به گزارش خبرگزاری بسیج جامعه زنان کشور--«دانستن و توانمند شدن» بهترین اقداماتی است که در بحران‌ها جان ما و هموطنانمان را نجات می‌دهد. اگر بدانیم در مواجهه با حمله هوایی و تهاجم دشمن چگونه باید رفتار کنیم، آرامش روانی و احساس امنیت را به خود و اطرافیان هدیه می‌دهیم.
مریم نخ‌ساز، مدیر آموزش کمک‌های اولیه جمعیت هلال احمر در پی تجاور رژیم صهیونیستی به کشورمان به آموزش ساده اما اصولی و علمی مواجهه صحیح با حمله هوایی دشمن پرداخته است که در ادامه با هم می‌خوانیم.
اقدامات ایمنی برای شرایط حملات هوایی
در زمان حمله بر روی تنفس عمیق تمرکز کنیم؛ با توجه به شرایطی که این روزها در آن قرار داریم، مسلماً حفظ خونسردی و داشتن آرامش و دعوت اطرافیان به آرامش بزرگ‌ترین کمک را به ما در شرایط کنونی می‌کند. در زمان حمله بر روی تنفس عمیق تمرکز کنیم تا استرس کاهش پیدا کند. تنفس عمیق یعنی سه تا چهار ثانیه «دم» بکشیم و دو تا سه ثانیه هوا را داخل ریه نگه داریم و سه تا چهار ثانیه نیز بازدم انجام دهیم. تنفس عمیق باعث کنترل استرس و رسیدن به آرامش می‌شود. سعی کنید علائم اضطراب و استرس را سریع در خود و اطرافیانتان بشناسید و به خود و آنها کمک کنید تا استرس را با تنفس کنترل کنند. اگر کسی ترسیده، با حمایت‌های عاطفی مقاومت روانی جمعی را تقویت کنید و خانواده را به گفت‌وگو و همدلی تشویق و دعوت کنید.
امنیت روانی از خانه آغاز می‌شود. کودکان را با زبان ساده و آرامش‌بخش با شرایط به وجود آمده آگاه و سعی کنید آنها را آرام نگه دارید و همیشه به یاد داشته باشید که اخبار را از منابع معتبر مثل صدا و سیما پیگیری کنید. فضای مجازی آلوده به شایعاتی است که به جز ایجاد تنش و استرس به ما کمکی نمی‌کند.
سالمندان و زنان باردار را با حفظ روحیه و حمایت عاطفی همراه کنید و به یاد داشته باشید که حفظ خونسردی بهترین و بزرگ‌ترین عاملی است که این روزها می‌تواند به شما کمک کند. برنامه خروج اضطراری را تنظیم و با هم تمرین کنیم؛ یادمان باشد سالمندان، کودکان و بیماران افرادی هستند که شرایط خاصی دارند؛ پس هنگام حمله هوایی آنها را در نقطه امن قرار دهیم، کنارشان بمانیم و اگر سالمند ما نیاز به داروهای تنفسی دارد حتماً این داروها را در کنار آنها قرار دهیم و با جملات انگیزشی مثل: چیزی نیست، درست می‌شود، ما ارتش و نیروی دفاعی قوی داریم و مسلماً خدا با ماست به آنها آرامش دهیم. به خاطر داشته باشیم اگر بیمار یا معلول در خانه داریم از قبل چند بار برنامه خروج اضطراری را تنظیم و با هم تمرین کنیم.
