شرق فرات زیر سایه جنگ!

به گزارش خبرگزاری بسیج، صابر گل‌عنبری در خراسان نوشت:

این گونه به نظر می‌رسد که ترکیه در آستانه شروع عملیاتی دیگر در داخل مرزهای کشور سوریه و این بار در منطقه حساس شرق فرات است. در این میان، هم این گونه پیداست که آمریکا میان هم پیمان نوظهور خود یعنی نیروهای کردی در شمال و شرق سوریه و هم پیمان دیرینه خود یک نوع موضع به ظاهر بی‌طرفانه اما متمایل به ترکیه را اتخاذ کرده است.

موضعی که دوباره بحث خیانت آمریکا به متحدان خود را در فضای رسانه ای پیش کشیده است این نکته در بیانیه امروز کاخ سفید و محتوای تماس تلفنی رجب طیب اردوغان با دونالد ترامپ هویدا بود. البته این بدان معنا نیست که این موضع آمریکا چراغ سبزی برای ترکیه جهت سیطره بر کل این منطقه باشد که هم این چراغ سبز و هم این سیطره کامل دور از ذهن و قابل تحقق نیست و آن چه قابل پیش بینی است ایجاد یک منطقه امن است.

به احتمال زیاد ترکیه عملیات خود را از سمت تل ابیض شروع کند که در مرحله نخست کنترل این منطقه و شهر مد نظر است تا نقطه اتکا برای توسعه عملیات به بخش‌های دیگر داخل سوریه باشد.حمله احتمالی ترکیه پس از آن صورت می‌گیرد که در چند ماه اخیر با هدف فشار بر آمریکا برای تامین خواسته‌های آنکارا و دست کشیدن از حمایت از نیروهای قسد (SDF) و پی.وای.دی و ایجاد یک منطقه امن با عمق ۳۰ کیلومتر در داخل خاک سوریه بارها تهدید به حمله کرده بود؛ اما با وجود حصول یک توافق اولیه با واشنگتن در دو ماه پیش برای احداث این منطقه بدون مشخص شدن جزئیات فنی آن، خواسته‌های ترکیه برآورده نشده و آمریکا هم زیر بار نرفته است.

به نظر می‌رسد که آنکارا این شرایط زمانی را بهترین موقعیت برای چنین حمله‌ای می‌داند و دردسرهای داخلی دونالد ترامپ و تحولات اخیر منطقه به ویژه در عرصه تنش میان آمریکا و ایران می‌تواند مشوق اردوغان برای آغاز این عملیات نظامی باشد؛ به این معنا که وقتی ترکیه مشاهده می‌کند هیبت آمریکا در مقابل پافشارهای ایران عملا زیر سوال رفته و شکسته شده و ابتکار عمل خاصی ندارد؛ همین مسئله مقامات آنکارا را جسورتر کرده و باعث می‌شود ملاحظات کمتری را نسبت به قبل راجع به واکنش‌های احتمالی آمریکا در تصمیم‌گیری‌ها درباره این حمله دخیل کنند.

از سوی دیگر، طرف‌های منطقه‌ای دیگر همچون عربستان، امارات و مصر نیز که در خصومتی آشکار با ترکیه بوده و کمک‌های مالی و نظامی به شرق فرات کرده یا می‌کنند، امروزه بیش از هر زمانی و هر کدام به نحوی دچار بحران بوده و مشغله‌های خاص خود را دارند.در واقع، اگر ترکیه این بار تهدیدات خود را عملی کند، لابد نیم نگاهی به این تحولات داشته و همین انگیزه‌اش را بیشتر کرده است.به هر حال، باید منتظر ماند و دید حمله احتمالی ترکیه در چه سطحی خواهد بود؟ گسترده یا محدود؟ هر چند اولی بعید است.

آنکارا به دلایل متعدد ژئوپلیتیکی و راهبردی می‌کوشد هر طور شده منطقه امنی داخل مرزهای سوریه ایجاد کند که عمق آن ۳۰ کیلومتر در امتداد ۴۶۰ کیلومتر نوار مرزی باشد؛ اما چنین عمقی در واقع مهم‌ترین شهرهای مرزی غالبا کردنشین در سه استان حسکه، حلب و رقه را در بر می‌گیرد و از این منظر عملیاتی کردن منطقه‌ امن در چنین گستره‌ای بسیار دشوار و حتی ناممکن به نظر می‌رسد. جدا از آن نیز، مانع دیگر پراکندگی پایگاه‌های آمریکا در این منطقه و همین خود مشکل بزرگی فراروی ترکیه است و بعید به نظر می‌رسد که آمریکا پایگاه‌های خود در کل منطقه را برچیند تا ترکیه بر کل آن سیطره پیدا کند.

تخلیه برخی پایگاه‌های آمریکا در منطقه مرزی نزدیک به تل ابیض می‌تواند نشانه این باشد که حمله احتمالی ترکیه در محدوده خاصی است و گسترده نیست.البته این بار انگیزه حمله فراتر از دغدغه‌های همیشگی ترکیه درباره آینده شمال سوریه و تشکیل دولتی کردی در این منطقه است. یکی دیگر از مهم‌ترین عوامل بحث حضور آوارگان سوری در خاک ترکیه است که به یک مشکل سیاسی و اجتماعی تبدیل شده و حزب حاکم عدالت و توسعه به نوعی تاوان آن را در انتخابات اخیر شهرداری‌ها به ویژه در استانبول پس داد.

حضور سه میلیون و 630 هزار و 575 آواره سوری در ترکیه در سایه مشکلات اقتصادی اخیر این کشور به مسئله بغرنجی تبدیل شده و دولت اردوغان با ایجاد یک منطقه امن وسیع در شمال سوریه به دنبال بازگرداندن تعداد قابل توجهی از این آوارگان است؛ تا از فشار داخلی ناشی از حضور آن‌ها بکاهد.اسکان این آوارگان در منطقه‌ای در شمال و شرق سوریه هم می‌تواند تا حدود زیادی ترکیه را از زیر فشارهای اقتصادی و سیاسی داخلی ناشی از حضور آن ها در داخل خاک خود بکاهد و هم یک منطقه حایل عرب‌نشین میان منطقه کردی سوریه و منطقه کردی ترکیه ایجاد کند و این انگیزه هم جایگاه خاص خود را در لابه لای محاسبات ترکیه برای ایجاد منطقه امن دارد.