ه گزارش خبرگزاری بسیج به نقل از خبرگزاری فارس از ایلام، در دو شبانه روز گذشته بخش‌های زیادی از منطقه سیاه کوه شهرستان دهلران دچار حریق شد که در جریان این آتش سوزی تعدادی از عشایر بومی منطقه و نیروهای منابع طبیعی برای مهار آتش تلاش کردند و سرانجام توانستند آتش را مهار کنند اما آتش کار خود را کرد و گونه‌های درختی همچون بلوط و بنه را در کام خود فرو برد.
آتش‌سوزی از حوادث پرشمار در ایران و جهان است؛ روزی نیست که تلفن آتش‌نشانی‌ها به صدا در نیاید و گزارش حادثه‌ای داده نشود؛ هرچند آتش‌نشانی تنها در مورد حوادث مرتبط با آتش وارد عمل نمی‌شود، اما باز هم تعداد زیادی از این حوادث را حریق تشکیل می‌دهند.
آتش سوزی جنگل‌های ایلام، سریالی تلخ و تکراری است که هر ساله با گرم‌تر شدن هوا به سراغ ایلامی‌ها می‌آید؛ رشته کوه‌های زاگرس، وسیع‌ترین و اصلی‌ترین رویشگاه گونه‌های مختلف بلوط در ایران بوده و به همین دلیل این منطقه از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار است؛ جنگل‌های بلوط منطقه زاگرس از منتهی‌الیه شمال غربی ایران آغاز و به جنوب غرب ایران می‌رسد.
در دو شبانه روز گذشته اما خبری در رسانه‌ها منتشر شد که نوید از شروع قسمت‌های اول سریال آتش سوزی‌ها در استان ایلام را می‌دهد؛ آتش این بار به جان دهلران افتاد و طی دو شبانه روز بخشی از مراتع منطقه سیاه کوه دهلران را قربانی کرد؛ در راستای پیگیری این آتش سوزی برآن شدیم تا گزارشی از این پایان بی‌پایان تهیه کنیم.
قصه پرغصه‌ی آتش سوزی جنگل‌های زاگرس، تراژدی هر سالهای است که با مرگ تلخ هزاران بلوط پیوند خورده است؛ آتش سوزی یکی از عوامل مهم ایجاد اختلال در اکوسیستم‌های جنگلی کشور است و به عنوان یک آشفتگی بر ساختار و تجدید حیات گونه‌های گیاهی تاثیرات بسیار منفی دارد.
زاگرس، اما در این میان سهم بیشتری از آتش سوزی‌ها را دارد و سالانه بسیاری از گونه‌های گیاهی و بلوط‌هایش در آتش خاکستر می‌شوند.
آتش سوزی بر اثر صاعقه
آیت قیصربیگی سرپرست اداره کل مدیریت بحران ایلام در گفت‌وگو با خبرنگار فارس گفت: در روزهای گذشته گزارشی مبنی بر آتش سوزی بر اثر اصابت صاعقه به مراتع در یکی از مناطق صعب‌العبور سیاه کوه دهلران دریافت کردیم که به سرعت تمام هماهنگی‌های لازم با فرمانداری و اداره منابع طبیعی استان صورت گرفت و با بسیج تمام امکانات و سازمان‌ها آتش در همان روز مهار شد.
وی ادامه داد: به دلیل صعب‌العبور بودن منطقه و نیاز به آب زیاد برای اطفا کامل حریق و کنده‌هایی در حال سوختن، آتش در روز بعد هم جان گرفت و باعث ادامه آتش سوزی شد که طبق گزارش اداره منابع طبیعی استان و تماس با فرماندار دهلران مطلع شدیم که آتش سوزی در حال حاضر به طور کامل مهار شده و برای برآورد خسارت، مدیر کل منابع طبیعی و چند تن از مسوولین به منطقه اعزام شده‌اند.
تمهیدات لازم برای جلوگیری از آتش سوزی
سرپرست اداره کل مدیریت بحران ایلام در پاسخ به سوال خبرنگار فارس مبنی بر برنامه این اداره برای جلوگیری از وقوع حوادث مشابه در استان تصریح کرد: استاندار ایلام تلاش‌های زیادی در این زمینه داشته‌اند و در حال حاضر توافق اولیه برای دریافت یک فروند بالگرد از طریق سازمان جنگل‌ها صورت گرفته و با اضافه شدن این بالگرد به ناوگان هوایی استان، شاهد حضور ۳ بالگرد در استان خواهیم بود.
قیصربیگی گفت: اما موضوع مهم در این رابطه بحث مشارکت مردمی بوده که لازم است برای حفاظت از این سرمایه‌های ملی، علاوه بر حضور هماهنگ کلیه نهادها و ادارات، مردم هم پای کار بیایند تا از آتش سوزی‌ها جلوگیری شود.
