عملیات غرور آفرین نصر ۸ در مناطق عملیاتی غرب کشور با هدف نفوذ به مواضع سخت دشمن بعثی و آزاد سازی ارتفاعات مرتفع در اختیار ارتش عراق با موفقیت کامل انجام شد.
به گزارش خبرگزاری بسیج، عملیات پیروزمند نصر ۸ روز ۲۹ آبان ۱۳۶۶ با رمز «یا محمدبن‌عبدالله» ادرکنی، ادرکنی، ادرکنی، در تداوم سلسله عملیات‌ها در جبهه شمال غرب کشور انجام شد.
ضرورت اجرای این عملیات به منظور فراهم سازی عملیات‌های بزرگ و گسترده در این جبهه بیش از پیش احساس می‌شد و به همین دلیل به رغم دشواری‌های موجود، عملیات نصر ۸ از سوی نیرو‌های رزمی سپاه پاسداران طراحی شد.
در آبان ماه سال ۶۶، پس ازکاهش بحران خلیج فارس و قطع درگیری‌های ایران و آمریکا در دریا، بار دیگر جنگ زمینی اولویت خود را بدست آورد و مجدداً تلاش درجبهه شمالی، اصلی شد.
در دو عملیات کربلای ۱۰ و نصر ۴، منطقه شرق رودخانه قلعه چولمان تا سورکوه در منطقه سلیمانیه عراق توسط رزمنددگان اسلام تصرف شده بود؛ گسترش عملیات به سمت غرب و کوتاه کردن فاصله مواضع قوای منظم خودی که در آن سوی مرز مستقر بودند و نیرو‌های نامنظم قرارگاه رمضان و کرد‌های معارض عراقی که در عمق خاک عراق استقرار داشتند مستلزم عبور از رودخانه قلعه چولمان بود و عبور از این رودخانه نیز منوط به تصرف ارتفاع گرده رش بود؛ لذا عملیات نصر ۸ برای تصرف این ارتفاع با طراحی و فرماندهی سپاه پاسداران با اهداف گسترش وضعیت خودی در غرب منطقه عملیاتی ماووت، با چند لشکر از نیروی زمینی سپاه پاسداران آغاز شد.
*** مشخصات منطقه عملیاتی نصر ۸
منطقه عملیاتی نصر ۸ در شمال استان سلیمانیه عراق توسط ارتفاعات بلند گرده رش، گوجار، قمیش، دولبشک، الاغلو، ویولان، گرده شیلانو نیزدشت هرمدان و تپه‌های جنگاوی احاطه شده است.
در این میان، ارتفاع گرده رش از اهمیت بیشتری نسبت به سایر ارتفاعات برخوردار است؛ چرا که برای ورود به منطقه غرب رودخانه قلعه چولان و انجام عملیات‌های بعدی می‌بایست این ارتفاع تصرف می‌شد.
پیشتر در ارتفاع گرده‌رش که عملیات روی آن انجام گرفت عملیات‌های کربلای ۱۰ و نصر ۴ انجام شده بود. ارتفاعات بلند گوجار، قمیش، دولبشک، الاغلو، ویولان، گرده شیلان و نیز دشت هرمدان و تپه‌های چنکاوی اطراف این منطقه را در غرب، شمال غرب و جنوب فرا گرفته‌اند.
رودخانه قلعه چولان، این منطقه را به دو بخش شرق و غرب تقسیم می‌کند که در آن، ارتفاعات گامو، آمدین، ژاژیله، اسپیدار، دوقلو، قشن، و گلان واقع شده‌اند.
در مجموع، کوهستانی بودن، محدودیت عقبه، نداشتن جاده (به ویژه در ارتفاع گرده‌رش) و سرما از جمله ویژگی‌های جغرافیایی منطقه عملیاتی به شمار می‌رفتند.
*** وضعیت دشمن در منطقه عملیاتی
مسئولیت منطقه عملیاتی به عهده سپاه یکم ارتش عراق بود؛ که با یگان‌های سازمانی و نیرو‌های جیش الشعبی از ارتفاع گرده‌رش حفاظت و دفاع می‌کرد. میزان حضور دشمن در منطقه، در این زمان عادی قلمداد می‌شد و از آنجا که در اواخر پائیز و فصل زمستان، مطابق تجربه سال‌های گذشته، عملیات بزرگ ایران در جبهه جنوب انجام می‌شد، دشمن به تدریج نیرو‌های خود را به آن جبهه اعزام کرد.