حمایت روانی از کودکان
این روزها باید با دانستن و آگاهی به کمک خودمان و خانواده‌هایمان برویم؛ یکی از مسائلی که می‌تواند کمک زیادی به ما کند، حمایت روانی از کودکان است. می‌توانیم با برخی اقدامات ساده به کودکمان کمک کنیم که این شرایط را درک و از آن گذر کنند. چند فعالیت می‌تواند در این زمینه به ما کمک کند: اول اینکه آگاهانه با کودکان صحبت کنیم و با اطمینان و با توجه به شرایط خاص جامعه به آنها دلگرمی دهیم. برخی لوازم و وسایل نقاشی را برای کودکانمان فراهم کنیم؛ این کار برای آرامش آنان در زمانی که از یک حمله و حادثه متأثر شده‌اند بسیار مؤثر است. امکانات بازی و سرگرمی را برای کودکان فراهم کنیم و به یاد داشته باشیم آنها را در آغوش بگیریم و به آنها قوت قلب دهیم. همیشه سعی کنیم وقتی حادثه‌ای اتفاق می‌افتد برای تخلیه هیجانی و تسکین روانی، کودکان را به بازی کردن و نقاشی کشیدن تشویق کنیم.
پس از وقوع حوادث و حملات هوایی برخی از کودکان دچار رفتارهایی مثل شب ادراری یا لکنت می‌شوند؛ به یاد داشته باشید به هیچ وجه آنها را سرزنش نکنید و حتماً از مشاوران و تیم‌های حمایت روانی که این روزها در مراکز مختلف آماده به خدمت هستند کمک بگیرید و به یاد داشته باشید که حتماً صادقانه به سؤالات کودکان جواب دهید و در عین حال که کمک می‌کنید اضطراب آنها کاهش پیدا کند، آرام آرام آنها را به زندگی روزمره بازگردانید. یک خانواده آماده داشته باشیم این روزها هر قدر آماده باشیم و بیشتر بدانیم کمک بیشتری به ما می‌کند.
گفت‌وگوی خانوادگی ترتیب دهیم
در شرایط جنگی قرار داریم، بنابراین باید آماده باشیم. در همین راستا اولین اقدام این است که یک خانواده آماده داشته باشیم. پس یک گفت‌وگوی خانوادگی ترتیب دهیم، با هم صحبت کنیم، نقش هر فردی را در اتفاق تعریف کنیم و مشخص کنیم که اگر حادثه‌ای رخ داد نقش هر فرد چیست و چه کسی مسئول کودک یا سالمند است؟ چه کسی مسئول این است که کیف اضطراری را بردارد و چه کسی کمک می‌کند که راه اضطراری را باز کند تا خارج شویم؟
دومین کار این است که مکان امن خانه را مشخص کنیم؛ زیرزمین، اتاق بدون پنجره، کنج دیوار داخلی، دور و پایین‌تر از سطح پنجره مکان‌های امن هستند. اگر در ساختمان‌های بلند هستید یادتان باشد دو تا سه طبقه پایین‌تر امن‌تر است و تلاش کنید که نه از طریق آسانسور بلکه از طریق پله پایین بروید.
اقدام بعدی این است راه خروجی خانه را باز بگذارید؛ مثلا راه پله را بررسی کنید تا اجسام دست و پاگیر و سنگین در راه‌پله‌ها وجود نداشته باشد تا وقتی می‌خواهیم به سرعت از این محل استفاده کنیم، دچار مشکل نشویم. به یاد داشته باشیم با همدیگر یک محل دیدار پس از حادثه را مشخص کنیم. گاهی اوقات حوادث موجب می‌شود افراد خانواده از هم جدا شوند؛ اگر جای دیگری باشیم همیشه محلی را برای قرار بعد از حادثه با هم انتخاب کنیم که اگر حادثه موجب شد همدیگر را گم کنیم بتوانید همدیگر را بعد از حادثه پیدا کنیم؛ محل‌هایی مثل مسجد یا پارک محل مکان‌های مناسبی برای انتخاب هستند. یک شماره تماس از خویشاوندان و دوستانمان در شهرهای دیگر را با هم حفظ کنیم تا اگر قطع ارتباطات موبایلی رخ داد و نتوانستیم با تلفن همراه همدیگر را پیدا کنیم از طریق شماره ثابت دوست یا فامیل به همدیگر خبر دهیم که سالم هستیم.
