تقویت زیرساخت‌های آموزش غیرحضوری در دانشگاه صنعتی شاهرود

به گزارش خبرگزاری بسیج، با شیوع ویروس کرونا از اسفند ۹۸ دیگر امکان آموزش حضوری دانشجویان در دانشگاه میسر نبود، به همین منظور دانشگاه آموزش غیرحضوری را در دستور کار قرار داد و با توجه به عدم جوابگویی سامانه موجود، کلاس‌های آنلاین به صورت آفلاین برگزار شد.
در ادامه با توجه به اینکه نواقص همچنان کم نبود، مرکز آموزش‌های الکترونیکی این دانشگاه نرم افزار سیستم یکپارچه مدیریت یادگیری (LMS) را به عنوان یک سامانه ممتاز راه اندازی نمود.
به منظور آشنایی بیشتر با این سامانه، حمید حسن پور رئیس مرکز آموزش‌های مجازی و پردیس بین الملل دانشگاه و همچنین اسماعیل طحانیان رئیس مرکز کامپیوتر دانشگاه به ارائه توضیحاتی در خصوص عملکرد شش ماهه این سامانه پرداخته است.
*لطفا بفرمایید؛ سامانه جدید آموزش مجازی دانشگاه از چه زمانی و به چه صورت شروع به فعالیت نمود؟
-در نیمه دوم تیر ماه سال ۹۹ با شروع مدیریت جدید مرکز آموزش‌های الکترونیکی دانشگاه، اقدامات برای تهیه سخت افزار و نرم افزار لازم جهت راه اندازی سامانه متمرکز آموزش الکترونیکی انجام گرفت. این سامانه از نیمه دوم شهریور با آدرس http://lms.shahroodut.ac.ir به طور رسمی مورد بهره برداری قرار گرفت.
این نرم افزار بر اساس نیازمندی‌های دانشگاه و با نظارت اینجانب توسط یک شرکت خصوصی تهیه و راه اندازی شد. البته راه اندازی سخت افزار‌های مورد نیاز این سامانه توسط کارشناسان مرکز کامپیوتر دانشگاه انجام گرفت و همچنان ارائه خدمات تخصصی و پشتیبانی توسط کارشناسان خبره مرکز کامپیوتر در حال انجام است.
*تاکنون به منظور افزایش ظرفیت سامانه و ارائه خدمات گسترده‌تر چه اقداماتی انجام شده است؟
-سامانه آموزش الکترونیکی در شروع کار با سه سرور سخت افزاری وارد مدار شد و در ادامه بر حسب ضرورت سرور دیگری در ابتدای آبان ماه خریداری و به مجموعه اضافه گردید. به منظور افزایش ظرفیت سامانه و ارائه خدمات گسترده تر، کامپیوتر پرقدرت HPC نیز در اختیار مرکز آموزش‌های الکترونیکی قرار گرفت.
گفتنی است، راه اندازی و بهره گیری از این کامپیوتر به دلیل خارج از مدار بودن آن کار بسیار دشواری بود. ضمنا نرم افزار‌های سیستمی آن نیز برای کاربرد‌های امروزی غیرقابل استفاده بودند. اما با مطالعه و تلاش‌های تخصصی بسیار زیاد و همکاری آقای مهندس کلائی کارشناس محترم مرکز کامپیوتر، امکانات سخت افزاری این کامپیوتر پر قدرت نیز به مجموعه کامپیوتر‌های سامانه آموزش الکترونیکی اضافه شد.
