عراقچی: تا «روز اجرای توافق» ۴ تا ۶ ماه زمان لازم است

به گزارش خبرگزاری بسیج، سیدعباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه کشورمان در برنامه گفتگوی ویژه خبری حضور یافت و درباره قطعنامه اخیر شورای امنیت گفت: اولین گام در وین با برجام حاصل شد که پس از آن به شورای امنیت برای تأیید ارسال شد. این خواسته همه اعضا بود که در اولین گام شورای امنیت بر این توافق صحه بگذارد. باید تحریم‌های قبلی را بردارند و کشورهای دیگر هم مایل بودند. آمریکایی‌ها زیاد تمایلی نداشتند. به هر حال نظر ایران به همین منوال شکل گرفت.

عراقچی افزود: همزمان شورای وزیران اتحادیه اروپا هم برجام را تأیید کرد و این یک تعهد سیاسی ایجاد می‌کند که در ادامه برجام، تحریم‌های خود را بردارند.

همزمان آمریکایی‌ها توافق را به کنگره فرستادند و دو ماه برای بررسی فرصت دارد.

وی گفت: فردا من و دکتر ظریف در جلسه غیرعلنی حضور می‌یابیم و سپس روال بررسی در مجلس شروع می‌شود. بر اساس برآورد ما دو ماه نیاز است تا تمام کشورها این روال را طی کنند. مرحله بعدی را «روز توافق» نام نهادیم. در آن روز اتحادیه اروپا مصوبه دیگری را در شورای وزیران خود به‌عنوان تصمیم قانونی اتخاذ می‌کند که تحریم‌های یک‌جانبه را لغو می‌کند. اما اجرایی شدن موکول به ارزیابی آژانس می‌شود. همزمان کنگره آمریکا نیز مصوبه‌ای خواهد داشت و به همین شکل تا اجرا فاصله دارد.

معاون وزیر امور خارجه گفت: اختلاف زمانی برای اجرای توافق وجود دارد و برای حل این معضل اتحادیه اروپا و آمریکا تحریم‌ها را لغو کنند. اما این اجرایی نمی‌شود تا ایران تعهدات خود را انجام دهد.

عراقچی گفت: پس از طی این مراحل که چهار تا شش ماه دیگر است روز اجرای توافق است. همه تحریم‌های اقتصادی و مالی مرتبط با برنامه هسته‌ای در همان روز توافق برداشته می‌شود.

وی با اشاره به تصویب برجام در شورای امنیت گفت: این اقدام دستاورد بسیار بزرگی است که شورای امنیت در اولین گام برجام را تأیید می‌کند، توافقی که متضمن غنی سازی ایران است. امروز شورای امنیت برای اولین بار غنی سازی یک کشور در حال توسعه را پذیرفته است. برای اولین کشوری که ذیل فصل 7 شورای امنیت قرار داشته از این وضعیت بدون جنگ یا تغییر رژیم خارج شده است.

مذاکره کننده ارشد کشورمان همچنین گفت: قطعنامه از جهات زیادی منحصربه‌فرد است. البته در پاراگراف‌هایی به ماده 41 اشاره و اعلام می‌کند خروج از فصل 7 طبق ماده 41 انجام گرفته است.

وی افزود: قطعنامه‌های گذشته علیه ایران در آخرین بند بخش مقدماتی اعلام می‌کنند طبق ماده 41 تصمیمات اتخاذ شده است. در این قطعنامه جدید این حرف نیامده اما در بندهایی که قصد الزام آور کردن دارد به ماده 41 اشاره می‌کند. وجه منحصر به فرد دیگر نقشه راه کاملاً مشخص آن است. این اولین و آخرین قطعنامه‌ای است که در این خصوص صادر می‌شود. در طول 10 سال خود این قطعنامه نیز لغو خواهد شد و در آن ذکر شده است که این در صورتی است که طرفین تعهدات خود را طبق روال انجام دهند.

