به گزارش خبرنگار خبرگزاری بسیج؛ دکتر احمد جولایی داور سومین سوگواره نی ناله درباره این رویداد یادداشتی منتشر کرد. متن این یادداشت بدین شرح است:
نمایش‌ها بر پایه اقتباس استوار هستند حتی نسخ مجلس تعزیه هم خود نوعی اقتباس از مقتل هستند .از آنجا که مقتل خود ادعای سندیت و تاریخ دارد می‌توان اذعان کرد اقتباس به نوعی همان تاریخ است و حقیقت محض .
اقتباس دارای سابقه زیادی در حوزه ادبیات فارسی نظیر یوسف و ذلیخا از نگاه در کتب دینی و مصحف شریف تا دواووین شعرا ی پارسی گو نظیر عبدالرحمان جامی است هموست که اقتباس خود را از این قصه مصری الاصل و پرورش یافته در افکار دوستداران موسی و به نوعی نگاه مردم نصارا و البته اشاره صریح قرآن در سوره یوسف را به اقتباسی جدید می‌رساند و آن را تقدیم سلطان حسین بایقرا می‌کند البته او به نظم و نثر زندگانی صوفیان زیادی را نیز به نوعی باز آفرینی یا اقتباس کرده است .
مقتل که ماجرای نگارش یک حادثه منجر به قتل است گاه به صورت مستقل یا به صورت اشاره و کنایه در بخشی از کتب تاریخی آمده است .مقتل ممکن است حماسی ،عرفانی ،نگاه تاریخی و....باشد .
مجالس تعزیه خصوصا نسخ تعزیه برآیند همین نگاه به مقاتل شیعه است .البته در یک سیر تاریخی که به سمت حزن و اندوه کشیده شد و برآیند آن مرثیه سرایی بود . دواوین شعرای شیعی شامل مراثی زیادی است بزرگانی چون صائب تبریزی ،کلیم کاشانی ،محتشم ،مقبل و....همه موید این است که شاعران مراثی با اطلاع و دانش مخاطب خود که از مقتل حاصل نموده دست به مرثیه سرایی می‌زند.
مرثیه سرایی بخش مهمی از آن به عهده دانش و حافظه مخاطب است هم از این روست که بی مقدمه وارد اصل مطلب می‌شود و در یک تجربه مشترک با مخاطب خود می‌رسد.
وفور مراثی و مقاتلی که دارای یک طرح اولیه از قصه بودند شامل شخصیت،فضا و زمان و مکان و... و البته پدیده ای به نام زبانحال و یا به عبارتی گفتاشنود در این شکل گیری ،اقتباس و خلق نسخ تعزیه بی تاثیر نبوده است درجایی شاهد بودم که از آنجا که حادثه بزرگ کربلا دارای مقدمه ،حادثه و موخره است و امکان گفتن در یک نشست و گفتگوی بر منبر نیست آن را تقطیع و هر نشست که در یک جلسه رخ می داد و شامل مقدمه و فراز و فرود بود مجلس می‌گفتند هم از ابن روست که نسخ تعزیه به صورت مجلس تلقی می‌شود.
در سومین سوگواره نمایشهای آیینی و سنتی نی ناله که با همت عزیزان در تبریز برگزار می‌شود بخش عمده ای از نمایشهای صحنه ای به این سو حرکت کرده .تعداد ۱۸اثر ارائه شده در این بازه فشرده زمانی مخاطب را مخیر میسازد تا اثر مورد علاقه را انتخاب و به تحلیل ،تفسیر و تأویل و در صورت لزوم به تأویل اثر بپردازد .
فضای زمانی، مکانی و گروه‌های شرکت کننده اقتضای سوگواره را برای استفاده از زبان آذری مهیا ساخته است .و ما شاهد اجرای بعضی از مجالس تعزیه با رنگ و بوی بومی،آیینی و سنتی در این دوره از سوگواره هستیم.
