به گزارش خبرگزاری بسیج، سفرای انگلستان و روسیه تلاش کردند دقیقا صحنه دیدار نمایندگان سه قدرت جهانی و عکس مشهور دیدار سران سه کشور رهبر متفقین در جنگ جهانی دوم در تهران را که سال ۱۳۲۲ در سفارت روسیه گرفته شده بود، شبیه‌سازی کنند. این تصویر، موجی از خشم در میان ایرانیان برانگیخت و وزارت امور خارجه کشورمان، سفرای هر دو کشور را برای ادای توضیح به این وزارتخانه دعوت کرد.
اما اصل ماجرا چه بود و چرا عکس اخیر، موجب واکنش مردم کشورمان شد؟
سوم شهریور ۱۳۲۰ روز تلخی برای ایرانیان بود. آن روز سه کشور انگلستان، آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی بدون توجه به بی‌طرفی ایرانیان در دومین جنگ جهانگیر، ایران را اشغال کردند.
با حمله نیروهای متفقین به ایران، ارتش رضاشاهی که رضاخان بر آن می‌بالید، بیش از ۸۰ ساعت (یعنی اندکی بیش از سه روز)، نتوانست مقاومت کند. شاکله ارتش فرو پاشید و فرماندهان پا به فرار گذاشتند. کشورهای متخاصم نیز بدون دردسر ایران را فتح کردند.
نکته مهم دیگری که نباید از نظر دور نگه داشت، این است که مردم نیز خسته از دیکتاتوری رضاخان تمایلی به مقاومت از خود نشان ندادند. برای مثال سفیر انگلستان در ایران در شهریور ۱۳۲۰ شمسی می‌گوید: حرکت برای عزل شاه یا حتی سلسله وی، عمومی خواهد بود و بیش‌تر مردم ایران به هر انقلابی که سبب دگرگونی اوضاع و برکناری رضاشاه از قدرت باشد، تن در خواهند داد.
حرکت نیروهای شوروی در خیابان‌های تبریز در شهریور ۱۳۲۰
نیروهای اشغالگر بعد از اشغال ایران حتی به فکر تغییر سلطنت و حتی نظام سیاسی کشور افتادند، اما رضاخان با همکاری و حمایت محمدعلی فروغی بی‌سروصدا از سلطنت کناره‌گیری کرد و قدرت را به فرزندش واگذار کرد تا امکان سلطنت در رژیم پهلوی ادامه پیدا کند.
سناریو‌های دیگر برای تغییر سلطنت امکان اجرا پیدا نکرد. رضاشاه، صبح زود ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ به نفع ولیعهد ۲۱ ساله‌اش محمدرضا پهلوی رسما از قدرت کناره گرفت. ساعت ۹ و ۳۰ دقیقه، مجلس شورای ملی استعفای رضاشاه را پذیرفت. ساعت ۴ و ۴۵ دقیقه بعد از ظهر، ولیعهد محمدرضا پهلوی در برابر مجلس شورا و نمایندگان به قرآن سوگند خورد و پادشاه ایران شد.
محمدرضا پهلوی در روز ادای سوگند پادشاهی در مجلس شورای ملی به اتفاق محمدعلی فروغی، نخست‌وزیر وقت (۲۶ شهریور ۱۳۲۰)
۶ آذرماه ۱۳۲۲ سران اشغالگر ایران و پیروز جنگ جهانی دوم روزولت، چرچیل و استالین، رهبران آمریکا و بریتانیا و شوروی بدون این که دولت ایران خبر داشته باشد، برای برگزاری کنفرانس تهران به ایران سفر کردند.
سران فاتح جنگ، سالروز تولد چرچیل را که مصادف با کنفرانس بود، فراموش نکردند و جشن تولدی برای چرچیل ترتیب دادند. انتخاب تهران برای برگزاری این کنفرانس، دلایل متفاوتی داشت. اصلی‌ترین دلیل انتخاب تهران، نزدیکی آن به شوروی بود و استالین، رهبر اتحادیه جماهیر شوروی در اوج جنگ جهانی دوم قصد نداشت از مسکو دور باشد. دلیل دیگر، تأمین امنیت شهر بود و چون تهران در اشغال آنها بود، نگرانی امنیتی نداشتند. نکته مهم دیگری که نباید از نظر دور داشت، رفتار تحقیر آمیز چرچیل و روزولت با شاه بود که حاضر نشدند به دیدار شاه بروند و با وی تنها در محل سفارت دیدار می‌کردند.
دیدار شاه با نخست‌وزیر انگلستان در مقابل سفارت شوروی
دیدار استالین با شاه در کاخ مرمر نیز با تلاش و خواهش یکی از اطرافیان شاه به نام احمدعلی سپه (مورخ‌الدوله) از مسئولان سفارت شوروی صورت گرفت. فردوست در کتاب ظهور و سقوط خود در این زمینه آورده است: «سفارت شوروی تأکید کرده بود که هنگام ورود استالین به کاخ مرمر، گارد شاه باید برچیده شود و گارد ویژه استالین مستقر شود. شاه نیز با خوشحالی این درخواست را پذیرفت.»
در مدتی که کنفرانس تهران جریان داشت، اقداماتی به منظور حفظ منافع ایران و روشن کردن وضع کشور پس از جنگ از طرف زمامداران ایران به عمل آمد. سهیلی و ساعد مراغهای وزیر امور خارجه با مولوتف و ایدن، وزیران خارجه شوروی و انگلستان و ژنرال پاتریک هرلی مشاور مخصوص رئیس جمهوری آمریکا ملاقات و مذاکره کرده و در ۹ آذر یادداشتی درباره مساعی ایران در دوره جنگ به نفع متفقین تسلیم سران سه دولت کردند.
