ایلام؛ تمدنی کهن و بکر اما مظلوم و مهجور/ فرصت سوزی در صنعت گردشگری زیر سایه سوء مدیریت

به گزارش خبرگزاری بسیج به نقل از ایلام بیدار تاریخ این مرز و بوم را که ورق بزنیم گُهرهایی را پیدا می کنیم که هر کدام از آنها روایتی بلند از قدمت و اصالت ایران و ایرانی را در سینه دارند.

روایتهایی نشات گرفته از غیرت و جانفشانی شیرزنان و دلیرمردانی که اکنون نامشان چنان ستاره‌ای ابدی در آسمان افتخارات ایران می درخشد و از حاصل تلاش، اصالت، هنر و ذوق آنها،  ایران به تمدنی دیرین با فرهنگی غنی تبدیل شده است ؛ تا جایی که امروزه میهن عزیز ما گلستانی از افتخارات ملی، میهنی و فرهنگی را در شناسنامه‌ی خود ثبت نموده است.

با نگاهی گذرا به پیشینه‌ی تمام شهرها و روستاهای ایران ، می توان آثار پررنگ فرهنگ و هنر اصیل ایرانی را از دیرباز تا کنون به خوبی حس کرد و به پراکندگی و تنوع تمدنهای مختلف شکل گرفته در این سرزمین پی برد. جای جای ایران اسلامی مامن و ماوای میراثهایی است که در برهه‌ی کنونی،  زبان معرفی ما به جهانیان است. دنیای امروز، ایران را با قدمت و تاریخچه‌ی پربارش از نظر فرهنگی ، هنری و معماری می شناسد و ثبت صدها آداب و رسوم و آثار باستانی تاریخی و مذهبی مهر تاییدی بر این مدعاست.

استان ایلام یکی از کهن‌ترین سرزمین‌های ایران باستان

 از بین استانهای متعدد و شهرهای مختلف، استان ایلام یکی از کهن‌ترین سرزمین‌های ایران باستان است که به دلیل طبیعت بکر و بی‌نظیر، آثار طبیعی و تاریخی، آداب و رسوم سنتی و ابنیه‌های قدیمی، مورد توجه خیل عظیمی از گردشگران و باستان شناسان قرار گرفته است.

استان ایلام با توجه به آب و هوای متنوع در نواحی مختلفش به استان چهار فصل ایران معروف شده و وجود گونه های مختلف گیاهی - دارویی و خوراکی نیز از دیگر مزایای طبیعی این استان به شمار می‌رود.

بررسی جغرافیایی تمامی شهرستانهای استان، نشان از وجود تمدنی بزرگ در گذشته‌ی این استان دارد. تمدنی که به مرور زمان و به دست سلسله‌های مختلف در این دیار شکل گرفته و ما در زمان حال اثر آنها را می توانیم در آثار و بقایای به جا مانده از آن دوران ببینیم.‌

آثار باستانی هر کشوری، به منزله‌ی شناسنامه فرهنگ آن کشور محسوب می‌شود و خوشبختانه کشور ما از این حیث بسیار غنی و پر بار است.

 در استان ایلام و در اکثریت مناطق و شهر ها و روستاهای آن، به وفور آثار باستانی فرهنگی و هنری با معماریهای خیره کننده و جذاب و همچنین جاذبه‌های طبیعی و گردشگری زیبایی وجود دارد که چشم هر بیننده‌ای را مات و مبهوت می گرداند‌. آثاری که معرف گذشته‌ای سرشار از اتفاقات تلخ و شیرین و بیانگر حوادث متعدد تاریخی و دینی در این استان است.

پرداختن و تفحص در هر کدام از این وقایا، می تواند زوایای پنهان تمدن ایلام را بیان کند و پیشینه‌ی تاریخی آن را به تصویر کشد؛ چیزی که متاسفانه خیلی مورد عنایت مسئولین مربوطه قرار نگرفته است.‌

دوخته شدن واژه‌ی نازیبای محرومیت بر قامت ایلام

در شرایطی که استان ایلام دردهای ناشی از روزگاران ظلم ستم‌شاهی را بر پیکر خود داشت و در دوران انقلاب نیز طی هشت سال دفاع مقدس، سپری تنومند و سدی محکم در برابر حملات دشمنان بود و بعد از آن نیز سالهای سخت بازسازی ویرانه‌های جا مانده از جنگ تحمیلی را پشت سر گذاشت، واژه‌ی نازیبای محرومیت بر قامتش دوخته شد تا کماکان استعدادها، توانمندیها، قابلیتها و شایستگی‌هایش در سایه بماند و پتانسیل نهفته در بطنش، فرصتی برای درخشش نیابد.

