هویت ایرانی اسلامی را باید در بخش مسکن بازآفرینی کرد

به گزارش خبرگزاری بسیج، الهام حاجی‌خداوردی خان در سخنانی با بررسی معماری ایرانی اسلامی در همایش تخصصی مدیران سازمان بسیج مهندسین عمران و معماری که مشهد مقدس برگزار شد، اظهار کرد: آثار برجسته معماری ما روایتگر هویتی پر از مفاهیم بلند انسانی است، که مایه فخر و سربلندی هر ایرانی است، اما متاسفانه با گذر زمان و با فراموش شدن هویت الهی انسان در طراحی معماری به سبب عوامل گوناگون، رفته رفته این هویت کمرنگ شده و بهتر است بگوییم به یک عنصر مفقود در معماری تبدیل شده است.

این پژوهشگر معماری ایرانی اسلامی در ادامه سخنان خود بیان داشت: شاید بدیهی ترین و حتی بهترین راه برای پاسخ به این پرسش ها، رجوع به سنت ها و مصداق های اصیل و ناب اسلامی- ایرانی، درک نیازهای جاری و یافتن آرمان های آینده است.

وی بیان داشت: در مسیر یافتن هویت اسلامی، می بایست ببینیم حکمت عملی اسلام، چه اهدافی را برای فضای زیست فردی، خانوادگی و اجتماعی انسان معین نموده است. بنظر میرسد اولین گام، نگاه به آیات قرآنی فراوان در مورد معماری بخصوص احکام مربوط به خانه و احادیث گهربار ائمه معصومین علیهم السلام است که بایستگی ها و شایستگی های فضای زیست انسان را مطرح می کنند.

حاجی خداوری خان افزود: از سوی دیگر در مسیر بازیابی هویت اسلامی، باید تجارب معماری دوران اسلام را پیش روی خود قرار دهیم. برای این امرنیز گام نخست بررسی آثارمعماری برجسته تمدن اسلامی و تحلیل آن ها در ابعاد مختلف کالبدی و فضایی است.

وی ادامه داد: ایـرانیان بـا الهام از مبانی جهان بینی اسلامی و فرهنگ سنتی ایرانی، مـحیطی ایـده آل برای زندگی فراهم کردند. هنر معماری ایران مبین نحوه اندیشه جهان بینی، باورها و اعتقادات مذهبی و سنت های مردمان این سرزمین است.

حاجی خداوردی خان گفت : بخش دیگر هویت معماری ایرانی اسلامی پرداختن به بازیابی هویت ایرانی اختصاص می یابد که مسیری مشابه مسیرمذکور دارد. اصلی ترین گام ها نظر به اسناد معتبر از سوی بزرگان و مطالعه آثار برجسته و استخراج الگو ها و اصول ثابت اند.

وی به تبیین تعریف لغوی معماری و تفاوت ریشه معنایی آن در جوامع مختلف پرداخت و با اشاره به مفهوم مسکن و نوع ارتباط آن با هویت و سبک زندگی بیان داشت: رابطه انسان با محیط زندگی خویش، رابطه ای متقابل است. همانگونه که انسان بر محیط زندگی خود اثر میگذارد و آن را تغییر می دهد، محیط زندگی نیز در پرورش روح و جان آدمی، و در رفتار فردی و اجتماعی اواثرگذار است. تا جایی که می توان گفت زندگی سعادتمند انسان ها در گرو محیط سالم زندگی آن هاست.

این پژوهشگر معماری ایرانی اسلامی با استناد به منابع موجود مثل آیات و روایات و دیدگاه متخصصین در حوزه علوم اسلامی، بررسی سبک زندگی مطلوب از دیدگاه اسلامی را در برنامه های دوره تدریس خود بیان کرد.

حاجی خداوردی خان گفت: یکی از مسایلی که بر تبیین هویت تاثیر مهمی دارد، انسان، باورهایش و میزان شناخت و آگاهی او هم در مقام طراح و مولف و هم در جایگاه بهره بردار و شناسنده معماری است.

وی ادامه داد: با ورود فرهنگ غربی، به تدریج الگویی در مـعماری ایران به کار رفت که برخاسته از فرهنگ بی هویت غرب بود و هیچ پشتوانه فرهنگی و مذهبی نداشت. بـسیاری از ارزش های بیگانه که در بـدو امـر موضوعاتی ناهماهنگ با فرهنگ جامعه بودند، به مرور مورد پذیرش جامعه واقع شدند.

این طراح معماری ایرانی اسلامی افزود: طرح های ساختمانی جدید، تـنها راه حـلی برای پاسخ به نیاز روز افزون مسکن بود و هیچ رابطه ای با گـذشته خـود نداشت. این ساختمان ها در ترکیب با خانه های فرسوده شهر تنها ارمغانش بی هویتی فرهنگی و مذهبی بود و همانطور که گفتیم هویت معماری ما از هویت عقلانی، الهی و منطقی خود فاصله گرفته و به هویت غیر علمی و غیر انسانی و غیر الهی خود پر وبال داده است.

وی گفت: مهم ترین مبنا برای حل این بحران این است که از اراده و اختیار خودمان در هویت سازی بهره بگیریم. همچنین برای مقابله با تهاجم فرهنگی، تفکر آزاد از شرایط موجود و مبتنی بر خدمت برای رسیدن به خودآگاهی و خدا آگاهی داشته باشیم.

حاجی خداوری خان فضای زیست انسان را مهم ترین منعکس کننده هویت او دانست و به شناخت خانه خصوصا بخش داخلی تاکید ویژه ای داشت و معماری داخلی، طراحی داخلی و دکوراسیون داخلی را از جمله مهمترین منابع هویت بخش در معماری، برشمرد.

وی معماری داخلی را حلقه اتصال میان معماری و دکوراسیون داخلی دانست واشاره کرد: این رشته همانند معماری با ساختمان و اجزا و عناصر سازنده آن سر و کار دارد و از طرفی مانند دکوراسیون داخلی بر چیدمان فضاهای داخلی تاکید می کند.

این محقق معماری ایرانی اسلامی با انتقاد مجدد از فضای معماری امروز در شهرها خاطر نشان کرد: ما بایستی پس از مطالعه اصول اسلامی و ایرانی و همچنین اصول طراحی داخلی در معماری مسکن، برای مسکن امروز شیوه بکار گیری آن ها را بصورت نوین و قابل اجرا دربیاوریم. این امر مهم تنها در صورت تبادل نظرات گوناگون، ایده پردازی فردی و جمعی، بیان معیارهای صحیح برای انتخاب گزینه های موجود در حل چالش ها و در نهایت مرتب سازی راهکارهای عملی و کارآمد به انجام می‌رسد.

حاجی خداوردی خان گفت: برای پیوند هرچه بهتر مطالب، بایستی اصول و حکمت عملی اسلامی و اصول معماری ایرانی و همچنین اصول طراحی داخلی را برای هر فضای مسکونی که بر حسب عملکرد فضا تقسیم بندی نموده، گرد هم آوریم و درکنار هریک ، شروع به ایده پردازی برای راهکاری کارآمد و اجرایی برای مسکن امروز کنیم.

وی خاطر نشان کرد: امیدواریم محصول این ایده و راهکارها، منجر به ساخت و یا اصلاح مسکن در کشورمان شود و به تبع آن با تاثیر متقابلی که مسکن و سبک زندگی برهم دارند، شیوه و سبک زندگی را به سمت اعداف عالی اسلام و قانون اساسی کشورمان سوق داد و نهایتا هویت مفقود شده را به معماری مسکن کشومان بازگرداند.

انتهای پیام/