«اما این نقل و انتقال کند انجام می‌شد از این رو، برخلاف عملیات کربلای ۱۰ که در اوایل بهار همین سال صورت گرفت، حضور دشمن در منطقه بیشتر و سازمان یافته‌تر بود».
علاوه بر این، علیرغم اهتمام وافر قرارگاه نجف نسبت به رعایت غافلگیری و اعمال حفاظت عملیاتی، به دلیل حضور دشمن روی ارتفاع گامو و ارتفاع قمیش، اقدامات و نقل و انتقال یگان‌های خودی در معرض دید نیرو‌های عراقی قرار داشت و به همین دلیل، دشمن به طور نسبی هوشیار بود.
این وضع به طور خاص چند روز قبل از شروع عملیات، تشدید شد و نیرو‌های در خط دشمن به حفر کانال، احداث سنگر، افزایش موانع مصنوعی و فعالیت کمین پرداختند. عراقی‌ها، همچنین، نیرو‌های یگان‌های مستقر در ارتفاع گرده‌رش، را افزایش دادند.
*** شرح عملیات نصر ۸
نیرو‌ها با حرکت از محور‌های مختلف پس از ۵ تا ۸ ساعت راهپیمایی، در نزدیکی مواضع دشمن استقرار یافته و به انتظار فرمان آغاز عملیات نشستند.
سرانجام عملیات در ساعت ۰۱:۱۶ بامداد ۲۹ آبان ماه ۱۳۶۶ آغاز شد و یگان‌های عملیاتی به طور هماهنگ و هم زمان به مواضع دشمن یورش بردند و پس از یک ساعت موفق شدند قلل ۱۴۲۴، ۱۴۲۶ (قله اول)، ۱۴۱۸ (قله دوم) و ۱۳۹۱ (قله سوم) و قرارگاه تاکتیکی تیپ ۳۹ را تصرف کنند.
از ساعت ۵ صبح، دشمن با بکارگیری عناصر باقیمانده از تیپ ۳۹ پاتک کرده و توانست یکی از یگان‌های خودی را حدود ۳۰۰ متر عقب براند.
با روشن شدن آسمان، پاتک دوم عراق نیز شروع شد که با مقاومت قوای خودی سرکوب گردید. پس از آن، هیچ تحرک موثر و مهمی از دشمن در طول روز اول مشاهده نشد.
در شب دوم، نیرو‌های خودی مجددا وارد عمل شده و سه قله دیگر گرده رش را تصرف کرده و در نهایت موفق شدند به طور کامل این ارتفاع را در اختیار بگیرند.
دشمن که ارتفاع گرده رش را از دست داده بود، از روز سوم عملیات شروع به پاتک برای بازپس گیری این ارتفاع کرد که هر یک از آن‌ها با مقاومت طرف مقابل خنثی شد.
از روز دوم آذرماه ۱۳۶۶ نیرو‌های اتحاد میهنی کردستان عراق روی ارتفاع ویولان وارد عمل شد. این اقدام موجب شد دشمن توجه خود را به آن محور معطوف کنند و پس از دو روز درگیری آن‌ها را به عقب براند.
***نتایج عملیات موفقیت بار رزمندگان اسلام
رزمندگان اسلام درعملیات نصر ۸، به طور صددرصد به هدف‌های خود دست یافتند. در واقع، با تصرف ارتفاع گرده‌رش، یک سرپل مناسب و جاپای مطمئن در آن سوی رودخانه قلعه چولان، برای اقدامات بعدی به دست آمد.
در این عملیات، دشمن متحمل تلفات نیروی انسانی و تجهیزات زیادی شد و ۲۰۰ تن از آن‌ها نیز به اسارت نیرو‌های خودی درآمدند.
همچنین، تیپ‌های ۳۹، ۷۴، ۷۷ و ۸۳ و برخی یگان‌های دیگر دشمن آسیب دیدند. علاوه بر این، مقداری از سلاح، مهمات و تجهیزات دشمن نیز منهدم و یا به غنیمت گرفته شد.
