زیارت امام رضا (ع) در ۲۳ ذی‌القعده بر اساس منابع معتبر حدیثی

به گزارش خبرگزاری بسیج خراسان رضوی، اگرچه این تاریخ به طور مستقیم در روایات متواتر ذکر نشده، اما بر اساس منابع تاریخی و حدیثی، می‌توان به موارد زیر استناد کرد:

  1- نقل سید ابن طاووس در «اقبال الاعمال»

سید بن طاووس (متوفای ۶۶۴ ق) در کتاب مشهور خود «اقبال الاعمال»، ۲3 ذی‌القعده را به‌عنوان روزی بافضیلت برای زیارت امام رضا (ع) ذکر کرده است. او بیان می‌کند که برخی از علمای ایرانی معتقد بودند این روز مصادف با شهادت امام رضا (ع) است و به همین دلیل به زیارت ایشان می‌رفتند. هرچند این تاریخ در منابع اولیه شیعه مانند «کامل الزیارات» ابن قولویه به‌صراحت نیامده، اما سید ابن طاووس آن را به‌عنوان سیره عملی اصحاب و علمای شیعه ثبت کرده است.

 ۲- تأکید امام جواد (ع) بر فضیلت زیارت امام رضا(ع)

در روایاتی از امام جواد (ع)، زیارت امام رضا (ع) به‌ویژه برای خواص شیعیان، دارای جایگاه ویژه‌ای دانسته شده است. ایشان فرمودند: «زیارت پدرم افضل است، زیرا امام حسین (ع) را همه مردم زیارت می‌کنند، اما پدرم را جز خواص شیعه زیارت نمی‌کنند». این روایت نشان می‌دهد زیارت امام رضا (ع) به دلیل شرایط خاص غربت و مظلومیت ایشان، از جایگاه بالاتری برخوردار است.

3- استناد به روایات کلی درباره زیارت ائمه(ع)

در منابعی مانند «کامل الزیارات» و «بحارالانوار»، فضیلت زیارت امام رضا (ع) به‌صورت کلی بیان شده است. برای مثال:

- پیامبر (ص) فرمودند: «هر مؤمنی قبر فرزندم در خراسان را زیارت کند، خداوند بهشت را بر او واجب می‌کند».

- امام رضا (ع) نیز در حدیثی تأکید کردند: «هرکس مرا در غربت زیارت کند، روز قیامت شفاعتش می‌کنم.»

 ۴_سیره علمای ایرانی و شیخ عباس قمی

علی‌رغم اینکه شیخ عباس قمی در «مفاتیح‌الجنان» زیارت مخصوصه ۲۳ ذی القعده را نیاورده، اما در منابعی مانند «وقایع الایام» به استحباب زیارت در این ماه اشاره کرده است.

همچنین، سیره علمای ایرانی از دیرباز بر زیارت امام رضا (ع) در این روز استوار بوده که نشان‌دهنده پذیرش این سنت در میان خواص شیعه است.

۵_ ارتباط با ماه‌های حرام و اعمال خاص

ذی‌القعده یکی از ماه‌های حرام است و در روایات، اعمالی مانند روزه و نماز در این ماه دارای ثواب ویژه دانسته شده است. سید ابن طاووس در «اقبال الاعمال» به استحباب زیارت امام رضا (ع) در ۲۳ ذی‌القعده به همراه اعمالی مانند روزه و خواندن دعای خاص اشاره می‌کند.

 جمع‌بندی:

اگرچه سند روایی مستقیم و صریحی برای ۲۳ ذی‌القعده به‌عنوان روز شهادت امام رضا (ع) وجود ندارد، اما استحباب زیارت در این روز بر اساس سیره علمای شیعه، نقل سید ابن طاووس و روایات کلی درباره فضیلت زیارت امام هشتم (ع) قابل‌توجیه است. این سنت بیشتر در میان شیعیان ایران و به‌ویژه علمای آن رواج داشته است.