به گزارش خبرنگار خبرگزاری بسیج زنجان، امام زاده يعقوب (ع) صایین قلعه، در سه كيلومتري سمت جنوبي شهر در بالاي يك تپهی طبيعي قرار گرفته است. اين بقعه از بناهای مذهبی معتبر شهر صائين قلعه مي باشد.
از دیرباز باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی صائین قلعه زبانزد عام و خاص بوده و بسیاری از اهالی شهرها و روستاهای اطراف برای کار در این مزارع به این شهر مهاجرت می‌کردند.
این شهر در مشرق سلطانیه قرار دارد که نام قدیمی آن «قهود» بوده است.
در مورد علت تغییر نام این شهر به صائین قلعه یک روایت تاریخی وجود دارد که گویا پس از حمله مغولان به دلیل مقاومت دلیرانه اهالی، مهاجمان لقب «صائین قالا» یا قلعه استوار و مورد احترام را بر این شهر گذاشتند و در زبان ترکی «صائین» برای احترام و ارادت گوینده نسبت به شخص مقابل استفاده می‌شود.
به دلیل تاریخ دیرین صائین قلعه، محوطه و آثار باستانی متعددی در گوشه و کنار شهر به چشم می‌خورد که از آن جمله می‌توان به تپه باستانی علی یورد، تپه باستانی موجود در محوطه امامزاده یحیی، محوطه قدیمی طالیب ایوانی (ایوان طالب)، حوض باستانی گاو دره و همچنین بقعه‌های متبرکه چند امامزاده از جمله امامزداه یعقوب، امامزاده یحیی، ینگه امام (سارا و قاسم) و امامزداه عبدالله اشاره کرد.
در رابطه با شجره نامةی آن حضرت اختلاف نظر وجود دارد. برخی ایشان را از احفاد و نوادگان حضرت امام جعفر صادق(ع) دانسته اند. بنا بر تحقیق «شیخ مفید» امامزاده یعقوب (ع) از اولاد امام موسیبنجعفر (ع) است. بنابراین با توجه به احتمالات موجود و شجره‌نامه امامزاده یعقوب (ع) نشان می‌دهد که این حضرت فرزند امام موسیبنجعفر (ع) است.
برخی دیگر بر این عقیده اند که امام زاده يعقوب (ع)، از اولاد بلا فصل امام موسي بن جعفر(ع) می باشد. در کتاب کنز الانساب براي امام موسي بن جعفر (ع)، سي و نه فرزند نوشته اند که اول آنها امام رضا (ع) است و در ادامه نام حضرت يعقوب(ع) ذکر شده است. و همچنين بنابر تحقيق شيخ مفيد، امام زاده يعقوب(ع) از اولاد بلا فصل امام موسي بن جعفر(ع) است. بنابر اين احتمال دارد و مؤيد اين احتمال، شجره نامه ي امام زاده يعقوب(ع) است که ایشان فرزند امام موسي بن جعفر (ع) باشند.
بنای امامزاده دارای پلان مربع مستطیل است. بقعهی اصلی که قدیمی ترین بخش مجموعه است پشت سر فضای هشتی قرار دارد. این قسمت از نمای بیرونی مربع مستطیل، ولی از بخش داخلی، هشت ضلعی است.
پوشش سقف اتاق آرامگاه از نوع گنبد پنج او هفت کند است. در مجموع فضای بقعه از 7 بخش مجزا تشکیل شده است. ابتدا فضای هشتی که در طرفین آن دو اتاق به طور قرینه قرار گرفته است و کاربرد انبار را دارند. پشت سر فضای هشتی، بقعهی اصلی احداث گردیده است. پشت سر بقعهی اصلی، اطاق بزرگی با پلان مستطیلی با ابعاد 5/12 متر طول و 7متر عرض واقع شده که کاربری مسجد را دارد.
مجموعهی امام زاده يعقوب به جهت توجه و عنايت مردمي از رونق زيادی برخوردار است و هجوم زائرين موجبات گسترش فضاهاي عمومي ، زائرسرا ، كشتارگاه و بالاخره آشپزخانه در اين مجموعه گردیده است.