عراقچی گفت: ویژگی دیگر قطعنامه تأیید برنامه جامعه اقدام مشترک (برجام) است و از ایران و 1+5 می‌خواهد که آن را اجرا کنند. برخی کشورها قوانین مختلفی دارند و الزاماً مصوبات شورای امنیت در آن کشورها قابل اجرا نیست و نیاز به مصوبه داخلی دارد.

وی در پاسخ به این سؤال که چه زمان پرونده هسته‌ای از شورای امنیت خارج می‌شود، گفت: نقشه راهی داریم که طبق آن پیش می‌رود.

معاون ظریف در ادامه گفت: شورای امنیت زمانی که به بررسی پرونده‌ای خاتمه می‌دهد از واژه جمع‌بندی بررسی استفاده می‌کند و ما بعد از 10 سال شاهد خاتمه موضوع خواهیم بود. اینکه آمریکایی‌ها علاقه دارند که بعد از 10 سال هم به این موضوع ادامه دهند باید دید که با دیگر اعضا می‌توانند به توافق برسند در این خصوص یا خیر. باید بروند بقیه اعضا از جمله روسیه و چین را برای قطعنامه جدید راضی کنند.

معاون وزیر امور خارجه در خصوص بند 3 قطعنامه که مربوط به فناوری موشک‌های بالستیک است، گفت: قطعنامه جدید شورای امنیت همه قطعنامه‌ها و تحریم‌های گذشته را لغو می‌کند اما محدودیت‌های جدید یا تحریم‌های گذشته را در قالب محدودیت در مدت زمان مشخصی ادامه می‌دهد. یکی از این بحثها که در قطعنامه 1929 آمده مربوط به موشک‌هاست. قطعنامه 1929 اعلام می‌کند تمام فعالیت‌های موشک بالستیک که قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای دارند طبق ماده 41 نباید صورت بگیرد. در ادامه این بند که بسیار خطرناک است از تمام کشورها خواسته که از هر ابزاری برای جلوگیری از این اقدامات استفاده کنند. در قطعنامه جدید از ایران خواسته شده یعنی الزام آور نیست و درخواست شده که از فعالیت روی موشک‌های بالستیک که برای حمل کلاهک هسته‌ای طراحی شده جلوگیری کند. بین قطعنامه و توافق اختلاف وجود دارد. اگر توافق نقض شود قطعنامه هم نقض می‌شود اما عکس آن صحت ندارد. در بیانیه وزارت خارجه کاملاً صریح آمده است که در خصوص محدودیت‌های تسلیحاتی، ممنوعیت‌های مربوط در خصوص خرید و فروش سلاح تبدیل به محدودیت شده است. اگر نقضی صورت بگیرد مانند سالهای گذشته نقض صورت گرفته و اتفاقی هم نیفتاده است. مفاد قطعنامه با مفاد توافق متفاوت است.

وی گفت: برخی طرف‌ها با توجه به موفقیت‌های ما در منطقه نمی‌خواستند تحریم تسلیحاتی ما را بردارند. بسیار در این زمینه‌ها بحث شد. وقتی اعلام شد تحریم تسلیحاتی را نمی‌توانند بردارند گفتیم حاضر به توافق نیستیم. به هر جا که لازم باشد اسلحه می‌دهیم و از هر جا که بتوانیم اسلحه هم خریداری می‌کنیم و برای طرفها در مذاکرات این مسئله را روشن کردیم.

عراقچی افزود: طرف مقابل پذیرفت که این دو مسئله در قطعنامه بیاید اما در توافق ذکر نشود بنا بر این اگر نقض شود، نقض توافق نخواهد بود. در بحث موشکی در قطعنامه جدید هیچ الزامی نیست اما در بحث موشکی پنج سال محدودیت ذکر شده اما برای حفظ استقلال و حاکمیت خود افزایش توانمندی‌های خود را ــ آنچه نیاز است ــ انجام خواهیم داد.