بی مهری و بی توجهی و در بعضی اوقات بی‌کفایتی مسئولین این استان زرخیز نیز مزید بر علت شد تا نه تنها ارزشهای تاریخی و فرهنگی آن مجالی برای دیده و شناخته شدن پیدا نکنند، بلکه فرصت اشتغال و شکوفایی استعدادها و بهره‌گیری از توانمندیهای مردمان این استان به ویژه جوانان سلب شود و همچنان با محرومیت‌ها و کمبودها دست و پنجه نرم کنند.

این در حالی است که گنج عظیمی از فرهنگ و تاریخ و تمدن در گوشه کنار آن وجود دارد که با اندکی دقت و توجه و صرف مقداری هزینه و با نگرشی کارشناسانه می تواند از حالت بالقوه به حالت بالفعل درآمده و این دیار را به قطب فوق‌العاده‌ای برای جذب توریست و صنعت گردشگری تبدیل نماید. 

فرصت سوزی در صنعت گردشگری زیر سایه نبود امکانات رفاهی

جاذبه های طبیعی منحصر به فرد استان چهار فصل ایلام  خود به تنهایی این قابلیت را دارند تا با فضاسازی و پردازش، به مناطقی مختص گردشگری و توریسم و به دنبال آن،  جذب سرمایه و ایجاد اشتغال برای اهالی منطقه مبدل شوند و زمینه را برای خروج ایلام از بن بست جغرافیایی و محرمیت فراهم آورند.

جاذبه هایی همچون شهر باستانی سروان،  قلعه‌ی مام ، پل تاریخی دختر و پسر ( کُر و دیوت ) و تنگه‌ی تاریخی شمشه واقع در شهر سرابله،  چشمه‌‌ی آب گرم و چشمه قیر در شهرستان دهلران، منطقه‌ی گردشگری بانکول و مانشت و تنگه‌ی زیبای سازوبن  در شهرستان سیروان و . . .  در استان وجود دارد که هر کدام از این مکانها خود به تنهایی می تواند مورد ارزیابی قرار گرفته و به مکانی تفریحی و سیاحتی تبدیل شوند.

تمدن کهن ایلام فقط محدود به این موارد نبوده و آثار برجسته و ثبت شده‌ی جهانی و بین المللی متعدد دیگری نیز در سایر شهرستانهای استان پراکنده است از جمله پل تاریخی گاومیشان ، تنگه‌ی بی نظیر بهرام چوبین و قلعه شیخ مکان در دره‌شهر، چهارطاقی موشکان، غار خیال‌انگیز زینگان در مهران و قلعه‌ی والی و کاخ فلاحتی در شهر ایلام ، تنگه‌ی چشم نواز کافرین در بدره و بسیاری موارد دیگر نیز در استان ایلام وجود دارد و پتانسیل این استان را برای بهره‌برداری و ایجاد جاذبه‌ها و فرصتها به خوبی بیان می کند.

در کنار این جاذبه های تاریخی و طبیعی، بقاع متبرکه و زیارتگاه‌های زیادی در سطح استان پراکنده است که محلی برای سیاحت و زیارت ساکنین استان و نیز استانهای همجوار هستند. اما فقدان امکانات رفاهی کافی و مناسب و نبود امکان اقامت برای تعداد مسافرین بیشتر در این مکانها موجب شده تا زمینه لازم برای جذب سیاح و سرمایه فراهم نشود و این استان همچنان با فرصت سوزی و از دست رفتن موقعیت‌ها روبرو باشد.

مکانهایی از قبیل امام‌زاده علی‌صالح در صالح آباد از توابع شهرستان مهران، امام‌زاده عباس و امام‌زاده سیدعلی در سیروان، امام‌زاده سیده صورت بانو در روستای گوراب سفلی، امام‌زاده سیدعبدالله در ایوان ، امام زاده سید حسن در مهران و بسیاری امامزادگان دیگر در سایر شهرستانها که با عنایت به بافت دینی شیعه‌ی استان، می تواند بستر مناسبی برای پیشرفت و ارتقای سطح  فرهنگی آن مهیا سازد.