دراین عملیات مناطقی از شهر ماووت، ارتفاعات ۱۴۲۶، ۱۴۲۸،۱۳۹۱ و چندین پاسگاه مرزی عراق بر روی ارتفاعات گرده رش، روستا‌های گمالان زور، گمالان خوارد، برگر بالا، برگر پایین، ازاد شد و چندین دستگاه تانک ونفربر، انواع ماشین آلات مهندسی و راهسازی، چندین قبضه آتشبار توپخانه، چندین انبار مهمات و ده‌ها دستگاه خودرو نظامی یگان‌های منهدم شد.
انهدام تیپ ۲۹ از لشگر ۴۴، انهدام تیپ‌های ۶۰۳، ۸۳، ۷۷ پیاده انهدام یک گردان کماندویی از سپاه یکم، انهدام سه گردان توپخانه، انهدام یک گروهان تانک، انهدام گردان کماندویی لشگر ۴۴، تعداد کشته و زخمی بیش از ۲۰۰۰ نفر، غنایم تعدادی تانک، ده‌ها دستگاه خودرو، مقدار زیادی انوای خمپاره انداز، یک دستگاه رادار رازیت و مقدار زیادی انواع سلاح سبک از دستاورد‌های این عملیات توسط رزمندگان اسلام بود.
در مجموع عملیات نصر ۸ پس از یک هفته با موفقیت کامل پایان یافت.
*** موفقیت کامل ایران و واکنش رسانه‌های خارجی
درآن زمان، اکثر تحلیلگران نظامی سیاسی جهان، انجام عملیات در مناطق شمال‌غرب را فریب ارزیابی می‌کردند و معتقد بودند هدف اصلی ایران تصرف بصره بوده ضمن اینکه اخبار خلیج فارس دیگر اخبارجنگ را تحت الشعاع قرار داده بود.
روزنامه 'میدل ایست اکونومیک دایجست' دراین باره نوشت: «نیرو‌های مسلح عراق درسراسر جبهه جنگ در آماده‌باش کامل به‌سر می‌برند. هدف احتمالی ایران شهر بصره خواهد بود که عراقی‌ها می‌کوشند بار دیگر تدابیر دفاعی پیش‌بینی شده را به‌کارگیرند. همچنین 'ایندیپندنت' روزنامة دیگر لندن با اشاره به این نکته که عراق یک شبکه دیگر از مواضع دفاعی منطقه بصره ایجاد کرده است نوشت: «ایران به فشار‌های مداوم رزمندگان خود مبنیبر دست زدن به حملات پیاپی جهت درهم شکستن خطوط دفاعی عراقی‌ها تا عملی ساختن یک رسوخ پیروزمندانه، متکی خواهد بود. عکس‌های ماهواره‌ای نشان‌دهندة آمادگی گسترده ایرانی‌ها برای دست زدن به یک حمله جدید در جبهه جنوبی است.»
این روزنامه همچنین درمقاله‌ای دیگر نوشته بود: «ایران حملات آزمایشی خود را در نقاط دیگر به‌عمل می‌آورد تا تعادل عراقی‌ها را به هم بزند. اما در واقع در اطراف بصره و در جبهه جنوبی است که نبرد واقعی صورت خواهد گرفت. هدف ایران بر آن است که جنوب عراق و بصره را از سایر نقاط عراق جداکند.»
از سوی دیگر درگیری نظامی در خلیج‌فارس که موجب تشدید حملات عراق به نفت‌کش‌ها و مقابله به مثل ایران و نیز حضور نظامی امریکا شده بود، باعث توجه بیشتر فرماندهی سپاه به آن جبهه شد. حدودا، از تیرماه سال ۱۳۶۶ با دخالت امریکا، جنگ ایران و عراق به طور محدود، جنبه بین‌المللی به خود گرفت.
اسکورت نفت‌کش‌های کویتی با ناو‌های ایالات متحده و فشار بیشتر بر روی ایران باعث شد که نیروی دریایی سپاه در خلیج‌فارس فعال شود و این روند که با حمله امریکا به چاه‌های نفتی ایران، تعرض به کشتی‌ها و حمله موشکی ایران به کشتی‌های امریکایی همراه بود، حدود سه ماه به درازا کشید. پس از آن، بار دیگر فرماندهان سپاه توجه خود را به جبهه زمینی معطوف کرده و در راستای استراتژی عملیاتی شمال غرب، عملیات نصر ۸ را به عنوان سرپل عملیات بزرگ زمستانی طرح‌ریزی کردند.
