آیین نخل‌گردانی تاسوعا و عاشورای حسینی شهر کدکن تربت حیدریه با قدمتی ۲۵۰ ساله + عکس
به گزارش خبرگزاری بسیج خراسان رضوی از تربت حیدریه، شهر کدکن از توابع شهرستان تربت حیدریه، در ایام تاسوعا و عاشورای حسینی میزبان مهمانان زیادی از نقاط مختلف خراسان رضوی بود به طوری که کدکنی های مقیم شهر های دیگر استان خود را به زادگاه خود رسانده تا در مراسمات آئینی عزاداری شهر خود شرکت نمایند و در سوگ عزای امام حسین بنشینند.
سرپرست هیئت امام حسن(ع) شهر کدکن گفت: نخل‌برداری و نخل‌گردانی آیین مذهبی ۲۵۰ ساله در شهر کدکن است که همه‌ساله در روز عاشورا با حضور عزاداران حسینی برگزار می‌شود.
سید جواد جوادی در تربت حیدریه اظهار کرد: پیشینه رسم نخل‌گردانی در مراسم عزاداری سرور و سالار شهیدان به ۱۰ قرن می‌رسد، نخل به مفهوم درخت خرما بوده و در اصطلاح عامیانه به هر درخت و درختچه‌ای تزئینی هم نخل می‌گویند، اما در مراسم عزاداری اصطلاح نخل به‌تابوت واره‌ای می‌گویند که آن را بر دوش می‌کشند، در آستانه فرا رسیدن عاشورای حسینی به‌معرفی بیشتر این آیین قدیمی پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
سرپرست هیئت امام حسن(ع) در کدکن در خصوص برگزاری این آیین مذهبی گفت: مراسم نخل‌گردانی از سابقه یک هزار ساله برخوردار است و این آیین در کدکن از ۲۵۰ سال قبل توسط مرحوم حاج سید هاشم کدکنی برگزار می شده است.
جوادی با بیان اینکه نخل در حقیقت یک سازه چوبی است که قسمت جلو و عقب آن از قطعات کوچک چوب به‌شکل نخلی بزرگ و شبکه شبکه ساخته شده و وسط آن با چوب اسکلت‌بندی شده است؛ بیان کرد: برای پایه‌های آن، چهار قطعه چوب به‌صورت عمودی در چهار طرف و برای بلند کردن آن چند قطعه چوب به‌صورت افقی تعبیه شده است.
وی در خصوص جزئیات بیشتر نخل برای مراسم نخل‌گردانی توضیح داد: این وسیله اتاقکی چوبی، حجیم به‌شکل مکعب مستطیل است که از قطعات چوب با یک کف‌بندی تشکیل شده، الواری که در کف به‌کار می‌رود، معمولاً یک متر بالاتر از پایه‌های ستون‌ها قرار گرفته و در دو سر هر یک از تیرها حدود یک متر از ۴ طرف کف دیواره نخل بیرون آمده که در واقع دستگیره نخل را تشکیل می‌دهد.
سرپرست هیئت امام حسن(ع) در کدکن ادامه داد: شکل ظاهری برخی نخل‌ها جناغی شکل سروی و برخی به‌صورت یک جناغ قوسی شکل است، البته نخل، شباهتی به‌درخت خرما ندارد و در روز عاشورا با سیاه‌پوش کردن نخل، آن را بلند همراه با دسته‌های سینه‌زن و زنجیرزن به گذرگاه‌های محله می‌برند و آن را آداب خاصی می‌گردانند.
جوادی با بیان اینکه خدام حسینیه از صبح هشتم ماه محرم برای آذین‌بندی نخل و آماده کردن آن اقدام می‌کنند؛ افزود: نخل به‌صورت کامل با پارچه‌های مشکی، سیاه‌پوش می‌شود و در قسمت جلو و عقب نخل خنجر، آیینه‌های بزرگ و نیز یک سازه چوبی به‌شکل سرو در جلو و عقب نصب می‌کنند تا نخل برای روز عاشورا آماده شود.
آذین‌بندی نخل از هشتم محرم توسط خدام حسینیه
جوادی با بیان اینکه خدام حسینیه از صبح هشتم ماه محرم برای آذین‌بندی نخل و آماده کردن آن اقدام می‌کنند؛ افزود: نخل به‌صورت کامل با پارچه‌های مشکی، سیاه‌پوش می‌شود و در قسمت جلو و عقب نخل خنجر، آیینه‌های بزرگ و نیز یک سازه چوبی به‌شکل سرو در جلو و عقب نصب می‌کنند تا نخل برای روز عاشورا آماده شود.
وی با تأکید بر اینکه نخل، سازه‌ای چوبی و یکی از وسایل آیینی عزاداری و سوگواری حضرت اباعبدالله الحسین(ع) در ایام محرم است که در مراسم نخل‌گردانی روز عاشورا مورداستفاده قرار می‌گیرد؛ خاطرنشان کرد: بر روی این پیکره چوبی، پارچه‌هایی سیاه و سبزرنگ که منقش به‌تصاویر و شعارهای مذهبی است کشیده می‌شود، دو تاج به‌شکل دو مناره بر بالای نخل نصب شده، با آراستگی و نظمی خاص، بر روی دست آیین‌ورزان کدکن به‌حرکت درمی‌آید.
سرپرست هیئت امام حسن(ع) کدکن با اشاره به‌اینکه همراه با آیین نخل‌گردانی در کدکن شاهد روضه‌خوانی، سینه‌زنی، عزاداری، پخش نذری، ذبح قربانی و دود کردن اسپند نیز هستیم، بیان کرد: مهم‌ترین آیین عزاداری در شهر کدکن برگزاری مراسم نخل‌برداری و نخل‌گردانی در عصر روز عاشورا است که پس از مراسم علم‌اندازی به‌عنوان تداعی‌کننده لحظه شهادت امام حسین(ع)، شاهد حرکت دسته‌های عزادار هستیم و در نهایت مردمان سیاه‌پوش این شهر در دو محله بالا(نخل‌برداری) و محله پایین (نخل‌گردانی) را انجام می‌دهند و در سوگ شهادت اباعبدالله(ع) می نشینند.