وی در ادامه به نقش کلیدی مردم در حل مشکلات کشور اشاره کرد و گفت: در هر زمان و موقعیتی که مردم پای کار آمده‌اند توانسته‌ایم مشکلات و بحران‌ها را پشت سر بگذاریم و در این رابطه هم نیازمند مشارکت و همیاری مردم و علاقه مندان به محیط زیست هستیم تا دست در دست هم بتوانیم حافظ این سرمایه‌های ملی برای آیندگان باشیم.
میزان خسارت آتش سوزی در مراتع سیاه‌کوه
صابری مسوول روابط عمومی اداره کل منابع طبیعی استان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس گفت: آتش سوزی مراتع سیاه کوه دهلران در همان روز اول مهار شده و بر اساس آمارهای دریافتی از منابع حاضر در منطقه، میزان خسارات قریب به ۲ هزار متر مربع بوده که در ابتدای وقوع حادثه، این خسارات از سوی برخی رسانه‌ها وسیع‌تر و گسترده‌تر اعلام شده بود.
آمار و اطلاعات تکمیلی آتش سوزی در سیاه‌کوه
نصرالله پارسه رئیس اداره منابع طبیعی دهلران در گفت‌وگو با خبرنگار فارس گفت: بر اساس گزارش دیده بان‌هایی که در منطقه سیاه کوه دهلران داشتیم، ساعت ۱۸:۲۰ دقیقه روز سه شنبه ۲۱ اردیبهشت در اثر اصابت صاعقه به منطقه مرتعی سیاه کوه در دو نقطه، بخشی از مراتع دچار حریق شد که با حضور به موقع دامداران حاضر در محل و پرسنل منابع طبیعی در ساعت ۲۰:۳۰ دقیقه همان شب، آتش به طور کامل مهار شد و تا ساعت ۸ صبح روز بعد به منظور پایش منطقه، پرسنل در محل حضور داشتند.
وی ادامه داد: در غروب ۲۲ اردیبهشت به دلیل شرایط جوی، آتش مجددا جان گرفت که باز هم با حضور پرسنل منابع طبیعی آتش مهار شد.
رئیس اداره منابع طبیعی دهلران در ادامه از رفتار برخی خبرنگاران شهرستان اظهار ناراحتی کرد و گفت: برخی از رسانه‌ها اخبار را در این رابطه بیش از حد بولد کردند؛ در حال حاضر آتش به طور کامل مهار شده و پرسنل منابع طبیعی، دوست داران محیط زیست و کوهنوردان تا ۷۲ ساعت به منظور جلوگیری از سرایت آتش به مراتع در منطقه حضور خواهند داشت.
تشکیل گروه‌های ۱۱ نفره برای جلوگیری از آتش سوزی‌های احتمالی
پارسه در پاسخ به سوال خبرنگار فارس مبنی بر برنامه اداره منابع طبیعی برای جلوگیری از وقوع حوادث مشابه در آینده اظهار داشت: برای جلوگیری از حریق در شهرستان دهلران مردم و جوامع محلی و سازمان‌های مردم نهاد پای کار هستند و در تمام سطح دهیاری‌ها و روستاها گروه‌های ۱۱ نفره تشکیل شده و در مناطق صعب‌العبور نیز دیده بان به کار گرفته شده است.
وی به کاهش آتش سوزی‌ها در سالهای گذشته اشاره کرد و گفت: مناطق جنگلی شهرستان دهلران ششمین سال است که دچار حریق نشده‌اند و اگر حریقی هم صورت گرفته در سطح مراتع بوده که عمدتاً به واسطه سوزاندن پس‌چر مزارع بوده است.
دلایل ادامه دار بودن آتش سوزی جنگل‌های زاگرس
مهدی حیاتی فیزیولوژیست کشاورزی نیز در این خصوص گفت: نبود سیستم آمایش و کنترل لحظه‌ای، نیروی انسانی متخصص و بالگرد اختصاصی برای اطفای حریق جنگل‌ها تراژدی تکراری و همیشگی رشته کوه زاگرس است.
وی افزود: هر ساله با شروع فصل گرما قسمت وسیعی از جنگل‌های کشور به ویژه درختان بلوط زاگرس به دلیل کمبود امکانات، تجهیزات تخصصی اطفا حریق و همچنین نبود متولی مشخص، طعمه حریق می‌شوند و به گونه‌ای این موضوع به تراژدی تلخ و سریال ادامه داری تبدیل شده که هرگز تمام شدنی نیست.
حیاتی ادامه داد: آتش سوزی‌های گسترده و سریالی در حالی مراتع و جنگل‌های کشور را از بین می‌برد که هنوز به سبک انسان‌های اولیه با وسایل ابتدایی مثل بیل و کلنگ به مقابله با چنین بحران و حوادثی می‌رویم.
