بحران کم‌آبی در نهاوند؛ نبردی میان اندیشه و طبیعت
به گزارش خبرگزاری بسیج از همدان، دیار کهن و خاستگاه تاریخ و تمدن در دامنه‌های سرسبز زاگرس، امروز با چالشی مواجه است که نه فقط یک بحران طبیعی، بلکه آزمونی برای اندیشه، همت و مسئولیت اجتماعی مردم و مدیران این خطه به‌شمار می‌رود؛ بحران کم‌آبی، زنگ خطری است که خواب ناآرام دشت‌ها و سراب‌های وفادار را برهم زده و آینده‌ای پرابهام را پیش چشم نهاده است.
کاهش بی‌سابقه بارندگی؛ نشانه‌ای از تغییر اقلیم یا بی‌تدبیری مصرف؟
آمارها از کاهش ۳۷ درصدی بارندگی در سال جاری نسبت به سال گذشته و پایین‌آمدن محسوس تراز سفره‌های زیرزمینی خبر می‌دهند؛ رویدادی که اگرچه بخشی از آن متاثر از تغییرات اقلیمی و کاهش نزولات جوی است، اما بدون تردید سهم عمده‌ای از بحران، ریشه در الگوهای غلط مصرف، ضعف نظارت و فرسودگی زیرساخت‌های آبی دارد. سرزمین نهاوند، که روزی با زلالی چشمه‌ها و پویایی سراب‌هایش شناخته می‌شد، اینک در معرض افت کم‌سابقه منابع آبی و اختلال در چرخه طبیعی قرار گرفته است.
کشاورزی پرمصرف؛ ضرورت بازنگری در ریشه‌های بحران
واقعیت تلخ آن است که قریب به ۹۰ درصد آب نهاوند در بخش کشاورزی مصرف می‌شود؛ بخشی که همچنان به الگوهای سنتی و کشت محصولات پرمصرفی چون سیب‌زمینی و پیاز وفادار مانده و از تکنولوژی‌های نوین آبیاری بهره کافی نمی‌برد. این وابستگی نفس‌گیر به منابع محدود، با تکثیر چاه‌های غیرمجاز، برداشت بیش از حد و ضعف نظارت‌ها تشدید شده و آینده امنیت آب را بیش از پیش به خطر افکنده است.
نقش مردم و مسئولان در عبور از بحران
عبور از گردنه بحران آب، نه با دستور و بخش‌نامه، بلکه به مدد وفاق اجتماعی، ارتقای فرهنگ مصرف بهینه آب، بازتعریف سیاست‌های کشاورزی و سخت‌گیری هوشمندانه دستگاه‌های اجرایی میسر خواهد شد. تجهیز چاه‌ها به کنتور هوشمند، انسداد چاه‌های غیرمجاز و لایروبی انهار کشاورزی، هر یک گامی مؤثر در مسیر مدیریت علمی منابع آب است که می‌بایست با مشارکت و آگاهی‌بخشی گسترده همراه شود.
افق پیش رو؛ فرصت‌ها و تهدیدها
شاخص‌های آماری حاکی از افت ۴۰ درصدی آوردگاه آبی گاماسیاب در قیاس با درازمدت، و کاهش جدی رمق جویبارها و ذخایر سطحی و زیرزمینی شهرستان است؛ شرایطی که اگر به‌درستی مدیریت نشود، می‌تواند پیامدهایی نظیر افزایش مهاجرت، کاهش تولیدات کشاورزی و اختلال در حیات اجتماعی منطقه را به همراه داشته باشد.
در این میانه، نهاوند باید با بسیج تمام ظرفیت‌های دانشی، مدیریتی و مردمی، راهکارهای عملی برای مقابله با بحران را به اجرا بگذارد؛ از اصلاح الگوهای کشت تا توسعه زیرساخت‌های نوین و بهره‌مندی از انرژی‌های پاک و بازچرخانی آب.
بحران کم‌آبی در نهاوند، فراتر از یک مسأله زیست‌محیطی، نشانه‌ای از ضرورت بازنگری در سبک زندگی، حکمرانی و همدلی اجتماعی است. فردا از آنِ مردمانی خواهد بود که با درک اهمیت آب، اندیشه و کنش جمعی خود را در حفاظت از این میراث گران‌سنگ به کار بندند. نهاوند می‌تواند و باید الگویی از تاب‌آوری و هوشمندی برای ایران و تاریخ باشد.
خبرنگار: سمیه شفائی
انتهای پیام/