[بخشی از قطعنامه جدید شورای امنیت: همه کشورها می‌توانند و اجازه دارند در صورت تصویب شورای امنیت برای تهیه، فروش و انتقال مستقیم یا غیرمستقیم تانک‌های جنگی، خودروهای زرهی، سامانه توپخانه‌ای کالیبر بالا، هواپیماهای جنگی، هلیکوپتر، ناو جنگی و سامانه موشکی را مطابق آنچه در تسلیحات متعارف سازمان ملل تشریح شده از طریق خاک کشورهایشان، اتباعشان و یا با استفاده از کشتی و هواپیما برای ایران و استفاده در ایران اقدام کنند. این پاراگراف تا پنج سال بعد از اولین روز اجرای برجام کاربرد دارد].

مذاکره کننده ارشد کشورمان در برنامه گفتگوی ویژه خبری همچنین گفت: شورای امنیت از ما درخواست کرده است روی موشک‌های با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای فعالیتی انجام ندهیم. از نظر ما امنیت ما اولویت بر همه چیز دارد.

وی در خصوص بند 11 و 12 که همان بحث برگشت پذیری تحریم‌ها یا همان «مکانیسم ماشه‌ای» گفت: بازگشت پذیری یک امر طبیعی و متقابل است. اگر طرف مقابل در لغو تحریم‌ها هم نقضی صورت دهد ما هم به شرایط قبل از توافق بازمی‌گردیم. وقتی ساختار تحریم شکسته شود تصویب و اجرای آن زمان‌بر است بنا بر این هم برای‌ آنها و هم برای ما بازگشت زمان‌بر است اما مثلاً در فردو غنی سازی سریعاً فعال می‌شود.

عراقچی افزود: آمریکا و اروپا در بازگشت تحریم‌ها مشکل خاصی ندارند. اما در خصوص شورای امنیت اگر بخواهند باز هم قطعنامه بگذارند باید اجماع صورت بگیرد و روسیه و چین را نیز باید همراه کنند. برای این که به سد وتوی روسیه و چین برخورد نکنند مکانیسمی چیده شده که ساده نیست و حداقل 60 روز زمان می‌برد. اگر به توافق مراجعه کنید در بخشی که برای حل اختلاف آمده اگرچه ایران و یا طرف مقابل ادعای نقض تعهد را ارائه کند کمیسیون مشترکی تشکیل می‌شود و 15 روز برای حل فرصت دارد و اگر نتوانست به سطح وزرای 1+5 می‌رسد. همزمان یک کمیته مشورتی سه‌نفره تشکیل می‌شود، یک نفر از سمت کشور شاکی و یک نفر از متشاکی و یک نفر هم از سمت کشور بی‌طرف به کمیسیون می‌آیند. در صورتی که نتوانستند مشکل را حل کنند شاکی به شورای امنیت شکایت می‌برد و شورا 30 روز فرصت دارد تا بررسی کند. و باید رأی‌گیری بر ادامه لغو تحریم‌ها صورت بگیرد. اگر کشوری تصمیم به برگشت دادن تحریم‌ها داشته باشد می‌تواند اما برای آن کشور هزینه سیاسی بالایی دارد.

معاون وزیر امور خارجه کشورمان همچنین تأکید کرد توافقی که به دست آمده نتیجه چند عامل است: اول مقاومت مردم در برابر فشارها و کاستی‌ها که دشمن را از ادامه تحریم‌ها ناامید کرد. دوم مدیون نظامیان ارتش و سپاه و بسیج و تسلیحات ملت ایران هستیم و دشمن در این زمان به میز مذاکره آمد و البته مدیون رهبری معظم انقلاب و رئیس جمهوری هستیم.

این مقام ارشد دستگاه دیپلماسی ایران افزود: در این توافق خطوط قرمز ما تأمین شد، اولاً حفظ عزت و غرور نظام جمهوری اسلامی ایران، آنها می‌گفتند: "غنی سازی نباید داشته باشید" و نبرد اراده‌ها با تصویب غنی سازی به پایان رسید. تأسیسات هسته‌ای ما به کار خود ادامه خواهد داد. تحریم‌ها هم جزو خط قرمزها بود که برداشته خواهد شد.