*با وجود حجم زیاد خدمات این سامانه، پایداری و امنیت سرور‌ها چگونه تامین می‌شود؟
-درست می‌فرمائید؛ از آنجایی که سامانه آموزش الکترونیکی به طور همزمان ده‌ها کلاس درس و جلسات آنلاین را پشتیبانی می‌کند، پایداری و امنیت سرور‌ها موضوع بسیار مهمی است. هرگونه اخلال اینترنتی یا نرم افزاری و نیز استفاده غیرمعمول در مصرف پهنای باند یا توان محاسباتی سخت افزاری توسط یکی از کلاس ها، کلیه کلاس‌های متصل به آن سرور را دچار مشکل می‌کند. بر این اساس با همکاری مرکز کامپیوتر، مجموعه کامپیوتر‌هایی که در اختیار سامانه آموزش الکترونیکی قرار داشتند را کلاستر نمودیم و به این طریق ۳۵ سرور مجازی راه اندازی شد. در ادامه با راه اندازی این تعداد سرور مجازی، علاوه بر افزایش رضایتمندی کاربران آموزش مجازی، ظرفیت ارائه خدمات همزمان نیز به میزان قابل توجهی افزایش یافته است.
*سامانه آموزش مجازی دانشگاه قابلیت ارائه خدمات به سازمان یا دانشگاه دیگری را دارد؟
-سوال خوبی است؛ با افزایش توان عملیاتی سامانه آموزش مجازی دانشگاه؛ چنانچه برنامه ریزی درس‌ها و توزیع کلاس‌ها در طول هفته به خوبی انجام گیرد، مرکز آموزش‌های الکترونیکی دانشگاه قادر است، دانشگاه دیگری به بزرگی دانشگاه صنعتی شاهرود را نیز در موضوع آموزش الکترونیکی (از نظر سخت افزاری و نرم افزاری) خدمات رسانی نماید. براین اساس با راه اندازی سامانه مستقل آموزش الکترونیکی با آدرس http://uni-lms.ir دانشگاه صنعتی شاهرود این توانمندی را دارد که به هریک از دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی خدمات آموزش الکترونیکی ارائه دهد.
*چه خدمات تخصصی و پشتیبانی برای سامانه در نظر گرفته شده است؟
-با توجه به اینکه کلیه خدمات آموزشی از طریق سامانه آموزش الکترونیکی انجام می‌گیرد، اقداماتی برای تهیه پشتیبان از سامانه و کلیه دروس انجام شده است. چنانچه در اثر مسائل فنی و سخت افزاری برای منابع سیستمی یا آموزشی ما مشکلی پیش آید، با بهره گیری از اطلاعات پشتیبان تهیه شده، راه اندازی مجدد سامانه و برگشت اطلاعات در اسرع وقت انجام خواهد شد.
*در این سامانه، آزمون‌ها و صحت برگزاری آن‌ها چطور بررسی می‌شود؟
-به دلیل اهمیت آزمون‌ها و صحت برگزاری آن، تلاش‌های زیادی برای تسهیل در طرح سوال توسط استاد و نیز مدیریت در برگزاری آزمون انجام شده است. به نحوی که استاد قادر است انواع سئوالات تستی، تشریحی و ترکیبی را طرح کند و در داخل سوال از شکل و جدول نیز استفاده نماید، ضمنا امکان طرح سوال به صورت فارسی و انگلیسی (چپ چین و راست چین شدن متن) نیز مهیا می‌باشد.
*اگر در طی برگزاری آزمون مشکلی در اینترنت دانشجویی رخ دهد، این سامانه چه تمهیداتی در نظر دارد؟
-از آنجایی که دانشجویان در برخی از مناطق ایران ممکن است در طی برگزاری آزمون از اینترنت با سرعت قابل قبولی برخوردار نباشند، اقدامی صورت گرفت که دانشجو با نصب یک برنامه نرم افزار تهیه شده توسط مرکز آموزش الکترونیکی پاسخ نامه خودش را تا چند ساعت بعد از پایان آزمون نیز بتواند در سامانه بارگذاری کند. این نرم افزار، ناظر زمانی تهیه پاسخ نامه است تا اینکه مطمئن باشیم پاسخنامه در طی زمان مجاز تعیین شده در آزمون تهیه شده باشد. در حال حاضر این قابلیت غیرفعال است، اما استاد در صورت ضرورت می‌تواند امکان استفاده از این نرم افزار را به دانشجو بدهد تا پاسخنامه خودش را در فرصت مناسب پس از آزمون تحویل دهد.
