کتاب حاصل تفکر و تجربه‌های اهل اندیشه و معرفت

به گزارش خبرنگار خبرگزاری بسیج زنجان، روز 24 آبان ماه هر سال در تقویم ایران به عنوان روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار نام گذاری شده است.

علت نام گذاری این روز در تقویم به خاطر ارزش والای کتابخوانی و رشد فرهنگ کتابخوانی در جامعه است .

مطالعه، غذای روح و درمان بیماری های فکری است. کتاب، معلمی ساده و صمیمی و همیشه در دسترس است که بی ادعا و بدون تکلف و منّت، آنچه دارد در اختیار ما می گذارد. مطالعه، با نیّت خالص، عبادتی بزرگ است.

لحظه ای نشستن در کتابخانه، حضور در محضر اندیشمندان قرون و فرزانگان زمان است. کتابخانه، معبد اهل علم و محراب پاک دانشجویی و علم آموزی است. هرکه از کتاب و مطالعه بیگانه است، غریب و بی مونس است.

تجربه جهانی نشان می دهد که رشد و توسعه تمدن ها، ریشه در رشد فکری و فرهنگی هر جامعه دارد و بدون رشد فرهنگ کتابخوانی در جوامع، نمی توان به رشد هیچ تمدنی دل خوش کرد. باید تأکید کرد که با وجود رشد رسانه های گوناگون جمعی، تاکنون هیچ رسانه ای نتوانسته نقشی را که کتاب در رشد تمدن ها داشته است، ایفا نماید.

گرچه کشورهای درحال توسعه نزدیک به 80درصد جمعیت جهان را تشکیل می دهند اما کمتر از 30درصد کتاب های مصرفی جهان را تولید می کنند و کمتر از این نسبت نیز به کتابخوانی مشغول هستند، این در شرایطی است که کشورهای توسعه یافته با حدود 20درصد جمعیت جهان، 70درصد کتاب­های مصرفی جهان را تولید می کنند.

کشورهای اروپایی حدود15درصد جمعیت جهان را در خود جای داده اند اما آمار نشان می دهد که بیشتر از نصف کتاب های مصرفی جهان را تولید کرده اند، آیا معنای این، نیازمندی جهان به اروپا در تولید و انتشار کتاب نیست؟

مشکل کتاب در جهان سوم، تنها به کمبود تولید و نشر کتاب محدود نمی شود، مشکل اساسی این است که حتی اگر کتاب­های زیادی هم در این کشورها منتشر شود، تعداد کتابخوان ها بسیار پایین است.

اگرچه درمورد میزان کتب منتشر شده در ایران می توان به آمار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تکیه کرد اما در زمینه کتابخوانی متأسفانه هیچ مطالعه جدی تاکنون صورت نگرفته است و دیدگاه های متفاوتی دراین زمینه وجود دارد که برخی از آنها سرانه مطالعه در کشور را بین 2 تا9 دقیقه بیان کرده اند.

چنین آماری آن هم از کشوری که به فرهنگ پروری شهره است به هیچ عنوان قابل دفاع نیست.

عده زیادی از چهره های شاخص فرهنگی کشور نیزمعتقدند که درصد کتابخوان و کتابخوانی در جامعه کاهش یافته است و تحلیل های گوناگونی برای این موضوع ارائه می کنند اما کارشناسان و مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چنین اعتقادی ندارند و معتقدند که رشد و افزایش میزان کتاب های منتشر شده در دو دهه گذشته نشان می دهد که هم میزان تولید کتاب و هم تعداد کتابخوان در ایران افزایش یافته است.

شکی نیست که آمار و ارقام کتاب های چاپ شده در سال های اخیر و مقایسه آن با سال های گذشته حکایت از افزایش تعداد عناوین کتاب های منتشر شده در سال های اخیر دارد اما دو نکته اساسی در این زمینه وجود دارد که نباید نسبت به آن بی توجه بود:

نکته اول این است که باید توجه داشته باشیم بسیاری از کتابهای منتشر شده کتاب های درسی دانش آموزان یا دانشجویان است و چاپ و نشر و خرید آنها حکایت از علاقه مندی مردم به مطالعه کتاب نمی کند.

نکته دوم میزان مطالعه آزاد است که شواهد گوناگون حاکی از کم علاقگی به مطالعه کتاب آزاد در کشور است. امروز مردم ما نه تنها نسبت به خواندن کتاب به صورت آزاد خیلی بی توجه هستند، بلکه میزان رغبت به مطالعه روزنامه هم در کشور ما پایین است.

به گفته بسیاری از کارشناسان، مهمترین عامل خرید و مطالعه برخی از کتاب ها توسط مردم، گرفتن مدرک تحصیلی یا گروه شغلی است که به نحوی مربوط به معیشت، پیدا کردن کار و افزایش حقوق است و هیچ ربطی به علاقه مندی مردم به مطالعه و کتابخوانی ندارد.

امام علي‏عليه السلام :

مَن تَسَلّي بِالكُتبُ لَم تَفُتهُ سَلوَةٌ

كسي كه با كتاب آرامش يابد ، هيچ آرامشي را از دست نداده است

غررالحكم و دررالكلم ، ح ۸۱۲۶ .