شب یلدا یا «شب چله» در تبریز و آذربایجان شرقی

به گزارش خبرگزاری بسیج از آذربایجان شرقی، در شب چله خانواده ها کرسی را در منزلشان بر پا می کردند و از بزرگان و فامیل دعوت می کردند تا یک شب را به شب نشینی سپری کنند .علاوه بر اینها برگزاری مسابقات همچون تیراندازی، اسب سواری یا برگزاری مراسم جشن عروسی از جمله مراسمات چله محسوب می شد.

اهالی پاک و بی آلایش روستا دور کرسی می نشستند و به روایت خاطرات و داستانها می پرداختند و گاهی نیز فضای گرم خانه را با شوخی گرمتر می کردند. «تاپماجالارا»(معما ) و یا «بایاتیلار» دوبیتی های آذری می خواندند، برای هم قاچ های هندوانه میدادند و از میوه ی بهشتی انار تناول می کردند.

وقتی شب چله فرا می رسد آنچه در ابتدا به ذهن میرسد هندوانه است هندوانه نماد شیرینی، خونگرمی، شادابی و سرسبزی است و مردم آذربایجان بر این نظرند که خوردن هنداونه سبب مقاومت بدن در برابر سوز و سرمای زمستان است.

یکی از رسومی که از قدیم تا کنون بدون هیچ تغییری باقی مانده است خریدن هندوانه برای شب یلدا است و حتی وقتی برای عروس خونچه ی یلدا می برند حتما باید هندوانه در کنار سایر هدیه ها باشد.

در شب چله خانواده ها در منزل بزرگ فامیل دور هم گرد می آیند و با تعریف کردن خاطرات خوب گذشته ،خنده و شوخی یک شب به یاد ماندنی را برای خود و دیگران رقم می زنند و بعد از آن نوبت به خوردن هندوانه ی چله می رسد. ریش سفید خانواده خود را آماده ی بریدن هندوانه می کند و با خواندن (قادا بالامیزی ،بو گئجه کسدوخ) یعنی (بلایای خودمان را امشب بریدیم ) کار هندوانه را به اتمام می رساند.

صبح روز بعد پوست هندوانه و میوه های خورده شده را در آب روان و جاری ریخته و آن را مبارک و خوش یمن می دانند.

شعرخوانی شب یلدا در مجالس آذری ها

در مهمانی ها و شب نشینی ها آذری ها با خواندن شعر به مجالس خود رنگ و بوی خاصی می دهند و به صفا و صمیمیت مجلس رونق ویژه ای می بخشند. بزرگترها با خواندن اشعار شهریار و حیدربابایه سلام روزگار پرشور جوانی را یاد می کنند و جوانان مجلس هم در این کار پدران خود را یاری می کنند.

قــــاری ننه گئجـه نــاغیل دینـــده

کولک قالخوب قاپ باجانی دوینده

من قــاییدوب بیرده اوشــاق اولیدیم

بیر گول آچوب اوندان سورا سولیدیم

در بین عموم مردم نیز «بایاتی» ها و اشعار منظوم با تنوع بالایی رایج است که از جمله آنها می توان «بایاتی» زیر اشاره کرد:

چیله چیخار بایراما بیر آی قالار

پینتی آرواد قوورمانی قـــورتارار

گئدر باخار گودول ده یارماسینا

باخ فلکین گردش و غوغاسینا

بعد از خواندن اشعار شاعران پر آوازه ی کشورمان نوبت به فال حافظ می رسد ریش سفیدان خانواده، برای افراد جوان مجلس فال می گیرند و آرزوی خوشبختی برای جوانان مجلس می کنند