ضرورت اجرای این عملیات به منظور فراهم سازی عملیات‌های بزرگ و گسترده در این جبهه بیش از پیش احساس می‌شد و به همین دلیل به رغم دشواری‌های موجود، عملیات نصر ۸ از سوی نیرو‌های رزمی سپاه پاسداران طراحی شد.
در آبان ماه سال ۶۶، پس ازکاهش بحران خلیج فارس و قطع درگیری‌های ایران و آمریکا در دریا، بار دیگر جنگ زمینی اولویت خود را بدست آورد و مجدداً تلاش درجبهه شمالی، اصلی شد.
در دو عملیات کربلای ۱۰ و نصر ۴، منطقه شرق رودخانه قلعه چولمان تا سورکوه در منطقه سلیمانیه عراق توسط رزمنددگان اسلام تصرف شده بود؛ گسترش عملیات به سمت غرب و کوتاه کردن فاصله مواضع قوای منظم خودی که در آن سوی مرز مستقر بودند و نیرو‌های نامنظم قرارگاه رمضان و کرد‌های معارض عراقی که در عمق خاک عراق استقرار داشتند مستلزم عبور از رودخانه قلعه چولمان بود و عبور از این رودخانه نیز منوط به تصرف ارتفاع گرده رش بود؛ لذا عملیات نصر ۸ برای تصرف این ارتفاع با طراحی و فرماندهی سپاه پاسداران با اهداف گسترش وضعیت خودی در غرب منطقه عملیاتی ماووت، با چند لشکر از نیروی زمینی سپاه پاسداران آغاز شد.
*** مشخصات منطقه عملیاتی نصر ۸
منطقه عملیاتی نصر ۸ در شمال استان سلیمانیه عراق توسط ارتفاعات بلند گرده رش، گوجار، قمیش، دولبشک، الاغلو، ویولان، گرده شیلانو نیزدشت هرمدان و تپه‌های جنگاوی احاطه شده است.
در این میان، ارتفاع گرده رش از اهمیت بیشتری نسبت به سایر ارتفاعات برخوردار است؛ چرا که برای ورود به منطقه غرب رودخانه قلعه چولان و انجام عملیات‌های بعدی می‌بایست این ارتفاع تصرف می‌شد.
پیشتر در ارتفاع گرده‌رش که عملیات روی آن انجام گرفت عملیات‌های کربلای ۱۰ و نصر ۴ انجام شده بود. ارتفاعات بلند گوجار، قمیش، دولبشک، الاغلو، ویولان، گرده شیلان و نیز دشت هرمدان و تپه‌های چنکاوی اطراف این منطقه را در غرب، شمال غرب و جنوب فرا گرفته‌اند.
رودخانه قلعه چولان، این منطقه را به دو بخش شرق و غرب تقسیم می‌کند که در آن، ارتفاعات گامو، آمدین، ژاژیله، اسپیدار، دوقلو، قشن، و گلان واقع شده‌اند.
در مجموع، کوهستانی بودن، محدودیت عقبه، نداشتن جاده (به ویژه در ارتفاع گرده‌رش) و سرما از جمله ویژگی‌های جغرافیایی منطقه عملیاتی به شمار می‌رفتند.
*** وضعیت دشمن در منطقه عملیاتی
مسئولیت منطقه عملیاتی به عهده سپاه یکم ارتش عراق بود؛ که با یگان‌های سازمانی و نیرو‌های جیش الشعبی از ارتفاع گرده‌رش حفاظت و دفاع می‌کرد. میزان حضور دشمن در منطقه، در این زمان عادی قلمداد می‌شد و از آنجا که در اواخر پائیز و فصل زمستان، مطابق تجربه سال‌های گذشته، عملیات بزرگ ایران در جبهه جنوب انجام می‌شد، دشمن به تدریج نیرو‌های خود را به آن جبهه اعزام کرد.
«اما این نقل و انتقال کند انجام می‌شد از این رو، برخلاف عملیات کربلای ۱۰ که در اوایل بهار همین سال صورت گرفت، حضور دشمن در منطقه بیشتر و سازمان یافته‌تر بود».
