خبرگزاری بسیج-گروه سیاسی: ژئوپلتیک غرب آسیا تحت تاثیر رشد قدرت منطقه ای ایران پس از جمع بندی مذاکرات هسته ای و توافق احتمالی آبستن تاثیر متغیر های جدیدی خواهد شد. یکی از نیازهای اصلی آمریکایی ها به توافق با جمهوری اسلامی در موضوع هسته ای، جایگاه و نقش کلیدی ایران در منطقه و توانایی کشورمان برای ایجاد ثبات در منطقه غرب آسیا است. واقعیت مورد اعتراف اغلب استراتژیست ها و تحلیل گران غربی این است که در آینده ای نه چندان دور ایران نقش اصلی در شکل‌گیری خاورمیانه جدید ایفا خواهد کرد و تلاش برای منزوی کردن کشور مهمی مانند ایران از ژئوپلیتیک منطقه غرب آسیا درست مانند تلاش برای دست‌یابی به استراتژی در شرق آسیا بدون در نظر گرفتن چین است. این همان واقعیتی است که مقام معظم رهبری حضرت آیت الله امام خامنه ای( مد ظله العالی) در دیدار رمضانی خود با دانشجویان با بیان شیوایی از آن پرده برداشتند.«یکی از واقعیّتهای کشور، حضور شگفت‌آور جمهوری اسلامی در این منطقه است؛ نه حضور مادّی و جسمانی و حضور فیزیکی، بلکه حضور معنوی. یکی از چیزها [این] که آمریکایی‌ها در مذاکراتشان -در مذاکرات پنهانشان، مذاکرات پشت پرده‌شان- در نشست‌هایی که با عناصرِ دولتی‌های این منطقه و با بعضی از همین مرتجعین عرب دارند که می‌نشینند حرف می زنند، گپ می زنند و در واقع با هم درددل می کنند، آنها از ایران شکایت می کنند و از آمریکا توقّع دارند که اعمال فشار کند، او هم می گوید خب چه کار کنم، نمی توانم! خلاصه بگوبشنوشان این است! همه‌ی این گله‌ها و ناراحتی‌ها و شِکوه‌ها از این است که نفوذ ایران گسترده شده. الان بیش از صد روز است که سعودی‌ها دارند یمن را بمباران می کنند؛ ...از لجِ این نفوذ، صد روز است دارند یمن را می کوبند؛ چون می گویند شما در یمن نفوذ دارید. خب ما در یمن چه کار کردیم؟ اسلحه بردیم یمن؟ لشکرکشی کردیم به یمن؟ آنها از کشورهای دیگر مزدور انتخاب می کنند، دلار نفتی بهشان می دهند، لباس ارتشیِ سعودی را بهشان می پوشانند، می‌آورند می دهند دمِ چَکِ انصارالله! آنها دارند دخالت می کنند، ما چه دخالتی در [یمن داریم]. خب، نفوذ، نفوذ خدادادی است. مگر می شود [این را کاری کرد]؟ فرض کنید امام بزرگوار ما اینجا می‌نشست حرف میزد، حرفش را همین‌طور دهن‌به‌دهن می بردند، مثلاً در اقصای آفریقا یا در اقصای آسیا؛ آنچنان نفوذ می کرد که آدمِ ساکنِ فلان کشور دوردست آفریقایی یا آسیایی، اسم بچّه‌اش را می گذاشت روح‌الله. نفوذ یعنی این؛ بدون اینکه یک صفحه کاغذ برای این معنا مایه گذاشته شده باشد.» امروز با کمترین هزینه بیشترین نفوذ در افغانستان را ایران دارد. در عراق و سوریه حرف اول را جمهوری اسلامی می زند. حیاط خلوت عربستان سعودی یعنی یمن بدون حضور فیزیکی جمهوری اسلامی از چنگال آل سعود بیرون آمده است. در لبنان و فلسطین آبشخور فکری و معنوی جریان مقاومت جمهوری اسلامی است. اگر سایر ملت های منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا آزاد باشند در یک وزن کشی منصفانه تفوق جایگاه و نقش کلیدی کشورمان مشخص خواهد شد. جورج فریدمن در دوم آوریل امسال، درباره‌ی مذاکرات هسته ای در یکی از یادداشت‌های ژئوپلیتیک خود نوشت: «اگر روزی این {پرونده} به یک توافق محکم بیانجامد، می‌توان از آن به عنوان روزی یاد کرد که ایالات‌متحده اوضاع را به هم زده و بازی جدیدی آغاز کرده است.» این بازی جدید ناشی از شکست آمریکا در عرصه میدانی است. آمریکایی ها پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و در اولین دهه قرن بیست یکم با سیاست آزمون و خطا اشتباهات استراتژیکی در منطقه انجام دادند و بی سابقه ترین جنایات و فجایع انسانی که منجر به کشته شدن میلیون ها غیر نظامی شد، را به بار آوردند. از