استیفای حقوق جانبازان شیمیایی از انگلستان، نیازمند اراده سیاسی دولت است

از لحاظ حقوقی وضعیت استفاده از سلاح های شیمیایی چگونه است؟

دکتر اخوان فرد: در اسناد بین المللی ما با دو مقوله مواجه هستیم. یکی حقوق بشر و دیگری موضوعات حقوق بشر دوستانه. در بسیاری از مواقع این دو عنوان با یکدیگر خَلط می شود

حقوق بشر که تجلی آن در اعلامیه جهانی حقوق بشر و کنوانسیون های مختلف بین المللی حقوق مدنی و سیاسی  نمایان است، به نرم ها و حداقل های لازم در رابطه با حقوق بشر می پردازد

از طرفی حقوق بشردوستانه در اصطلاح دقیق تر آن نوعی حقوق جنگ است. یعنی حقوقی که در هنگام بروز مخاصمات مسلحانه مطرح است. قطعا مخاصمات مسلحانه مطلوب و مورد تایید نیست ولی حقوقدانان برای کنترل این پدیده ی نامطلوب، ناگزیر به وضع قواعدی در این رابطه شده اند

در مباحث حقوق بشر دوستانه عناوین مختلفی مطرح است. به عنوان مثال هر کدام از طرفین یک جنگ، مجاز به استفاده از هر روشی برای پیروزی و غلبه بر طرف های مقابل  نیست. از جمله این موارد، رعایت حقوق بیماران و افراد کم توان نظیر سالمندان، کودکان و زنان است. در همه این موارد حقوقدانان به دنبال این هستند که با وضع قواعدی، از تبعات پدیده نامطلوب جنگ جلوگیری نمایند

یکی از مواردی که در حقوق مخاصمات مسلحانه ممنوع گردیده، استفاده از سلاح های کشتار جمعی نظیر، سلاح های هسته ای، میکروبی و شیمیایی است.

بر همه آشکار است که در هنگام هشت سال دفاع مقدس کشور ما درگیر یک جنگ تمام عیار جهانی شده بودیم. سلاح ها، عدوات و پرسنلی که درطول ۸ سال جنگ در خدمت صدام قرار گرفت، از کشور های مختلفی از سراسر جهات تامین می گردید

چه کشورهایی در طول ۸ سال دفاع مقدس کمک میکردند به صدام برای تهیه سلاح های شیمیایی؟

دکتر اخوان فرد: سلاح های شیمیایی در کشورهای مختلفی تولید می شود. اما فقط تعدادی از کشورها در اواخر جنگ، هنگامی که مشاهده نمودند که جمهوری اسلامی در حال پیروزی در این جنگ نابرابر است، حاضر شدند تا این صلاح ها در اختیار صدام قرار دهند. ازجمله کشورهایی که در این زمینه بیش از همه فعالیت داشتند، میتوان به فرانسه، امریکا و آلمان اشاره کرد. اما در این بین نباید نقش پر رنگ کشور انگلیس را نادیده گرفت.

انگلستان در نقاط مختلفی از کشور خود، کارخانه های ساخت سلاح های شیمیایی  دارد. مثلا یکی از مهم ترین این کارخانه ها در شهر شفیلد انگلیس قرار دارد. دولت انگلستان در زمان جنگ، علی رغم مصوبه مجلس این کشور که برای دولت این کشور الزام ایجاد می کرد که حق دخالت به نفع هیچ کدام از طرفین ماجرا را ندارد، در موارد فراوانی اقدام به ارسال سلاح های مختلف  شیمیایی به کشور عراق نموده است

یکی از پرونده های مشهور در این زمینه، پرونده قاضی اسکات است. این فرد در واقع قاضی پرونده نخست وزیر وقت کشور انگلیس به دلیل تخلفات عدیده در زمینه ارسلاح سلاح های شیمایی به کشور عراق است

در همین رابطه یکی از موارد مهمی که کشور انگلستان در باید در برابر کشورما پاسخگو باشد، تخلفاتی است که در زمینه تجهیز صدام به سلاح های شیمیایی، در جنگ هشت ساله با ایران مرتکب شده است. انگلستان باید خسارات انسانی و زیست محیطی فراوانی که به کشور ما و سایر کشور های منطقه وارد ساخته است را جبران نماید

این شکایت را به چه طریقی می توان پیگیری نمود؟

دکتر اخوان فرد: قبل از هرگونه اقدام برای پیگیری حقوقی این مسئله بهتر است با استفاده از روش های دیپلماتیک و مذاکره این موضوع را پیگیری نمود. اما اگر نتوانستیم از طرق دیپلماتیک به نتیجه برسیم، میتوان با مراجعه به مجامع حقوقی چه در انگلیس و چه در داخل کشور و حتی از طریق نهاد هایی که صلاحیت بین المللی دارند و درنهایت از طریق سازمان های بین المللی ذی ربط موضوع را پیگیری نمود

اما مهم ترین نکته، ایجاد یک اراده سیاسی برای پیگیری این موضوع در روابط خارجی با کشور انگلستان است