بازی دولت با ارقام سرمایه‌گذاری خارجی!

گسترش تعاملات بین المللی برای حل مشکلات اقتصادی کشور مهم ترین شعار رئیس دولت تدبیر و امید در خرداد ماه 92 بود. همچنین امضای توافق ژنو و بعد از آن هم اجرای برجام موجبات سفر هیاتهای تجاری و اقتصادی مختلفی را به ایران فراهم کرد. طبق آخرین اعلام سازمان توسعه تجارت 145 هیات تجاری در 9 ماه نخست سال 94 به ایران آمدند، اما به گفته مهدی پورقاضی عضو اتاق بازرگانی تهران تنها یک هیات با ایران قرارداد تجاری امضا کرده که البته جزئیات آن هم مشخص نیست.

در بررسی عملکرد ضعیف دولت روحانی در جذب سرمایه خارجی نباید از نقش سازمان سرمایه گذاری خارجی به آسانی عبور کرد. سازمانی که با مدیریت محمد خزاعی یکی از منفعل ترین نهادهای اقتصادی کشور در سالهای اخیر بوده و عملکرد آن با انتقادهای زیادی از سوی فعالان اقتصادی رو به رو است.

با فرا رسیدن روز اجرای برجام در هفته های گذشته محمد خزاعی مانند اکثر سالهای اخیر تصمیم گرفته بود تا سکوت کند اما سرانجام هفته گذشته و به مناسبت دهه مبارک فجر به ساختمان وزارت اقتصاد در باب همایون آمد تا توضیحاتی را در خصوص وضعیت جذب سرمایه خارجی در دوران پسابرجام ارائه کند. اما صحبتهای خزاعی ابهامات زیادی را در وضعیت سرمایه گذاری خارجی در کشور ایجاد کرد که پرداختن به آنها می تواند ریشه مشکلات کشور جذب سرمایه گذاری خارجی طی دو سال و نیم گذشته را به خوبی آشکار کند.

وعده عجیب معاون طیب نیا در خصوص جذب فاینانس در سال آینده!

معاون طیب نیا در نشست خبری خود وعده داد که کشور تا پایان سال 95، 45 میلیارد دلار فایناس جذب خواهد کرد. این در حالی است که طبق ماده 81 قانون برنامه پنجم توسعه که اکنون در سال پایانی آن قرار داریم، میزان بدهی های خارجی کشور تا پایان برنامه پنجم نباید از 50 میلیارد دلار بیشتر باشد. بنابراین مشخص نیست که آقای خزاعی و مدیرانشان در سازمان سرمایه گذاری خارجی چگونه قرار است در عرض یکسال 50 میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کنند و کشور را در معرض یک بدهکاری بزرگ قرار دهند. در حال حاضر این سوال مطرح است که آیا ما می توانیم با توجه به میزان GDP کشور این مقدار بدهی را پرداخت کنیم؟ همچنین باید در نظر داشت در سالهای گذشته بیشترین رقم جذب فاینانس در یک سال، یک پنجم رقم مورد نظر آقای خزاعی بوده است. یعنی از حدود 10 میلیارد دلار تجاوز نکرده است.

7 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی در سال 94 کجاست؟

رئیس سازمان سرمایه گذاری خارجی در بخشی دیگر از صحبتهای خود اعلام کرده که در سال 94، 7 میلیارد دلار سرمایه خارجی مصوب کرده است. باید در نظر داشت که جذب سرمایه خارجی و تصویب این مقدار سرمایه گذاری دو مسئله متفاوت از هم است و در سالهای گذشته هیچ گاه سابقه نداشته که رقم تصویب سرمایه گذاری خارجی در رسانه ها اعلام شود.

در میزان سرمایه گذاری خارجی مهم جذب سرمایه و وارد شدن این پولها به داخل کشور است و تصویب سرمایه گذاری خارجی اهمیت زیادی ندارد، زیرا در سالهای گذشته بعضا 15 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی مصوب هم داشته ایم، ولی این رقم هیچ گاه در صحنه عمل جذب اقتصاد کشور نشده است.