وی گفت: طرف مقابل اطمینان حاصل کرده که ما به‌سمت بمب نمی‌رویم. فتوای صریح مقام معظم رهبری مبنی بر حرمت این سلاح‌ها هم که وجود دارد. هیچ خدشه‌ای هم در سیاست‌های منطقه‌ای و برنامه موشکی ما وارد نخواهد شد.

عراقچی افزود: اگر قطعنامه را نقض کنیم تحریم‌ها قابل بازگشت نیستند اما اگر توافق نقض شود روند بازگشت تحریم‌ها عملی می‌شود.

معاون ظریف تأکید کرد: تا زمانی که قوی باشیم و انسجام داشته باشیم دشمن ولو در صورت تصویب قطعنامه‌ها هیچ کاری نمی‌تواند انجام دهد.

وی ادامه داد: قاضی و داور در خصوص برنامه هسته‌ای ما آژانس بین المللی انرژی اتمی است. در اجرای تعهداتمان طبق برجام باید طرفی برای بررسی تعهدات ما باشد و جایگزینی جز آژانس نداریم. آنچه ما تلاش کردیم در این توافق صورت بگیرد این است که در قضاوت نسبت به عملکرد ایران قضاوت کمّی خواهد بود نه کیفی. میزان ذخایر و شمار ماشین‌ها و ... به آژانس موکول شده است.

عراقچی گفت: اگر آژانس دبه کند، اگر طرف مقابل دبه کند برای ما بازگشت به شرایط قبل از توافق هم ممکن است هم مشروع و قانونی. این‌طور نیست که پس از 2 سال مذاکره در یک بهانه‌جویی بازگردیم به قبل از مذاکرات، می‌دانند که با توانایی‌های ما بازگشت به قبل حتی با قدرت بیشتر امکان دارد.

مذاکره کننده ارشد ایران پس از ذکر سازوکار تصویب توافق در آمریکا گفت: در داخل طبق فرمایش رهبر انقلاب باید روند قانونی آن طی شود، طبق مصوبه مجلس توافق فردا به مجلس ارائه می‌شود و ادامه با مجلس است. ممکن است روال در مجلس ادامه یابد یا در شورای عالی امنیت ملی که باید تصمیم گیری شود.

وی افزود: در توافق دو واژه لغو و توقف داریم. در آمریکا تحریم‌های بر اساس دستورات ا جرایی رئیس جمهور لغو می‌شود اما تحریم‌های کنگره‌ای لغو نمی‌شود ولی رئیس جمهور طبق قانون اساسی اختیار دارد اجرای آن را متوقف کند. اما رئیس جمهور آمریکا می‌تواند اجرای تحریم‌ها را طبق برجام برای دوره‌های 120 و 180روزه، متوقف کند.

عراقچی در خصوص پی‌ام‌دی گفت: بیش از 10 سال است که ابعاد احتمالی نظامی بین ما و آژانس مطرح شده است. یک سری اتهاماتی است که نسبت به گذشته برنامه هسته‌ای ایران مطرح شده و در سال 2011 به 12 پرونده تبدیل شد. مدعی هستند که 12 پرونده باید تکلیفش روشن شود و گذشته برنامه هم باید مشخص شود. در مقطعی طرف مقابل خواستار دسترسی به افراد و اماکنی شد و آژانس پس از آن ارزیابی نهایی خود را ارائه کند. این راه حل در تهران مورد قبول واقع نشد. مذاکرات ادامه یافت و چارچوبی برای همکاری بین ایران و آژانس امضا و معین شد تا طبق آن حل شود و پرونده‌ها یکی پس از دیگری حل و فصل شود. اکنون پس از حل و فصل پرونده چاشنی‌های انفجاری آژانس پذیرفته 11 پرونده باقی‌مانده بررسی شود.

وی افزود: بازدید و دسترسی به اماکن نظامی را اجازه نخواهیم داد. تصور ما این است که می‌توان طی سه چهار ماه آینده پی‌ام‌دی را نیز فیصله داد.