آنگونه که از اظهارات اطراف مذاکرات هسته ای بر می آید، هنوز تکلیف اصلی ترین موضوعی که دولت محترم وارد مذاکره با گروه 1+5 شده یعنی «لغو یکباره تحریم ها»، روشن نشده است. به عبارت دقیق تر، علی رغم محدودیت هایی که ایران در توافق ژنو خارج از پیمان NPT بر برنامه هسته ای خود پذیرفت، و نیز علی رغم وعده هایی که برای پذیرش محدودیت هایی دیگر به طرف مقابل داده است، غربی ها هنوز حاضر نیستند در قبال این همه امتیاز، تحریم های غیرقانونی و ظالمانه ای را که علیه ملت ایران وضع کرده اند، لغو نمایند. اظهارات جناب آقای دکتر عراقچی معاون محترم وزیر امور خارجه نشان می دهد که تیم ایرانی نیز از این خواسته کوتاه نیامده و به تعبیر آقای عراقچی «اصرار دارد در گام اول توافق، همه تحریم های اقتصادی شامل مالی، نفتی و بانکی برداشته شود»، اما عدم حصول توافق نشانگر آن است که طرف مقابل، این امر را نمی پذیرد.
علاوه بر بحث یاد شده، در مصاحبه اخیر دکتر عراقچی چند نکته مهم وجود دارد که مداقه در آنها لازم به نظر می رسد. نخستین نکته اینکه ایشان فرموده اند «مسلما یک سری اسناد کاری بین ما و 1+5 در حال نگارش است». با توجه به اینکه موضوع اصلی مذاکره یعنی لغو تحریم ها هنوز حل نشده، روشن به نظر می رسد که این «یک سری اسناد» مربوط به تعهدات ایران است. یعنی موارد مربوط به تعهدات ایران، هر چند شاید جزئیاتی مورد اختلاف باقی مانده باشد، به مرحله تدوین سند رسیده است.
نکته دیگری که به نکته نخست مربوط می شود، این است که آقای عراقچی گفته اند در صورت جمع بندی بیانیه ای قرائت می شود که «بیانیه پیشرفت در مذاکرات» خواهد بود. این عبارت را اگر با بحث پاراگراف فوق جمع بزنیم، نتیجه خواهیم گرفت که قرار است بیانیه ای درباره پیشرفت در مذاکرات که مربوط به تعهدات ایران می شود و اسنادی درباره آن نوشته شده است، قرائت شود.
این نکته مهم یک نگرانی جدی در میان دلسوزان و علاقمندان به کشور و دوستداران تیم مذاکره کننده ایجاد کرده که نکند خدای ناکرده دشمن طرحی جدید درانداخته و خدعه ای دیگر طراحی کرده باشد. خدعه ای که در پی تثبیت تعهدات ایران از طریق یک بیانیه رسمی و موکول کردن «لغو یکباره تحریم ها» به آینده است؛ آینده ای که با توجه به گذشت 16 ماه از مذاکرات و حل نشدن مسئله، بعید به نظر می رسد تا تیرماه محقق شود و بلاتردید، با توجه به سابقه سیاه آمریکا، پایانی برای آن متصور نمی توان شد. این سخن منتشر شده از زبان مقامات کاخ سفید مبنی بر اینکه «ایران هنوز تعهد روشن و ملموسی ارائه نکرده»، سند دیگری است مبنی بر اینکه واشنگتن در پی گرفتن تعهد روشن و ملموس از تهران در پایان مذاکرات لوزان است.
از این رو، پیشنهاد دوستانه و دلسوزانه ما به مذاکره کنندگان عزیز کشورمان -فرزندان انقلاب- این است که اگر بناست بیانیه ای در پایان نشست لوزان منتشر شود، این بیانیه به معنی دقیق کلمه «بیانیه پیشرفت مذاکرات» باشد. جنین بیانیه ای بی تردید فقط یک اطلاعیه خواهد بود که هدف از صدور آن، اعلام ادامه مذاکرات و عدم شکست آن است. اما اگر در این بیانیه، به تعهدات ایران یا به صورت کلی و یا به صورت جزئی اشاره شده و حل و فصل باقی موارد به آینده موکول شود، این، همان «دام دو مرحله ای» است که رهبر معظم انقلاب پیشتر درباره آن هشدار داده اند و دیگر نمی توان آن را صرف اینکه عنوان «بیانیه» بر پیشانی دارد، بیانیه دانست. شرط لازم دو مرحله ای نشدن توافق، علاوه بر ورود نکردن طرفین به فاز اجرا پس از لوزان، آن است که این بیانیه نباید الزام آور بوده و تعهدی را متوجه ایران کند. اگر هم سندی با هر موضوعی در لوزان تهیه شده، طبیعتا طبق اصل «هیچ چیز مورد توافق قرار نمی گیرد، مگر اینکه همه چیز مورد توافق قرار گیرد»، تا روشن شدن تکلیف موضوع اصلی مذاکرات یعنی «لغو یکباره تحریم ها»، بی اعتبار است و نباید در بیانیه به آن اشاره شود.