وی تصریح کرد: آتش سوزی جنگل معمولا در اقلیم‌هایی پدید می‌آید که رطوبت کافی برای رشد گیاهان در آن وجود داشته باشد ولی دارای دوره‌های خشکسالی و داغ دوره‌ای هستند همچنین پدیده‌ی گرم شدن زمین ممکن است شدت و بسامد خشکسالی را در نواحی بسیاری افزایش داده و در نتیجه آتش سوزی‌های شدیدتر و بیشتری را سبب شود.
جمعی از دوستداران طبیعت با ابراز نگرانی در این خصوص می‌گویند: این روزها در حوالی ما نام زاگرس با دود و آتش و باد پیوند خورده و در ژرفای این شهر سیاهی بر پیکر درختان صد ساله جولان می‌دهد؛ حریق در کمین زاگرس نشسته است و بایستی مسوولین تدبیری بیندیشند تا از رقص آتش بر درختان زاگرس جلوگیری شود.
با کمی مرور گذشته می‌توان دریافت که در مسیر به امروز رسیدن‌ها چه هست‌هایی را نیست و چه بایدهایی را به فراموشی سپرده‌ایم؛ زاگرس طلای سبز ایران را همه می‌شناسیم، اما در قلب همین زاگرس محیط زیستی شگرف و پرظرفیت وجود دارد.
جنگل‌های زاگرس 40 درصد جنگل‌های ایران را تشکیل می‌دهند
به گفته‌ی کارشناسان، جنگل‌های زاگرس با گستردگی در ۱۱ استان کشور با شش میلیون هکتار مساحت، ۴۰ درصد جنگل‌های ایران را تشکیل می‌دهند که حدود ۷۰ درصد تیپ گونه‌های جنگلی زاگرس را بلوط‌‌ها شامل می‌شوند و سایر گونه‌های درختی این جنگل‌ها افرا، کیکم، بنه، زبان گنجشک، گلابی وحشی، ولیک، ارغوان، انواع بادام و دیگر درختان است.
چند توصیه برای جلوگیری از آتش سوزی در جنگل
برای حفظ محیط زیست کشورمان برخی نکات را رعایت کنیم و از رها سازی مواد شیشه‌ای مانند انواع بطری شیشه‌ای و پلاستیکی، خرده شیشه و اشیا مشابه در داخل جنگل‌ها و مراتع خودداری کنیم، زیرا آن اشیا مانند عدسی ذره‌بین عمل می‌کنند و موجب اشتعال علوفه خشک در جنگل‌ها و مراتع می‌شوند.
بعد از استفاده از منقل، اجاق ذغالی و چوبی بایستی خاکسترهای اضافی در مراتع و جنگل‌ها تخلیه نشوند، زیرا این کار به آتش‌سوزی علوفه منجر می‌شود؛ گردشگران و ساکنان بومی نباید در جنگل‌ها و مراتع آتش روشن کنند و کشاورزان هم نباید علف‌ها و درختان را برای گسترش زمین و بهره‌برداری بیشتر بسوزانند و از سوزاندن بقایای محصولات کشاورزی در مزارع هم جدا خودداری کنند.
ازهمه مهم‌تر انداختن ته سیگار یا چوب کبریت در طبیعت و مکان‌های مستعد آتش‌سوزی به‌راحتی می‌تواند فاجعه به‌بار آورد، بنابراین باید از این کار نیز جدا خودداری کرد.
قصه سوختن جنگل‌های زاگرس
این روزها فرقی نمی‌کند کجای جغرافیای زاگرس را انگشت بگذاری، درد یکی است؛ قصه سوختن جنگل‌های زاگرس قصه تازه‌ای نیست و مرگ بلوط‌های هزار ساله در آتش هرسال اتفاق می‌افتد و هیچگاه از خاکسترشان بلوطی تازه نمی‌روید.
مردم آمدند، نیروهای امدادی آمدند اما امکانات همچنان مثل گذشته است و این امکانات توان مقابله با این آتش را ندارد؛ شاید آتش پس از دو یا سه روز اطفا شود، حتما هم می‌شود! اما گاه به قیمت خاکستر شدن هزاران درخت که هر کدام هزاران سال قدمت دارند و گاه به قیمت نابودی یک اکوسیستم و از بین رفتن یک سرمایه ملی بوده؛ انگار ما عادت کرده‌ایم که ذره ذره سوختن و نابود شدن منابع و سرمایه‌هایمان را تماشا کنیم.
اگر خبر آتش سوزی در یکی از جنگل‌ها و مراتع را با یک ایلامی در میان بگذارید، شاید حتی خیلی تعجب هم نکند! نه به این دلیل که برایش مهم نباشد؛ نه! شاید چون چشم‌های ما ایلامی‌ها بارها و بارها سوختن سرمایه‌های خود را دیده و گریسته اما شاید اشک‌هایش توان خاموش کردن آن را نداشته است.
