ناتوانی نظام آموزشی کشور در تربیت کارآفرین، مشاغل خانگی باید اولویت اول اشتغال در کشور باشد

به گزارش خبرنگاربسیج علمی آذربایجان غربی؛کارآفرینی به فرآیند خلق ارزش جدید (مادی یا معنوی) از طریق یک تلاش متعهدانه با در نظر گرفتن ریسک های ناشی از آن اطلاق می‌شود. واژه کارآفرینی از کلمه فرانسوی "Entrepreneurs " به معنای "متعهد شدن " نشٲت گرفته است. کارآفرینی اولین بار مورد توجه اقتصاددانان قرار گرفت و تمامی مکاتب اقتصادی از قرن ۱۶ میلادی تاکنون به نحوی کارآفرینی را در نظریه‌ های اقتصادی خویش تشریح نموده‌ اند. در ایران چند سالی است آموزش های مربوط به کارآفرینی در قالب کارگاه ، همایش و استارتاپ های مختلفی برگزار می شود؛ حال برای برسی تاثیرات برگزاری این رویداد ها و جایگاه مقوله کارآفرینی در کشور و استان آذربایجان غربی، با حسن عبدی متخصص و مدرس حوزه کارآفرینی گفت وگو کرده ایم.

حسن عبدی دکترای اقتصاد سنجی با رساله دکتری در حوزه کار آفرینی از دانشکده اقتصاد ، مدیریت و بازرگانی دانشگاه تبریز است. تحقیقات، آموزش و فعالیت های مشاوره ای وی در زمینه های اقتصاد ، کار آفرینی، سرمایه گذاری و سود مالی است و مٶلف دو جلد کتاب در زمینه کارآفرینی است.وی علاوه بر تدریس دروس کارآفرینی در دانشگاه ، دارای تجربه چندین دوره مربی گری (منشوری) رویدادهای کارآفرینی (استارت آپ ویکند) در ایران است.

اصطلاح کارآفرینی چه مدتی است که در ایران مطرح شده و هم اکنون در استان آذربایجان غربی چه جایگاهی دارد؟

با توجه به اینکه مفهوم کارآفرینی ۳۰ تا ۴۰ سالی است که در کشور های توسعه یافته رواج پیدا کرده است، می توانیم بگوییم که حدود ۱۰ سال است که در ایران (برای اولین بار در تهران) مورد توجه قرار گرفته و هم اکنون دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران نیز به صورت تخصصی وارد این حوزه شده است؛ استان آذربایجان غربی حدوداً هفت تا ۱۰ سال است که درگیر مقوله کارآفرینی شده ، اما زیاد مورد توجه قرار نگرفته است که جا دارد بیش از پیش، روی این حوزه کار شود.

 پارک های علم و فناوری چه کمکی به فراینده کارآفرینی در کشور کرده اند؟

پارک های علم و فناوری کشور در حوزه ایده های دانش بنیان فعالیت های خوبی داشته اند و همچنین در جریان برگزاری کارگاه ها و رویداد های کارآفرینی ، ایده های برتر را به پارک دعوت می کنند و فضای فیزیکی را در اختیار آن ها قرار داده و حمایت های مالی لازم را نیز از آن ها انجام می دهند. ولی به اعتقاد من ، باید بخش خصوصی به جریان مشاوره های کارآفرینی ورود پیدا کند، چون به انجام مشاوره های کارآفرینی به وسیله نهاد های وابسته به دولت ، معتقد نیستم.

امروزه در جهان شاهد برگزاری استارتاپ ویکند ها هستیم، آیا در کشور ما و استان آذربایجان غربی به این موضوع توجه شده است؟

بله ، استارتاپ ویکند ها که به صورت برگزاری کارگاه های سه روزه می باشد ، حدود هفت سال است که در تهران شروع شده و در آذربایجان غربی نیز ، پارک علم و فناوری تاکنون حدود پنج استارتاپ برگزار کرده است که آخرین آن ، اردیبهشت ماه سال جاری در ارومیه برگزار شد. همچنین در حال حاضر برنامه های "ایده شو" و "چهارشنبه های کارآفرینی" نیز در استان در همین راستا برگزار می شود.

برگزاری استارتاپ ها در عمل چه تاثیری داشته است؟

به نظر من در این رویداد ها بحث ایده و حمایت کردن از این ایده ها ، زیاد مطرح نیست، بلکه کار تیمی شرکت کنندگان و آموزش روش های اجرایی کردن ایده ها مدنظر است، چون کسانی که در این کارگاه ها به عنوان مربی و یا منتور حضور دارند، به شرکت کننده ها کمک می کنند تا ایده هایشان پخته شود و ایده های پخته و کامل را مطرح کرده و از آن دفاع کنند.

استارتاپ ها با محور کسب و کارهای آنلاین برگزار می شوند، آیا این کسب وکار ها در ایران و در آذربایجان غربی چقدر توسعه پیدا کرده اند؟

در حال حاضر حدود ۲۰ تا ۳۰ کسب و کار اینترنتی شاخص در کشور وجود دارد که به نحوه مطلوبی به ارائه خدمات مشغول هستند ؛‌ در آذربایجان غربی نیز در جهت ایجاد کسب و کار های اینترنتی فعالیت هایی انجام گرفته است که می تواند در آینده ای نزدیک نتایج مطلوبی داشته باشد.