لشگر کشی مستقیم به عراق و افغانستان گرفته تا راه انداختن جنگ های نیابتی و تشدید رادیکالیسم مذهبی و تفرقه افکنی بین شیعه و سنی که هیچ نتیجه ای برای آنها جز هدر دادن خون غیر نظامیان مسلمان خاورمیانه و پول مالیات دهندگان آمریکایی در پی نداشت. آنارشی و بی ثباتی منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا محصول سیاست های عامدانه و غلط آمریکایی ها طی 15 سال گذشته است. این سیاست غلط به هژمونی آمریکا در منطقه پایان داده است. «هنری کسینجر» در مصاحبه ای با «فرید زکریا» به خوبی به این مهم اذعان کرد که «هژمونی آمریکا در منطقه خاورمیانه رو به افول است.» زبینگو برژینسکی مشاور سابق امنیت ملی رئیس‌جمهور آمریکا نیز ضمن اذعان به کاهش شدید قدرت آمریکا و اتمام دوران استیلای این کشور بر امور جهانی احتمال بازگشت به حالت سابق را بعید دانست. آمریکایی ها امروز در منطقه مانند اردک لنگی شده اند که از قضا در انظار ملت های منطقه خیلی زشت هستند. این اردک لنگ و زشت پس از ناکامی در برنامه های خود در منطقه با توافق احتمالی با جمهوری اسلامی به دنبال یک چرخش و گشایش استراتژیک است. استراتژیست های آمریکایی بر این تصور هستند که می توانند با توسعه دامنه اشتراکات منافع با ایران در منطقه و تجاربی مانند برخی همکاری ها در افغانستان و عراق در مقاطعی و ایضا ارسال این پیام به کشورهای منطقه که با ایران به عنوان ابرقدرت منطقه ای سر یک میز در حال مذاکره هستند مجالی برای گریز از تهدیدات آینده پیدا کنند. غافل از اینکه جمهوری اسلامی در استراتژی کلان خود آمریکایی ها را در عرصه میدانی خاورمیانه حائز صلاحیت برای مذاکره و همکاری نمی بیند و در همین مذاکرات هسته ای نشان داد که به هیچ وجه علاقه مند به گفت و گو های غیر هسته ای به خصوص درباره تحولات منطقه نیست. در منطق جمهوری اسلامی مبارزه‌ی با استکبار و مبارزه‌ی با نظام سلطه تعطیل‌پذیر نیست و آمریکا اتمّ مصادیق استکبار است. به تعبیر رهبر معظم انقلاب « ما به این مسئولین محترمی که در قضیّه‌ی هسته‌ای مذاکره می کنند -که حالا اینها اجازه پیدا کرده‌اند که مسئولین روبه‌رو با هم حرف بزنند؛ البتّه سابقه داشت، در این سطح نه، در سطوح پایین‌تر سابقه داشت؛ در این سطح، اوّلین‌بار بود- گفته‌ایم که فقط در مسئله‌ی هسته‌ای شما حق دارید مذاکره کنید؛ در هیچ مسئله‌ی دیگری حق ندارید مذاکره کنید، و نمی کنند. آن طرف مقابل، گاهی مسائل منطقه و سوریه و یمن و مانند اینها را پیش می کشد، اینها میگویند ما در این زمینه‌ها با شما صحبتی نداریم و صحبت نمی کنند. مذاکره فقط در زمینه‌ی مسئله‌ی هسته‌ای است، آن هم به همان دلایلی که من گفتم و چندبار تکرار کردم که چرا در قضیّه‌ی هسته‌ای ما این گرایش را، این رویکرد را انتخاب کردیم؛ من این را مفصّل تشریح کردم. مبارزه‌ی با استکبار تعطیل‌پذیر نیست، تکلیفش کاملاً روشن است و خودتان را آماده کنید برای ادامه‌ی مبارزه‌ی با استکبار.»
با این تفاسیر تنهاراه گشایش استراتژیک در روابط ایران و آمریکا تجدید نظر در معادلات سلطه گرانه ایالات متحده است و الا از نمد توافق احتمالی هسته ای کلاهی برای آمریکایی ها بافته نخواهد شد. ایران پیروز بزرگ خاورمیانه در دراز مدت است و این هژمونی در حال توسعه است و نسبت آن با نفوذ آمریکایی ها کاملا عکس است. یعنی به هر میزان نقش کلیدی جمهوری اسلامی در معادلات و محاسبات مربوط به ثبات منطقه تقویت شود به همان میزان از هژمون و نفوذ آمریکایی ها در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا کاسته می شود. مقایسه جایگاه آمریکای 1979 با آمریکای 2015 در خاورمیانه و استمرار این روند به وضوح گویای تاثیرات ایران در جغرافیای سیاسی آینده منطقه است.
*سید یدالله شیرمردی
