرهنگی می‌کنند
۶. تربیت ترکیبی از علم و ایمان
امام(ره) توصیه می‌کردند: «فرزندانتان را هم عالم بار بیاورید، هم متعهد.» علم بدون ایمان، سلاحی در دست دشمن است. امروزه، مادران نخبه با راه‌اندازی مدارسی که هم تربیت علمی دارند و هم اخلاقی، نسخه‌ای از نگاه امام را اجرایی کرده‌اند.
آمار قابل‌توجه:
۶۷٪ از دختران تحصیل‌کرده‌ی فنی و پزشکی، نقش مادر را در انتخاب مسیر علمی–انقلابی خود، کلیدی دانسته‌اند.
۷. مادران شهید؛ اسطوره‌های گمنام
شهدا، میوه‌ی درخت تربیت مادرانه‌اند. امام خمینی(ره) می‌فرمودند: «این مادران هستند که با اشک‌های آسمانی خود، نهال انقلاب را آبیاری می‌کنند.» مادرانی که فرزندان خود را نه‌تنها برای زندگی، بلکه برای شهادت تربیت کردند.
روایت:
مادر شهید همت می‌گوید: «همیشه می‌گفتم اگر برای اسلام بجنگی، حتی اگر کشته شوی، پیروز خواهی بود.»
۸. الگویی از سیره‌ی مادر امام
مادر امام(ره)، بانو هاجر احمدی، با وجود فقر، فرزندی چون امام را در دامان اشک‌های عاشورایی خود تربیت کرد. امام بعدها نوشت: «گریه‌های مادرم هنگام روضه‌ی عاشورا، اولین جرقه‌ی مبارزه در من بود.»
همسر امام نیز در سال‌های تبعید، با ساده‌زیستی و مدیریت خانه، اجازه نداد مشکلات معیشتی، امام را از مسیر مبارزه بازدارد.
۹. چالش‌های مادران در تربیت نسل انقلابی و راهکارهای مقابله با آن
چالش‌ها:
تضعیف جایگاه مادری در نتیجه‌ی تبلیغات ضدفرزندآوری
گسترش فردگرایی و کاهش اقتدار خانواده
نفوذ رسانه‌های معاند و ارائه‌ی الگوهای انحرافی
راهکارها:
راه‌اندازی «خانه‌های مادر و کودک» برای آموزش سبک زندگی اسلامی–انقلابی
معرفی و الگوسازی مادران موفق در رسانه‌ی ملی
ارائه‌ی تسهیلات فرهنگی، اقتصادی و آموزشی به مادران فعال در عرصه‌ی تربیت و رسانه
حمایت از تولید محتوای مادرانه در فضای مجازی
در پایان
مادران، ستون‌های تمدن و طلایه‌داران تربیت نسل انقلابی‌اند. امام خمینی(ره) فرمودند: «از دامن مادر، مرد به معراج می‌رود.» امروز، در عصر نبردهای ترکیبی، جهاد مادرانه بیش از همیشه معنا یافته است؛ جهادی که تمدن نوین اسلامی را بر پایه‌ی ایمان، علم و عزت بنا می‌نهد.
