یادآوری تلخی های روابط با انگلیسی ها

به گزارش خبرگزاری بسیج خراسان جنوبی، روابط ایران و بریتانیا از اواخر دوران ایلخانیان در ایران و ادوارد ششم، در بریتانیا شکل گرفت.

در برخی دوران از تاریخ ایران روابط دوجانبه میان دو کشور در بالاترین سطح قرار داشت. اما پس از انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷، روابط میان ایران و پادشاهی متحده دچار بحران و تشنج بوده‌است.

در زمان دولت دهم ایران روابط دو کشور نسبت به سال‌های پیش از آن بیش از پیش به سردی گرایید. اما این رواط دوجانبه از زمان روی‌کار آمدن دولت تدبیر و امید به مرور زمان مورد بازسازی قرار گرفت و دو دولت مایل به عادی‌سازی روابط هستند.

اولین بحران در روابط ایران و انگلستان چند روز بعد از تسخیر سفارت آمریکا توسط دانشجویان خط امام پدید آمد. در این زمان بود که تعدادی دیگر از دانشجویان مزبور، به سفارت انگلستان حمله کرده بودند که با مداخله پلیس، موفق به ورود به سفارت نشدند. مدت کوتاهی بعد از این واقعه بود که بریتانیا تصمیم به خروج کارمندان خود از تهران گرفت و سفارت سوئد را حافظ منافع خود در ایران اعلام کرد.

دومین بحران جدی در روابط دوجانبه مربوط به اشغال سفارت ایران در لندن بود که منجر به کشته‌شدن دو تن از کارمندان سفارت شد و دولت ایران، پلیس بریتانیا را به موجب کوتاهی در برخورد با مهاجمان که منجر به اشغال ۶ روزه سفارت و قتل کارمندان ایرانی آن بود، مقصر دانست.

در سال ۱۹۸۷ میلادی و در خلال جنگ ایران و عراق، تمامی کارکنان سفارت در پی تیرگی روابط ایران و پادشاهی متحده به لندن فراخوانده شدند و مجدداً سفارت سوئد حافظ منافع بریتانیا معرفی شد.

در نوامبر ۱۹۸۸ میلادی، جفری هاو وزیر خارجه بریتانیا با علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجه وقت ایران در مورد برقراری دوباره روابط دیپلماتیک به توافق رسید.

در ۱۴ فوریه ۱۹۸۹ میلادی، آیت‌الله خمینی فتوایی برای قتل سلمان رشدی، نویسنده بریتانیایی و ناشر آثارش صادر کرد. دولت بریتانیا بار دیگر، تمامی کارکنان بریتانیایی را از ایران خارج نمود و سفارت به حالت نیمه تعطیل درآمد.

با روی کار آمدن محمود احمدی‌نژاد در ایران و اوج‌گیری اختلافات بر سر برنامه هسته‌ای ایران، روابط سیاسی میان دو کشور تا حد زیادی دچار تنش شد. دولت بریتانیا در موضعی رسمی، برنامه هسته‌ای ایران را تهدیدی برای منطقه خاورمیانه خوانده‌است.^.در واکنش جمهوری اسلامی، برخورد بریتانیا را ««توطئه و اقدامات شیطنت‌آمیز انگلیس علیه نظام جمهوری اسلامی ایران» می‌نامد.

در تاریخ ۱۸ ژوئن ۲۰۰۹ میلادی، اعلام شد که دولت بریتانیا یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار از دارایی‌های ایران را در راستای تحریم‌های بین‌المللی علیه برنامه‌های هسته‌ای ایران مسدود کرده‌است.

انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸

در پی اعتراضات سراسری مردم ایران نسبت به نتایج دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران، سید علی خامنه‌ای در مراسم نماز جمعه تهران، انگلستان را «خبیث‌ترین» دشمن کشور ایران خواند.

یک روز پس از سخنان ایشان، وزارت امور خارجه ایران دو دیپلمات ارشد سفارت بریتانیا در تهران را اخراج کرد و در واکنش بریتانیا نیز، در تاریخ ۲۳ ژوئن ۲۰۰۹ میلادی، دو دیپلمات شاغل در سفارت ایران در لندن را از کشورش اخراج کرد.^.