علاوه بر این، علیرغم اهتمام وافر قرارگاه نجف نسبت به رعایت غافلگیری و اعمال حفاظت عملیاتی، به دلیل حضور دشمن روی ارتفاع گامو و ارتفاع قمیش، اقدامات و نقل و انتقال یگان‌های خودی در معرض دید نیرو‌های عراقی قرار داشت و به همین دلیل، دشمن به طور نسبی هوشیار بود.
این وضع به طور خاص چند روز قبل از شروع عملیات، تشدید شد و نیرو‌های در خط دشمن به حفر کانال، احداث سنگر، افزایش موانع مصنوعی و فعالیت کمین پرداختند. عراقی‌ها، همچنین، نیرو‌های یگان‌های مستقر در ارتفاع گرده‌رش، را افزایش دادند.
*** شرح عملیات نصر ۸
نیرو‌ها با حرکت از محور‌های مختلف پس از ۵ تا ۸ ساعت راهپیمایی، در نزدیکی مواضع دشمن استقرار یافته و به انتظار فرمان آغاز عملیات نشستند.
سرانجام عملیات در ساعت ۰۱:۱۶ بامداد ۲۹ آبان ماه ۱۳۶۶ آغاز شد و یگان‌های عملیاتی به طور هماهنگ و هم زمان به مواضع دشمن یورش بردند و پس از یک ساعت موفق شدند قلل ۱۴۲۴، ۱۴۲۶ (قله اول)، ۱۴۱۸ (قله دوم) و ۱۳۹۱ (قله سوم) و قرارگاه تاکتیکی تیپ ۳۹ را تصرف کنند.
از ساعت ۵ صبح، دشمن با بکارگیری عناصر باقیمانده از تیپ ۳۹ پاتک کرده و توانست یکی از یگان‌های خودی را حدود ۳۰۰ متر عقب براند.
با روشن شدن آسمان، پاتک دوم عراق نیز شروع شد که با مقاومت قوای خودی سرکوب گردید. پس از آن، هیچ تحرک موثر و مهمی از دشمن در طول روز اول مشاهده نشد.
در شب دوم، نیرو‌های خودی مجددا وارد عمل شده و سه قله دیگر گرده رش را تصرف کرده و در نهایت موفق شدند به طور کامل این ارتفاع را در اختیار بگیرند.
دشمن که ارتفاع گرده رش را از دست داده بود، از روز سوم عملیات شروع به پاتک برای بازپس گیری این ارتفاع کرد که هر یک از آن‌ها با مقاومت طرف مقابل خنثی شد.
از روز دوم آذرماه ۱۳۶۶ نیرو‌های اتحاد میهنی کردستان عراق روی ارتفاع ویولان وارد عمل شد. این اقدام موجب شد دشمن توجه خود را به آن محور معطوف کنند و پس از دو روز درگیری آن‌ها را به عقب براند.
***نتایج عملیات موفقیت بار رزمندگان اسلام
رزمندگان اسلام درعملیات نصر ۸، به طور صددرصد به هدف‌های خود دست یافتند. در واقع، با تصرف ارتفاع گرده‌رش، یک سرپل مناسب و جاپای مطمئن در آن سوی رودخانه قلعه چولان، برای اقدامات بعدی به دست آمد.
در این عملیات، دشمن متحمل تلفات نیروی انسانی و تجهیزات زیادی شد و ۲۰۰ تن از آن‌ها نیز به اسارت نیرو‌های خودی درآمدند.
همچنین، تیپ‌های ۳۹، ۷۴، ۷۷ و ۸۳ و برخی یگان‌های دیگر دشمن آسیب دیدند. علاوه بر این، مقداری از سلاح، مهمات و تجهیزات دشمن نیز منهدم و یا به غنیمت گرفته شد.
دراین عملیات مناطقی از شهر ماووت، ارتفاعات ۱۴۲۶، ۱۴۲۸،۱۳۹۱ و چندین پاسگاه مرزی عراق بر روی ارتفاعات گرده رش، روستا‌های گمالان زور، گمالان خوارد، برگر بالا، برگر پایین، ازاد شد و چندین دستگاه تانک ونفربر، انواع ماشین آلات مهندسی و راهسازی، چندین قبضه آتشبار توپخانه، چندین انبار مهمات و ده‌ها دستگاه خودرو نظامی یگان‌های منهدم شد.