*دانشگاه از قابلیت این سامانه علاوه بر حوزه آموزش، در چه بخش‌های دیگری می‌تواند استفاده کند؟
-با توجه به عدم امکان برگزاری جلسات حضوری، تبدیل وضعیت استخدامی و نیز جلسات ارتقاء اعضاء هیات علمی، امکاناتی فراهم شد که پرونده‌های مربوطه توسط فرد متقاضی از طریق سامانه بارگذاری و جلسات به صورت غیرحضوری از طریق سامانه آموزش الکترونیکی برگزار شود. الحمدالله تاکنون چندین پرونده از طریق این سامانه با موفقیت دنبال شده است. ضمنا عرض کنم که جلسات هیئت ممیزه با قابلیت رای گیری الکترونیکی و مخفی توسط این سامانه قابل انجام است.
*برای دفاع از پایان نامه‌ها و رساله دکتری هم از این سامانه استفاده می‌شود؟
-خیر، از آنجایی که کلیه دفاع از پایان نامه ها، رساله دکتری و نیز جلسات دانشکده‌ها با دانشجویان به صورت غیر حضوری برگزار می‌شود، سامانه مجزایی صرفا برای برگزاری این گونه جلسات فراهم شده است. این سامانه مبتنی بر نرم افزار adobe connect است و از طریق آدرس http://meeting.shahroodut.ac.ir قابل دسترسی می‌باشد.
*بسیار عالی، بهره برداری دو سامانه به صورت همزمان خللی ایجاد نمی‌کند؟
-خیر، از آنجایی که این سامانه مستقل از سامانه آموزش الکترونیکی دانشگاه است، بکارگیری آن هیچگونه خللی در برگزاری کلاس‌های روزانه ایجاد نخواهد کرد. ضمنا مصرف پهنای باند آن برای حالت‌هایی که تعداد کاربران در جلسه بیش از ۱۰۰ نفر باشد به میزان قابل توجهی از سامانه آموزش الکترونیکی کمتر خواهد بود. همچنین به کمک این سامانه امکان برگزاری جلسات برای دسترسی ۵۰۰ مهیا می‌باشد.
*لطفا بفرمایید در این سامانه به مشکلات آموزشی دانشجو چطور رسیدگی می‌شود؟
-با توجه به عدم حضور دانشجو در دانشگاه، سامانه‌ای جهت رسیدگی به مشکلات آموزشی دانشجو توسط کارشناسان دانشکده‌ها فراهم شده است. مشکلات و سوالاتی که از طریق این سامانه توسط دانشجو مطرح می‌شود به طور اتوماتیک در اختیار کارشناس دانشکده مربوطه قرار میگیرد تا رسیدگی لازم انجام گیرد و پاسخ آن را به دانشجو منعکس نماید. ضمنا سامانه دیگری صرفا برای اساتید تهیه شده است، تا به سوالات آن‌ها بصورت آنلاین و بدون تاخیر رسیدگی شود. همچنین رسیدگی به مشکلات اساتید در زمان‌های برگزاری کلاس‌ها (از ۸ صبح تا ۷ شب) توسط کارشناسان مرکز آموزش‌های الکترونیکی دانشگاه انجام می‌گیرد.
*لطفا در جمع بندی پایانی به صورت تیتروار به دیگر قابلیت‌های این سامانه اشاره بفرمائید؟
-با توجه به گستردگی این نرم افزار، برخی دیگر از موارد قابل ذکر این سامانه به شرح ذیل است:
برای دسترسی به کلاس درس برای استاد و دانشجو به نصب نرم افزار اضافی نیازی نیست و امکان برگزاری بیش از ۲۰۰ کلاس همزمان، با دسترسی همزمان بیش از ۲۵۰۰ کاربر وجود دارد.
در بخش اطلاع رسانی کلاس؛ امکان اطلاع رسانی گروهی از طرف دانشکده به دانشجویان، مشاهده و دریافت منابع آموزشی هر درس به تفکیک (فایل‌های متنی، صوتی یا تصویری) و تابلوی اعلانات برای استاد وجود دارد.