در تاریخ ۲۸ ژوئن ۲۰۰۹ میلادی، نه تن از کارکنان ایرانی سفارت بریتانیا در تهران به اتهام «دست‌داشتن در شورش‌های پس از انتخابات دهمین دوره ریاست‌جمهوری ایران»، توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی بازداشت شدند.

در واکنش وزارت امور خارجه بریتانیا، اتهام «دست‌داشتن در ناآرامی‌های ایران» را رد کرد. در تاریخ ۱۹ ژوئیه ۲۰۰۹ میلادی، آخرین کارمند ایرانی سفارت بریتانیا به نام حسین رسام، که به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی» در زندان اوین تهران به سر می‌بُرد، با قید وثیقه آزاد شد.

دانشگاه آکسفورد در اقدامی سیاسی اقدام به اعطای بورسیه تحصیلی ندا آقاسلطان به دانشجویان فلسفه این دانشگاه نمود. مقامات این دانشگاه اعلام کرده‌اند منابع مالی این بورسیه‌ها بوسیله دو نفر تامین و در اختیار آنها قرار داده شده است.

در تاریخ ۳۰ آبان ۱۳۹۰ وزیر دارائی بریتانیا اعلام کرد: به دلیل اینکه بانک مرکزی ایران در خدمت عملیات بانکی برای گسترش فعالیت‌های هسته‌ای بوده‌است، دولت بریتانیا آن را تحریم می‌کند و کلیه مبادلات بانکی را با ایران تعطیل می‌نماید. ^.

رای موافق مجلس ایران به کاهش روابط با بریتانیا

در تاریخ ۰۷ آذر ۱۳۹۰ طرح کاهش روابط با بریتانیا، توسط مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان ایران تصویب شد و بر اساس این طرح حکومت ایران موظف به کاهش روابط با بریتانیا تا سطح کاردار شد.

دولت روحانی

با انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس دولت یازدهم ایران، وزارت امور خارجه بریتانیا همراه با وزارت‌خانه‌های امور خارجه اغلب کشورهای اروپایی، ضمن تبریک این پیروزی، ابراز امیدواری جهت بهبود روابط با ایران را مطرح کردند.

در روزهای نخستین ریاست جمهوری حسن روحانی، دیوید کامرون با ارسال نامه‌ای به وی ابراز امیدواری کرد روابط تهران ـ لندن در دولت جدید بهبود یابد.

همزمان با بروز نشانه‌هایی مبنی بر گرم‌شدن مجدد روابط ایران و بریتانیا، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل با برقراری تماس‌هایی با مقامات بریتانیا سعی کرد به آنها بقبولاند برقراری مجدد رابطه دیپلماتیک با ایران به نفع بریتانیا نیست و باید از اینکار بر حذر باشند.

پس از گذشت بیش از یک دهه از آخرین تماس تلفنی یک نخست وزیر بریتانیا (تونی بلر) و محمد خاتمی، در تاریخ ۲۸ آبان ۱۳۹۲ (۱۹ نوامبر ۲۰۱۳) دیوید کامرون و حسن روحانی با هم صحبت کردند. گزارش شد که این دو مقام اجرایی بریتانیا و ایران در خصوص روابط دو جانبه، برنامه هسته‌ای ایران و درگیری‌های سوریه گفتگو کردند.

نخستین دیدار سران ایران و بریتانیا از زمان انقلاب

در ۲ مهر ۱۳۹۳ (۲۴ سپتامبر ۲۰۱۴) برای نخستین بار از زمان انقلاب بهمن ۱۳۵۷، رئیس جمهور ایران (حسن روحانی) و نخست وزیر بریتانیا (دیوید کمرون) با یکدیگر دیدار و گفتگو کردند. ملاقات حسن روحانی و دیوید کامرون در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک رخ داد. یک روز پیش از این وبسایت تایمز بریتانیا، انگیزه آقای کامرون از این دیدار را فراهم کردن "تضمین بیشتر" برای شکل دهی ائتلافی فراگیر در نبرد با گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) عنوان کرد.^[۳۸]

بازگشایی سفارت دو کشور

پس از انعقاد توافق هسته ای برجام، در ۱ شهریور ۱۳۹۴، سفارت بریتانیا در تهران با حضور فیلیپ هموند، وزیر خارجه بریتانیا بازگشایی شد. همزمان با آن، سفارت ایران در لندن نیز با حضور افراد مختلفی از جمله اعضای هیئت دوستی ایران و بریتانیا، بازگشایی شد.