جزئیات 7 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی مصوب

همچنین در حال حاضر در یازدهمین ماه امسال قرار داریم و حدود 40 روز دیگر سال 94 به پایان می رسد، بنابراین مشخص نیست که این 7 میلیارد دلار در چه مرحله ای قرار دارد و چه مقدار آن وارد کشور شده است. خبرنگار ما در این خصوص کسب اطلاع کرده که حدود 4 میلیارد از این 7 میلیارد دلار اختصاص به دو پروژه بزرگراهی در شمال‌غرب کشور دارد که یک شرکت ترکیه ای تامین مالی آنها را بر عهده گرفته و پایان یافتن آنها تا پایان امسال با توجه به فرصت اندک باقی مانده بسیار بعید به نظر می رسد.

همچنین آقای خزاعی بارها تاکید کرده که چراغ سبزی به ورود هرگونه سرمایه خارجی را نشان نمی دهند، بلکه سرمایه خارجی را به کشور راه می دهند که تکنولوژی و فناوری های هایتک را با خود به کشور، بیاورد اما مشخص نکرده که چه مقدار از این 7 میلیارد سرمایه گذاری خارجی به ورود فناوری و تکنولوژی های برتر جهان به کشور خواهد انجامید.

دست خالی اعضای اتاق بازرگانی و سازمان توسعه تجارت در برابر هیاتهای اقتصادی دنیا!

معاون طیب نیا که در طول شش ماه گذشته مدام از تدوین نقشه راه سرمایه گذاری خارجی در کشور سخن به میان آورده  است، در نشست خبری هفته گذشته خود در پاسخ به خبرنگاری که از او در خصوص نقشه راه سرمایه گذاری خارجی پرسیده بود، گفت که همین گفته های من نقشه راه سرمایه گذاری خارجی است!! این در حالی است که که از ماهها قبل و به خصوص بعد از اجرای برجام تمام سرمایه گذاران خارجی منتظرند که نقشه راه سرمایه گذاری خارجی کشور منتشر شود. حتی برخی از اعضای اتاق بازرگانی و یا مدیران سازمان توسعه تجارت که با طرفهای خارجی برای سرمایه گذاری خارجی در ایران مذاکره می کنند، بارها از نبود حتی یک طرح برای ارائه به طرفهای خارجی برای سرمایه گذاری خارجی در کشور گله کرده اند.

موازی کاری سازمان سرمایه گذاری خارجی در جذب سرمایه خارجی

خزاعی در شرایطی در نشست خبری هفته قبل خود  خبر از ایجاد خانه سرمایه گذاری خارجی برای ارائه فرصتهای سرمایه گذاری خارجی در کشور داد که مراکز خدمات سرمایه گذاری خارجی در استانها در دوران مدیریت وی تقریبا تعطیل شده اند و هیچ گزارش عملکردی در خصوص آنها وجود ندارد. این در حالی است مراکز خدمات سرمایه گذاری طبق قانون جذب سرمایه گذاری خارجی در کشور از اولویت بالایی برخوردار است و مشخص نیست که معاون طیب نیا به توجه به این مراکز، از طریق چه بودجه ای قرار است نهادی موازی به نام خانه سرمایه گذاری خارجی را ایجاد کند؟

با این تفاسیر به نظر می رسد دولت تدبیر و امید که از مدتها قبل نشان داده بود که چشم امید زیادی به جذب سرمایه گذاری خارجی در دوران پسابرجام برای رونق اقتصادی و عمل به وعده هایش دوخته بود، با بحران جدی رو به رو خواهد شد. ضعف در سازمان سرمایه گذاری خارجی دستاوردهای دیپلماسی دولت روحانی را تهدید می کند و این مسئله از این بعد بیشتر خودش را نشان خواهد داد.