خطر در کمین بزرگ‌ترین غار دست‌ساز جهان

سال پیش پیش همایشی ملی برای مرمت و حفظ غار سنگ‌شکنان جهرم به همت دوستداران میراث فرهنگی و شورای این شهرستان برگزار و وعده 2 میلیارد ریال برای مرمت این غار داده شد، وعده‌ای که هرچند در حال انجام است اما غیراصولی بودن این مرمت سبب نگرانی دوستداران میراث فرهنگی جهرم شده است.

مازیار الطافی، دبیر انجمن بچه‌های شهر باربد که از انجمن‌های فعال میراث فرهنگی استان فارس است، می‌گوید: تاکنون 900 میلیون ریال برای سنگ فرش ورودی این غار هزینه شده که مرمت این قسمت رو به اتمام است اما همین سنگ فرش به دلیل تردد اتومبیل‌ها و موتورسیکلت‌ها پس از مدتی تخریب می‌شود.

به گفته وی نبود سازوکار مناسبی برای کنترل ورود خودروهای شخصی و دولتی در نزدیکی غار سنگ‌شکنان سبب شده که این بزرگترین غار دست‌ساز جهان در وضعیت نامطلوبی باشد و هر روز بیم آسیب به این بنای تاریخی وجود دارد.

مرمت غیراصولی ستون‌ها با بتن

آنطور که الطافی می‌گوید: در دامنه کوه در سمت چپ غار سنگ‌شکنان چاه آبی قرار دارد که اداره آبفای شهرستان از آن برای تامین آب شرب شهر جهرم استفاده می‌کند لایروبی و کف‌شکنی این چاه آب توسط ماشین‌آلاتی انجام می‌شود که گاه وزنی نزدیک به 20 تن دارند و تردد آنها از دهانه غار سبب آسیب به این بنای تاریخی جهرم می‌شود.

وی بر لزوم ایجاد مسیر دسترسی جداگانه به این چاه آب و ممانعت از تردد خودروهای شخصی و موتورسیکلت‌ها به غار تاکید دارد و می‌گوید: ادامه این روند تهدیدی جدی برای غار سنگ‌شکنان جهرم است.

نکته دیگری که سبب نگرانی دوستداران میراث فرهنگی شده، مرمت غیراصولی ستون‌های داخلی غار است که سبب از بین رفتن نمای داخلی غار شده است. دبیر انجمن بچه‌های شهر باربد می‌گوید: به علت نازک شدن برخی از ستون‌های قدیمی، این ستون‌ها برداشته شده و با میله‌گرد و بتن‌ریزی اقدام به مرمت کردند.

رها کردن مصالح ساختمانی در دهانه غار

الطافی بر این باور است که این نوع مرمت سبب می‌شود که فشار لایه‌های بالایی غار را تحمل نکند و احتمال ریزش آن وجود دارد، علاوه بر آن وی می‌گوید: در کنار همه این مسائل عدم رعایت نظافت سبب شده که غار به لحاظ مصالح ساختمانی شکل زشتی به خود بگیرد.

غار سنگ‌شکنان جهرم که در میان مردم محلی به سنگ اشکن معرف است، بیش از 200 سال پیش به دست سنگ‌شکنان جهرمی ساخته شده و امروز به عنوان یک اثر تاریخی از آن یاد می‌شود. این غار با شماره 10117 ثبت ملی شده و یکی از جاذبه‌های دیدنی و گردشگری شهرستان جهرم به حساب می‌آید.

علیرضا صحرائیان، فرماندار ویژه جهرم این غار را فرصت مناسبی برای رونق گردشگری و اقتصاد جهرم می‌داند که به دلیل شکل‌پذیری بسیار خوبی که دارد می‌تواند کاربردهای دیگری نیز داشته باشد.  

نمای داخلی غار

به گفته وی باید یک نگهبان 24 ساعته برای حراست ازاین غار مستقر شود و همچنین برای جلوگیری از ساخت‌وساز در اطراف غار باید این زمین‌ها به گردشگری تغییر کاربری دهد.

قاسم قادری، سرپرست کارگروه غار هیئت کوهنوردی استان فارس می‌گوید: بررسی‌ها نشان می‌دهد که در ابتدا تعداد و قطر ستون‌ها بیشتر از زمان کنونی بوده که به تدریج با افزایش عمق غار و مشکلات ناشی از حمل سنگ‌های استخراج شده ستون‌ها لاغر و قدرت باربری آنها کاهش یافته است.

به گفته وی درزهایی که در ستون‌های این غار پدید آمده تحت تاثیر طبقات فوقانی بوده که به دلیل پیوستگی این شکاف‌ها در زمان بارندگی امکان ریزش وجود دارد که برای جلوگیری از این امر باید کارهای پژوهشی بیشتری صورت گیرد.

مازیار الطافی، دبیر انجمن میراث فرهنگی بچه‌های شهر باربد نیز می‌گوید: مرمت غار نیاز به تحقیقات مهندسی و معماری دارد و با این شیوه غیراصولی نمی‌توان انتظار داشت که غار سنگ‌شکنان دوباره دچار این مشکلات نشود.