آداب و رسوم محرم در آذربایجان شرقی

به گزارش خبرگزاری بسیج از آذربایجان شرقی، در اکثر منطقه های آذربایجان از روز نخست محرم تا روز تاسوعا، معمولاً شب ها به سوگواری می پردازند. این در حالی است که در آذربایجان شرقی در مسجدها و مکان های مسقف این مراسم را به جا می آورند.

در ماه محرم همه نقاط این استان با پرچم ها و نمادهای گوناگون عزای حسینی پوشیده و آئین های عاشورایی با شور و شوق خاصی برگزار مي شود.

در اين استان از دهه پایان ماه ذالحجه (پس از عيد قربان) بيرق هاي قرمز، سياه و سبز رنگ تمام فضای شهر را پر کرده و از دور خودنمايی می كنند. سردرب ها، امام زادهها، تكايا، مسجد ها و حتي منازل خاص به اين بيرق ها خوشامد گويی می كنند.

نوحه های محرّم در تبریز به زبان ترکی و فارسی همراه با نوایی غم انگیز خوانده می‏ شوند.

تبريز به دليل كثرت آئين و مراسم های مذهبی و عشق و ارادت به حضرت اباعبدالله الحسين( ع) بعنوان شهر «ام الهيات» شناخته می شود.

از مهمترين آئين هاي عزاداری در آذربايجان شرقي مي توان به:دسته هاي شاه حسين گويان(شاه حسين، واي حسين)، علم بندي، مراسم حجله قاسم(ع)، مراسم شمع پاي لاماخ( توزيع شمع)، مراسم خيمه سوزاني، مراسم اللهم لبيك، مراسم گرداندن اسب ذوالجناح، مراسم شبيه خواني، مراسم احسان و نذري و... اشاره کرد.

بازار مسقف و تاریخی تبریز که سابقه اقتصادی، تجاری، سیاسی و فرهنگی آن بر کسی پوشیده نیست، در حوزه فعالیت های مذهبی هم سابقه طولانی مدت دارد که برگزاری آئین های گوناگون در روزهایمحرم یکی از نمودهای عینی این خصوصیت بی همتا است.

بازار مسقف تبریز که از آغاز ماه محرم تا اربعین حسینی چهرهای متمایز و مشخص با نصب پرچم ها و علم مشکی رنگ سوگواری بخود می گیرد، از چنان سابقه برجسته و افتخارآمیزی بهره مند است که در برگ های گوناگون تاریخ آن، زوایای تنوع از عشق و علاقه مردم باایمان و ولائی تبریز به خصوص بازاریان آن به اهل بیت(ع) دیده مي شود .

اوچ تیمچه لر(تیمچه های سه گانه) معروف به تیمچه حاج شیخ من جمله مکان های بازار بزرگ تبریز است که از اول ماه محرم به مدت ۱۳ روز و در اربعین حسینی میزبان عشاق اباعبدالله(ع) بوده و مراسم روضه خوانی بطور منظم در آن برپا مي شود. 

مراسمی که سابقه آن بر اساس گفته های مغازه داران تیمچه به بیش از ۱۵۵ سال پیش میرسد و می توان ادعا کرد که برگزاری چنين مراسم دینی، احتمالا در ایران بی بدیل و دست کم بی نظیر باشد.

نوحه ها و روضه‏ های محرّم در تبریز به زبان ترکی و هم فارسی همراه با نوایی غم انگیز خوانده می‏ شوند و عزاداران سیاه‏پوشِ حسینی به نشانه ‏ی عزا بر سر و سینه و یا زانوی خود ميزنند . در نخست و پایان گروه، به تقلید از رسم و رسوم قبل که برخی چراغ زنبوری روشن می‏کردند، چند ژنراتور روشن می‏سازند و با آن مسیر دسته‏ جات را روشن و نورانی می‏سازند. طبل، پرچم و علم ها به وسیله هیئت های سوگواری تهیه میشوند و در طی مراسم سوگواری مورد استفاده قرار می گیرند.

زن ها هم، هم زمان با محرم و صَفَر با «خاطیر ساخلاماق» و هم اقسام رسوم ها مانند «علی اصغر بشیگی» که در آن نوزادان شیرخوار را لباس رنگ سبز بر تن ميکنند و مادران در آرزوی فرزند یا مادران در آرزوی شفا وسلامتی کودکانشان و هر کس بنابه آرزوی خود با روضه‏ ی آخوند میگریند و با نذر پول به ننوی تمثیلی حضرت علی اصغر(ع) طلب حاجت مي کنند.