هدف از برگزاری "چهارشنبه های کارآفرینی" و "ایده شو" چیست و چه نتایجی می توانند داشته باشند؟

هدف اصلی از برگزاری این کارگاه ها،  تغییر ذهنیت است چون با تغییر ذهنیت ها می توان کسب و کار هم ایجاد کرد؛ در همین زمینه با دعوت از کارآفرینان  موفق به این کارگاه ها ، کسانی که صاحب کسب وکار هستند و کسانی که می خواهند صاحب کسب و کار شوند و ایده نوآورانه دارند، با هم آشنا می شوند و اطلاعاتی در مورد چگونگی عملی کردن ایده ها تبادل می شود.

تبادل تجربه و اطلاعات، در مقوله کارآفرینی چه اهمیتی دارد؟

در عصر ارتباطات و اطلاعات معتقدم که کسب و کار های نوآورانه نیاز به یک اطلاعات مفید دارند و برای کسب این اطلاعات کانال ها و راه های زیادی وجود دارد که می توان به آنها مراجعه کرد. یکی از این راه ها که ما می توانیم از آن اطلاعات کسب کنیم ارتباط برقرار کردن با کسب و کار های موفق و صاحبان کسب و کار های موفق است که می توانند این اطلاعات را به کسانی که می خواهند در این حوزه صاحب کسب و کار شوند، ارائه بدهند.

خلاقیت و نوآوری چه جایگاهی در کارآفرینی دارد؟

کارآفرینی با خلاقیت و نوآوری شروع می شود، یعنی باید از قالب ها و چهارچوب های ذهنی که در حوزه کسب و کار است ، خارج شویم؛ این قالب های ذهنی همان چیزی است که مثلاً یک کشاوز بگوید چون شغل خانوادگی ما کشاورزی بوده و در شهر و استان ما کشاورزی رایج است ، من نیز باید فقط به کشاورزی مشغول باشم. همین موضوع  باعث می شود که تولیدات و محصولات کشاورزی به صورت خام به مناطق دیگر انتقال داده شود و در آنجا ارزش افزوده و اشتغالزایی بیشتری از همین محصولات ایجاد شود. برای مثال در استان آذربایجان غربی که در حوزه تولید غلات و محصولات باغی و دامی ، ظرفیت های بالایی دارد ، می توان با ترویج فرهنگ کارآفرینی و نوآوری  ، از خروج خام محصولات تولیدی این استان جلوگیری کرد و در بحث ارزش افزوده ، فراوری و صادرات این محصولات برنامه ریزی و اقدامات گسترده ای انجام شود.

نظام آموزشی کشور چه تاثیری در آموزش کارآفرینی و تربیت کارآفرین داشته است؟

نظام آموزشی کشور (آموزش پرورش و آموزش عالی) در این زمینه ضعیف عمل کرده است. نظام اموزشی ما به جای اینکه در حوزه صنعت ، نیروی کار و کارآفرین تولید کند، کارمند دولتی تربیت می کند. امروزه نیاز کشور این است که مدرسه های ما کارآفرین تربیت کنند تا در آینده دانش آموزان  ما خود کسب و کار ایجاد کنند و کارآفرین باشند.

آیا ایجاد کسب و کار های خانگی می تواند در چرخه تولید تاثیرگذار باشد؟

بله ؛ بحث کسب و کار های خانگی یا خانوادگی ، که در محیط خانه فعالیت می کنند، امروزه بیشتر در کشور های در حال توسعه مطرح است؛ چون هزینه تهیه مواد اولیه در مشاغل خانگی پایین است و موضوعاتی همچون اخذ مجوز ها، مالیات و قانون کار در آن مطرح نیست ، بنابراین پیشنهاد ما به کسانی که دارای سرمایه اولیه کمی هستند، راه اندازی همین مشاغل خانگی است.

امروزه در کشور ما مشاغل خانگی چقدر اهمیت دارند؟

به اعتقاد من امروزه کسب و کار خانگی باید اولویت اول اشتغال در کشور باشد، چون با توجه به مشکلات اقتصادی و افزایش نرخ ارز ، واردات مقرون به صرفه نیست ، بنابراین مشاغل و تولیدات خانگی محصولاتی همچون عروسک ، گُل و ...  می تواند جایگزین مناسبی برای واردات باشد.

آیا کسب و کار های خانگی از سوی دولت حمایت می شوند؟

بله در حوزه سازمان های صنعت،معدن و تجارت ، جهاد کشاورزی و میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ، تسهیلاتی با هدف رونق مشاغل خانگی به متقاضیان اختصاص پیدا کرده است.

حوزه فعالیت مشاغل خانگی می تواند چقدر باشد؟

کسب و کار های خانگی را نمی توان به زنجیره ی ارزش های جهانی وصل کرد ، چون این نوع کسب و کار ها باید مایحتاج و نیازهای محلی را تامین کنند و توسعه بیش از این برای آن ها به دلایلی همچون لزوم برند سازی و اخذ مجوز ها ، امکان پذیر نیست؛ البته ایده هایی موجود است که از کسب و کار های خانگی شروع کرده اند و سپس توسعه یافته اند و در حال حاضر  جزو کسب و کار های کشوری و جهانی هستند.

و در پایان، آیا کسب و کار های کوچک را می توان نمونه توسعه یافته مشاغل خانگی دانست؟

بله ، همیشه تاکید بر این بوده است که کارآفرینان فعالیت خود را از کسب و کارهای کوچک که ما در ایران به آنها "کسب و کار های تولیدی صنفی" می گوییم، در روستاها و شهرهای کوچک شروع کنند و پس از آنکه در زمینه بازاریابی و فروش موفق شدند، کسب و کار خود را توسعه دهند و در شهرک های صنعتی و واحد های تولیدی بزرگتر فعالیت خود را ادامه دهند.