انهدام تیپ ۲۹ از لشگر ۴۴، انهدام تیپ‌های ۶۰۳، ۸۳، ۷۷ پیاده انهدام یک گردان کماندویی از سپاه یکم، انهدام سه گردان توپخانه، انهدام یک گروهان تانک، انهدام گردان کماندویی لشگر ۴۴، تعداد کشته و زخمی بیش از ۲۰۰۰ نفر، غنایم تعدادی تانک، ده‌ها دستگاه خودرو، مقدار زیادی انوای خمپاره انداز، یک دستگاه رادار رازیت و مقدار زیادی انواع سلاح سبک از دستاورد‌های این عملیات توسط رزمندگان اسلام بود.
در مجموع عملیات نصر ۸ پس از یک هفته با موفقیت کامل پایان یافت.
*** موفقیت کامل ایران و واکنش رسانه‌های خارجی
درآن زمان، اکثر تحلیلگران نظامی سیاسی جهان، انجام عملیات در مناطق شمال‌غرب را فریب ارزیابی می‌کردند و معتقد بودند هدف اصلی ایران تصرف بصره بوده ضمن اینکه اخبار خلیج فارس دیگر اخبارجنگ را تحت الشعاع قرار داده بود.
روزنامه 'میدل ایست اکونومیک دایجست' دراین باره نوشت: «نیرو‌های مسلح عراق درسراسر جبهه جنگ در آماده‌باش کامل به‌سر می‌برند. هدف احتمالی ایران شهر بصره خواهد بود که عراقی‌ها می‌کوشند بار دیگر تدابیر دفاعی پیش‌بینی شده را به‌کارگیرند. همچنین 'ایندیپندنت' روزنامة دیگر لندن با اشاره به این نکته که عراق یک شبکه دیگر از مواضع دفاعی منطقه بصره ایجاد کرده است نوشت: «ایران به فشار‌های مداوم رزمندگان خود مبنیبر دست زدن به حملات پیاپی جهت درهم شکستن خطوط دفاعی عراقی‌ها تا عملی ساختن یک رسوخ پیروزمندانه، متکی خواهد بود. عکس‌های ماهواره‌ای نشان‌دهندة آمادگی گسترده ایرانی‌ها برای دست زدن به یک حمله جدید در جبهه جنوبی است.»
این روزنامه همچنین درمقاله‌ای دیگر نوشته بود: «ایران حملات آزمایشی خود را در نقاط دیگر به‌عمل می‌آورد تا تعادل عراقی‌ها را به هم بزند. اما در واقع در اطراف بصره و در جبهه جنوبی است که نبرد واقعی صورت خواهد گرفت. هدف ایران بر آن است که جنوب عراق و بصره را از سایر نقاط عراق جداکند.»
از سوی دیگر درگیری نظامی در خلیج‌فارس که موجب تشدید حملات عراق به نفت‌کش‌ها و مقابله به مثل ایران و نیز حضور نظامی امریکا شده بود، باعث توجه بیشتر فرماندهی سپاه به آن جبهه شد. حدودا، از تیرماه سال ۱۳۶۶ با دخالت امریکا، جنگ ایران و عراق به طور محدود، جنبه بین‌المللی به خود گرفت.
اسکورت نفت‌کش‌های کویتی با ناو‌های ایالات متحده و فشار بیشتر بر روی ایران باعث شد که نیروی دریایی سپاه در خلیج‌فارس فعال شود و این روند که با حمله امریکا به چاه‌های نفتی ایران، تعرض به کشتی‌ها و حمله موشکی ایران به کشتی‌های امریکایی همراه بود، حدود سه ماه به درازا کشید. پس از آن، بار دیگر فرماندهان سپاه توجه خود را به جبهه زمینی معطوف کرده و در راستای استراتژی عملیاتی شمال غرب، عملیات نصر ۸ را به عنوان سرپل عملیات بزرگ زمستانی طرح‌ریزی کردند.
منبع ایرنا
ارسال نظرات
غیرقابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۰
پر بیننده ها
آخرین اخبار