قدر مسلم این است که استان ایلام، استانی با قدمتی چندصد ساله و کهن، مملو از تمدن و فرهنگ اصیل ایرانی است که اگر بسان دیگر استانها همانند اصفهان، فارس، مشهد،  همدان و ... مورد توجه قرار گیرد و بودجه و نیروی لازم و کافی برای اجرای طرح‌ها و پروژه‌های زیر ساختی از جمله احداث خط ریلی، ساخت هتل و مهمانپذیر، ساخت اماکن رفاهی و تفریحی و توسعه و تجهیز امکانات فعلی به آن اختصاص یابد، بدون شک می تواند با توان فرهنگ اصیل و تمدن ریشه دار خود و با در نظر گرفتن پایانه‌ی مرزی مهران و زائر پذیری این شهرستان ، به قطب مهم و کارآمدی از نظر فرهنگی تبدیل شود و گره کور مشکلات ریز و درشت این استان به خصوص جوانان برومند آن علی الخصوص ازدواج و اشتغالشان باز شده و راه برای محرومیت زدایی هموار و هموارتر می شود.

ذکر این نکته لازم است که فضاهای طبیعی استان ایلام از هر نظر برای ارتقا و احداث امکانات رفاهی و فرهنگی و هنری مناسب بوده و حتی در مواردی نیز منحصر به فر  می‌باشد همانند تنگه‌ی زیبای رازیانه و غار زینگان و یا تنگه‌‌ی خارق العاده بهرام چوبین و روستای شیخ ماخو . این منطق به لحظ دارا بودن زیبایی های کم نظر تاریخی و طبیعی، قطعاً اگر از امکانات لازم برخوردار شوند، می توانند در زمره‌ی آثار برتر کشور قرار گیرند. کما اینکه تا به امروز هم با وجود تمام کمبودها و نقص‌ها در زمینه.ی گردشگری و مهمانپذیری، طرفداران و بازدیدکنندگان خاص خود را از اقصی نقاط کشور دارند.

استان ایلام مستعد ترویج و پرورش انواع گونه گیاهان خوراکی و دارویی

طبیعت زیبا و خدادادی استان ایلام هم از مواردی است که مهجور مانده و با توجه به تنوع گیاهان خوراکی و دارویی موجود در کوهها و دشتهای آن، باز هم مستعد ترویج و پرورش انواع این گونه گیاهان است. گیاهان خوراکی که در فصول مختلف سال زینت بخش سفره‌های خانواده‌های ایلامی می شود و گاهی نیز منبع درآمدی هر چند ناچیز و موقت. گیاهانی معطر و لذیذ چون: کنگر، پیچک، بنه، آویشن، تره و ... که در کنار گلهای سوسن وحشی و بابونه و لاله‌های واژگون در طول سال کوههای و دشتهای این دیار را آذین می‌بندند.

اما یک نکته‌ی دردناک: این گونه‌ها با توجه به بارشهای اندک و  خشکسالی‌های سالهای اخیر مصرف بی رویه‌ی آنها توسط مردم، در خطر نابودی کامل و انقراض قرار دارند.

اگر تمهیداتی برای احداث گلخانه های صنعتی و سنتی جهت پرورش این اقلام از گیاهان در نظر گرفته شود، علاوه بر ایجاد اشتغال برای نیروی‌های جوان و تحصیلکرده‌ی بومی هر منطقه، کمک شایانی هم به حفظ روال طبیعی محیط زیست و رشد این قسم از گیاهان می شود. گیاهانی که برخی از آنها مختص آب و هوای ایلام و دامنه‌های سخاوتمند کبیر کوه و مانشت و قلارنگ هستند و بعضی از آنها هم نسبت به گونه های مشابه در سایر استانها، کیفیتی برتر دارند‌.

اینکه استان سرفراز ایلام سالها در زیر سایه‌ی عنوان سخیف محرومیت قرار گرفته، اثر نداشته ها و کمبودها نیست؛ بلکه تاثیر مستقیم سوء مدیریت و نبود مسئولین دلسوز و بومی در راس کار است. هر جا هم که مسئولی دلسوزانه قدمی برداشته با موانع متعدد مواجه شده و در نهایت این شده که هنوز: دست ما کوتاه و خرما بر نخیل.

در ادامه تصاویر بخشی از مناطق تاریخی، طبیعی و بقاع متبرکه را مشاهد می کنید.

امامزاده علی صالح

شیخ مکان واقع در دره شهر

شهر تاریخی سیمره (ماداکتو)

غار زینگان

دربند بدره

طبیعت ایلام