در بخش برگزاری کلاس؛ برگزاری جلسه درس، مشاهده لیست حضور و غیاب هر درس و زمان حضور هر دانشجو در کلاس، برگزاری جلسات حل تمرین، تحویل و ارزیابی تمرین از طریق سامانه و برگزاری کلاس‌های جبرانی و فوق العاده و همچنین امکان نظر سنجی الکترونیکی از حاضرین در جلسات طراحی شده است.
در بخش آزمون؛ می‌توان به موارد؛ برگزاری آزمون‌های آنلاین، ایجاد بانک سوال به ازای هر درس، تعریف آزمون به صورت تستی، تشریحی و ترکیبی، امکان تعامل استاد با هریک از دانشجویان در طی آزمون، تصحیح پاسخنامه‌ها توسط مدرس و امکان درج توضیح به ازای پاسخ هرسوال جهت رویت دانشجو و تصحیح خودکار سوالات تستی اشاره کرد.
اسماعیل طحانیان رئیس مرکز کامپیوتر دانشگاه، به معرفی گوشه‌ای از اقدامات انجام شده توسط کارشناسان پرتلاش مرکز کامپیوتر در خصوص ایجاد زیرساخت‌های لازم برای راه اندازی سامانه LMS دانشگاه و نیز برگزاری کلاس‌های مجازی پرداخته است.
*لطفا به صورت تیتروار اشاره بفرمایید که این مرکز در شرایط بروز ویروس کرونا جهت گسترش آموزش مجازی چه اقداماتی انجام داده است؟
همان طور که در جریان هستید، مرکز کامپیوتر دانشگاه صنعتی شاهرود از مردادماه سال جاری تلاش بی وقفه خود را برای آماده سازی بستر مناسب جهت برگزاری کلاس‌های مجازی در ترم جاری آغاز نمود. در این راستا، با وجود محدودیت‌های سخت کرونایی، کارشناسان این مرکز همیشه در صحنه بودند تا ترم جاری به نحوی شایسته برای دانشجویان عزیز و اعضای محترم هیات علمی سپری شود. برخی از این اقدامات به شرح ذیل است:
راه اندازی و پشتیبانی از ۳۵ سرور جدید بر بستر مجازی شامل ۳۰ سرور جهت برگزاری کلاس‌های مجازی، دو سرور اصلی LMS، یک سرور برای جلسات (Meeting)، نیز یک سرور برای امتحان (Exam) و یک سرور برای مدیریتراه اندازی HPC دانشگاه، فراهم نمودن بستر مجازی و نیز نصب ۱۵ سیستم عامل لینوکسی جهت برگزاری کلاس‌های آنلاین.
راه اندازی سامانه LMS پشتیبان در اتاق سرور پردیس مهندسی به همراه خط اینترنت مجزا از شرکتی متفاوت که در مواقع اضطرار به ویژه در زمان برگزاری امتحانات قابلیت سرویس دهی به کاربران را دارا خواهد بود.
تخمین پهنای باند مورد نیاز پیش از شروع ترم از طریق برگزاری چند کلاس آزمایشگاه توسط سامانه کلاس‌های مجازی به صورت آزمایشی
رایزنی با شرکت فراهم کننده اینترنت دانشگاه جهت ارائه پهنای باند نامحدود در شروع ترم تا مشخص شدن پهنای باند مصرفی دقیق سامانه
رصد کامل پهنای باند مصرفی از طریق سامانه مانیتورینگ به صورت ۲۴ ساعته جهت افزایش پهنای باند دانشگاه در صورت نیاز با توجه به تغییرات زیاد مصرف پهنای باند در هفته‌های مختلف
فراهم نمودن زیر ساخت شبکه مناسب در تمام دانشکده‌ها و نیز اضافه نمودن node اینترنت در بسیاری از دانشکده‌ها با شروع ترم.
پاسخگویی به سوالات و نیز بررسی مشکلات شبکه و سامانه اساتید محترم دانشگاه
اقدام و پیگیری لازم جهت رایگان شدن سامانه کلاس‌های مجازی