کوله پشتی اضطرار را آماده کنیم
اقدام دوم برای داشتن یک خانواده آماده، تهیه کردن کیف اضطراری است. باید یک کوله پشتی محکم آماده داشته باشیم و وسایل مهم و ضروری را داخل آن قرار دهیم. آب آشامیدنی به ازای هر نفر نیم تا یک لیتر، مواد غذایی خشک مثل بیسکوئیت، خرما و کنسرو، چراغ قوه، باطری، شارژر، پاوربانک شارژ شده، مدارک ضروری مثل کپی شناسنامه و کارت ملی، نسخه داروهای مورد استفاده، ماسک ساده، دستمال مرطوب، چسب زخم، داروی مسکن، قیچی، چاقو و کبرییت را داخل این کیف قرار دهیم. اگر سالمندی در خانه داریم که به صورت روزانه دارو مصرف می‌کند داروها و عینک آن فرد، اسباب بازی کوچک و پتو برای کودکان، مکمل یا داروی ویژه برای بانوان باردار و ابزار کمکی مثل واکر و سمعک برای معلولان را نیز در کنار خود این افراد داشته باشیم؛ این اقدامات کمک می‌کند که برای شرایط سخت حملات هوایی آماده باشیم.
راه‌های بند آوردن خونریزی
در شرایط کنونی دانستن نکاتی در زمینه زخم‌ها و جراحات حملات هوایی نیز می‌تواند به ما کمک زیادی کند. دو نوع زخم داریم؛ یک نوع زخم ساده مثل بریدگی، خراش و سوراخ شدگی کوچک اما یکسری از صدمات عمیق‌تر، گسترده‌تر و پیچیده‌تر هستند. صدمات انفجاری علاوه بر رخم سطحی ممکن است شامل جراحاتی مثل سوختی، شکستگی یا صدمه دیدن ارگانهای داخلی باشد و این نوع صدمات باعث خونریزی شدید، شک و عفونت شود. زخم ساده، زخمی است که برای مراقبت از آن نیاز به کسی نداریم و می‌توانیم خودمان آنها را درمان کنیم. اولین اقدام تمیز کردن زخم با آب یا سرم شست‌وشو است و باید خون و آلودگی را از روی زخم بشوییم. اگر خونریزی داریم باید با استفاده از گاز استریل یا پارچه تمیز بر روی زخم فشار مستقیم وارد کنیم تا خونریزی آن کنترل شود و بعد اقدام به پانسمان زخم کنیم یعنی با پارچه تمیز زخم را بپوشانیم تا از ورود میکروب‌ها جلوگیری شود.
مراقبت بعدی نیز این است که اگر زخم تورم، درد، عفونت یا قرمزی دارد به مراکز درمانی مراجعه کنیم. در صدمات سخت‌تر و بیشتر، مهم‌ترین کار این است که خونریزی شدید را کنترل کنیم. باید با استفاده از فشار مستقیم بر روی زخم و در صورت امکان استفاده از بانداژهای فشاری یا تورنیکه(رگ بند) خونریزی را کنترل کنید. برای اینکار می‌توانید از کش یا کمربند استفاده کنید و بالاتر از قسمتی که خونریزی در حال رخ دادن است را ببندید. اگر قطع عضوی اتفاق افتاده بود تلاش کنید بدن را ثابت نگه دارید و اجازه ندهید که مصدوم زیاد تکان بخورد و بعد مراقبت کنید و ببینید که آیا راه هوایی برای تنفس مصدوم باز است یا خیر. اگر فرد هوشیار نیست و تنفس ندارد حتماً کمک پزشکی از ۱۱۲ و یا ۱۱۵ بخواهید و در صورت امکان احیای قلبی ـ ریوی (CPR) را برای مصدوم انجام دهید.
