به گزارش سرویس خبری بسیج جامعه زنان خانواده اصلیترین واحد هر جامعهای است و این واحد بنیادین در جامعه سنتی و مذهبی ایران اهمیتش مضاعف میشود، به خصوص اینکه زنان در هر جایگاهی که باشند از محورهای اصلی خانواده هستند و اساس بنیان خانواده حول محور زن میچرخد. بر این اساس وقتی قرار باشد دشمنان برای دستیابی به اهدافشان برنامهریزی کنند، باید خانواده یعنی رکن اصلی جامعه را مورد هدف قرار دهند و برای تغییر در ساختار خانواده از تغییر در نظام ارزشی و باورهای زنان جامعه اقدام میکنند، بنابراین یکی از اصلیترین محورهای تهدید نرمافزاری علیه کشورمان زنان و خانوادهها را نشانه گرفته است. همچنانکه به تعبیر سیدعلیرضا آلداوود، پژوهشگر فضای مجازی و رسانه، انتشار محتواهایی که نقش زنان در خانواده و جامعه را تحقیر یا کلیشههای منفی جنسیتی را تقویت میکنند، نمایش زنان به عنوان افرادی وابسته یا فاقد توانمندی است، به خصوص نمایش زنان محجبه به عنوان افراد سطح پایین در سطح جامعه یا هشتگها و ترندسازی برای ضدارزش نمایش دادن ازدواج یا فرزندآوری از جمله مصادیق تهدید نرمافزاری در حوزه زنان و خانواده است که باید برای مقابله با آن تدابیری اندیشیده شود.
تهدید نرمافزاری موضوعی است که رهبری درباره آن هشدار دادهاند؛ موضوعی که طی سالهای بعد از انقلاب و به خصوص در سالهای اخیر به اشکال مختلف و در حوزههای گوناگون شاهد آن بودهایم. این بحث در حوزه زنان و خانواده چقدر اهمیت مییابد؟
ابتدا اجازه دهید به تعریفی درباره تهدید نرمافزاری بپردازیم. تهدید نرمافزاری دشمنان ایران در جنگشناختی به تلاشهایی اشاره دارد که با هدف تأثیرگذاری بر افکار عمومی، باورها و رفتارهای جامعه ایرانی انجام میشود. این تهدیدات معمولاً از طریق ابزارهای رسانهای، فضای مجازی و فناوریهای ارتباطی صورت میگیرند و به دنبال تغییر ادراکات و ایجاد تردید در ارزشها و اصول اساسی نظام جمهوری اسلامی هستند. در چارچوب جنگشناختی، تهدیدات نرمافزاری ضدزنان و خانواده در فضای مجازی و رسانه به صورت هدفمند و سازمانیافته برای تضعیف هویت، ارزشها و انسجام اجتماعی آنان طراحی میشوند.
مصادیق تهدید نرمافزاری در حوزه زن و خانواده چیست؟
انتشار محتواهایی که نقش زنان در خانواده و جامعه را تحقیر یا کلیشههای منفی جنسیتی را تقویت میکنند، مانند نمایش زنان به عنوان افرادی وابسته یا فاقد توانمندی به خصوص نمایش زنان محجبه به عنوان افراد سطح پایین در سطح جامعه در رسانهها به خصوص رسانههای اینترنتی مشهود است. ایجاد کمپینهای هدفمند در سکوهای اجتماعی برای تضعیف ارزشهای خانوادگی، مانند تبلیغ سبک زندگی ضدازدواج یا ضدفرزندآوری با استفاده از هشتگها و ترندسازی در آنان به صورت هدفمند و سازمانیافته که تأثیر مخربی روی این قشر میتواند داشته باشد.
با عنایت به نقش و جایگاه تأثیرگذار زنان در خانواده و جامعه تهدیدات نرمافزاری در حوزه زنان چقدر میتواند تبعات اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی- امنیتی داشته باشد؟
استفاده از الگوریتمهای سکوهای اینترنتی برای نمایش محتوای ضدخانواده (مانند ترویج فردگرایی افراطی یا روابط خارج از چارچوب خانواده) بهصورت هدفمند به زنان و دختران میتواند سبک زندگی آنان را دچار تغییرات زیادی کند. پخش شایعات یا اخبار نادرست درباره زنان یا نهاد خانواده برای ایجاد بیاعتمادی، مانند داستانسازی درباره فروپاشی خانوادهها یا خیانت میتواند به لحاظ روانشناختی بدبینی بسیاری در جامعه درست کند. تولید محتوای احساسی یا جنجالی (مانند ویدئوهای ویرایششده یا داستانهای ساختگی) برای تحریک زنان علیه نقشهای سنتی یا ایجاد تنش بین اعضای خانواده به صورت سریالی نقش جدی در جنبشهای اجتماعی دارد؛ ایجاد حسابهای جعلی برای نفوذ به گروههای زنان یا خانوادهها و ترویج ایدههای مخرب، مانند تشویق به جدایی یا رفتارهای ضداجتماعی و حتی اغتشاش که در شورشهای۱۴۰۱ شاهد آن بودیم. تبلیغ سبک زندگی غربی و غیرواقعی زنان را از نقشهای خانوادگی دور میکند و به رقابتهای مادی سوق میدهد و آنان را در نقشهای اصلی به سمت کالا شدن تشویق میکند.
برای مقابله با تهدیدات نرمافزاری به طور خاص در حوزه زنان و خانواده باید چه تدابیری اندیشید و به عبارت دیگر دفاع نرمافزاری در این حوزه چگونه اتفاق میافتد؟
برای مقابله با تهدیدات نرمافزاری در حوزه زنان و خانواده در فضای مجازی و رسانه، بهویژه در چارچوب جنگشناختی میتوان به آموزش سواد و تربیت رسانهای برای زنان و خانوادهها برای تشخیص محتوای جعلی، دستکاریشده یا مخرب پرداخت. همچنین ایجاد و ترویج محتوای باکیفیت که نقش زنان و ارزشهای خانوادگی را تقویت کند و حمایت از تولیدکنندگان محتوای بومی که روایتهایی مثبت و سازنده ارائه میدهند، میتواند نقش بسیاری داشته باشد. توسعه سکوهای داخلی با الگوریتمهای کنترلشده برای کاهش نمایش محتوای ضدخانواده و همکاری با سکوهای اجتماعی برای فیلتر کردن محتوای مخرب یا گزارش حملات سازمانیافته در فضای مجازی اهمیت بسیاری دارد. تدوین قوانین سختگیرانه برای مقابله با آزار سایبری، داکسینگ و انتشار محتوای غیراخلاقی علیه زنان و ایجاد سازوکارهای سریع برای حذف محتوای مخرب و پیگیری متخلفان باید در اولویتها باشد.
تشکیل تیمهای رصد و تحلیل محتوا برای شناسایی کمپینهای جنگشناختی ضدخانواده و زنان و پاسخ سریع به شایعات و روایتهای جعلی با انتشار اطلاعات معتبر میتواند بر ضدجنبشهای اجتماعی طراحی شده از سوی دشمنان مؤثر باشد و ایجاد مراکز پایش تهدیدات سایبری خاص زنان و خانواده و ارزیابی دورههای اثربخشی برنامههای مقابلهای و بهروزرسانی استراتژیها هم در برابر تهدیدات نرمافزاری میتواند مؤثر باشد.