زخم‌های باز را با پانسمان مناسب پوشش دهیم تا آلودگی وارد بدن بیمار نشود و مراقب باشیم افرادی که خون از دست می‌دهند ممکن است شُک به آنها دست دهد؛ بنابراین باید مصدوم را به پشت بخوابانیم و پاهایش را کمی بالاتر از بدن بیمار قرار دهیم تا خون به سمت قلب و مغز بازگردد و بدن مصدوم را با پتو بپوشانیم تا بدن بیمار گرم بماند و حرارت بدن بیمار حفظ شود. اگر صدمات حمله هوایی گسترده و پیچیده بود حتماً کمک تخصصی بخواهیم، چراکه احتمال عفونت و آسیب‌های داخلی وجود دارد. باید سریع‌تر مصدوم را به مراکز درمانی انتقال دهیم و البته حفظ خونسردی در این شرایط بهترین کمک را به ما می‌کند.
چه زمانی درخواست کمک کنیم
یکی از مسائل مهم در بحران‌ها آموزش درخواست کمک است. درخواست کمک مهم است چراکه در حملات هوایی حجم صدمات زیاد و شدید است و منابع امدادی محدود هستند پس تماس‌های اشتباه یا بی‌مورد باعث اتلاف زمان و به خطر افتادن جان افراد دیگر می‌شود که نیازهای آنها از شما فوری‌تر بوده است. همچنین ممکن است تماس دیرهنگام شما فرصت طلایی نجات یک فرد را از بین ببرد؛ پس باید یاد بگیریم چه زمانی باید کمک بخواهیم. در این شرایط برای خودمان یا یکی از اطرافیانمان باید کمک بخواهیم: اگر بی‌هوشی یا قطع تنفس اتفاق افتاده باشد، خونریزی شدید و غیرقابل کنترل اتفاق افتاده باشد، سوختگی وسیع مخصوصاً در ناحیه حساس مثل صورت، گردن یا دستگاه تنفسی رخ داده باشد، آسیب انفجاری باعث قطع عضو یا پارگی گسترده پوست شده باشد، ضربه مغزی رخ داده باشد که علائم آن گیجی، خواب آلودگی یا استفراغ است و همچنین افت فشار شدید خون، شک یا تشنج بروز کرده باشد. به یاد داشته باشیم اگر یکی از این علائم را دیدیم بلافاصله با اورژانس پزشکی به شماره ۱۱۵، هلال احمر ۱۱۲، پلیس ۱۱۰و آتش‌نشانی ۱۲۵ تماس بگریم و کمک بخواهیم.
چگونه کمک بخواهیم
وقتی زنگ می‌زنیم و کمک لازم داریم، گزارش دقیق محل حادثه را ارائه دهیم. اطلاعات تماس خودمان و خطرات محیطی را نیز اعلام کنیم. حتماً به یاد داشته باشیم که اگر نشت گاز هست، احتمال ریزش هست، خروج امنی وجود ندارد و ... را حتماً اعلام کنیم.
حفاظت از خود در فضای باز
اگر در فضای باز یا خیابان هستیم به هیچ وجه به سمت محل حادثه نرویم و از ساختمان‌های بلند، پل‌ها و دکل‌ها فاصله بگیریم. اگر پناهگاه عمومی، مترو، زیرگذر یا محل‌های مطمئنی را در محل خود می‌بینیم به آنجا پناه ببریم. اگر در خودرو هستیم در صورت توقف کنار جاده پارک کنیم و داخل ماشین بمانیم. در فضای باز به محض شنیدن صدای حملات هوایی یا ضد هوایی به گوشه‌ای پناه ببریم و با دستان خود سر و گردن خود را بپوشانیم و سر و گردن را حائل بر بدن خود کنید تا آسیبی به ما وارد نشود. یادتان باشد آرامش و خونسردی خود را حفظ کنید. اگر در فضای باز هستید از ازدحام دوری کنید. از پنجره‌ها و راه‌پله‌ها فاصله بگیرید. اگر در مدرسه و یا دانشگاه هستید، زیر میزهای محکم یا کنار دیوار داخلی بدون پنجره پناه بگیرید. به دستور معلم یا استادتان گوش کنید. از مسیرهای خروج اضطراری و امن استفاده کنید. در حیاط مدرسه و دانشگاه از دیوار فاصله بگیرید و به صورت نشسته باقی بمانید. دست‌هایتان را بالای سر و بدنتان حائل کنید و در اولین فرصت با خانواده خودتان تماس بگیرید و آنها را از سلامتی خودتان آگاه کنید.
مراقبت از خود در خانه هنگام حمله هوایی
اگر در زمان حمله هوایی در خانه هستید این کارها را انجام دهید: از پنجره‌ها، درهای شیشه‌ای و بالکن فاصله بگیرید، به محل‌های داخلی خانه مثل راهرو، حمام و زیرزمین پناه ببرید. در صورت امکان رادیو، آب، باطری، چراغ قوه و مقداری خوراکی همراه خود داشته باشید. تلفن‌هایتان را اشغال نکنید تا در مواقع ضروری ارتباط برقرار باشد. پتو، تشک یا بالش ضخیم برای محافظت از سر و بدن همراه داشته باشید. از روشن کردن شعله گاز یا وسایل برقی پرمصرف خودداری کنید مگر در موارد ضروری. به طور کلی حفظ خونسردی و توکل به خدا در این شرایط بسیار کمک کننده است.
مراقبت از خود در محل کار هنگام حمله هوایی
اگر در زمان حملات هوایی در محل کار هستید به یاد داشته باشید اول خونسردی خود را حفظ کرده و با سایر همکاران همکاری کنید و به هم کمک کنید. از پنجره‌ها و اشیای خطرناک فاصله بگیرید. وسایل برقی را خاموش کنید، به مکان امن داخلی یا راهروهای مرکزی بروید، از آسانسور به هیچ وجه استفاده نکنید. از راه پله آن هم با رعایت نظم خارج شوید. اگر در محیط صنعتی هستید از ماشین‌آلات و مواد خطرناک به خصوص موادی که قابل اشتعال است فاصله بگیرید و به یاد داشته باشید اگر مسئول ایمنی در محل کارتان هستید از ترک خودسرانه محل بپرهیزید. حفظ خونسردی در اینگونه موارد از مهم‌ترین اصول است.
مراقبت از خود در داخل ماشین
اگر داخل ماشین هستید و در اطراف شما حمله‌ای صورت گرفت، ماشین را در نقطه امنی پارک کنید، ماشین نباید سد معبر باشد؛ خیابان را باز بگذارید اگر داخل ماشین هستید از ماشین پیاده شوید و در کنار نقطه‌ای که وسایل خطرناکی اطرافتان نباشد با استفاده از دست سر و گردن خود را بپوشانید و از خودتان محافظت کنید. بهترین کار در اینگونه موارد حفظ آرامش، کمک به هموطنان و فراهم آوردن آرامش برای همدیگر است.
چنانچه در فضای شلوغ یا تجمع هستید، مثلاً داخل پاساژ، مترو یا بازار هستید خونسردی خود را حفظ کنید، به هیچ وجه شروع به دویدن و فریاد زدن نکنید، اضطراب نداشته باشید، سعی کنید از درهای خروج اضطراری استفاده کنید، از شیشه‌‌ها و تجهیزات فلزی و الکترونیک فاصله بگیرید و اگر بیرون رفتید، از پیاده‌رو حرکت کنید و از تجمع بپرهیزید. حفظ خونسردی مهم‌ترین مسئله در اینگونه مواقع است و اگر حادثه‌ای در نزدیکی شما رخ داد به هیچ وجه به آن نزدیک نشوید و فیلم نگیرید چون هر لحظه ممکن است اتفاق بدی برای خودتان بیفتد.
