چرا وزارت خارجه به «امیدواریم و منتظریم»بسنده کرد؟

مواضع مسئولین وزارت خارجه درباره رکن‌آبادی چیست؟

از هنگام مفقود شدن رکن‌آبادی مسئولین وزارت خارجه مواضعی درباره ایشان گرفته‌اند که اغلب این مواضع در حد ناراحتی از مفقود شدن ایشان و یا آرزوی سلامتی و بازگشت ایشان از عربستان بوده است. مثلاً، ظریف در یکی از مواضع خود درباره رکن‌آبادی می‌گوید: «ایشان همچنان مفقود هستند و امیدواریم هرچه زودتر به سلامت به نزد خانواده‌ خود بازگردد.» [1]یا در موضعی که اخیراً ظریف گرفته است دوباره همین بحث را تکرار کرده و اظهار داشته است: «ما و خانواده دکتر رکن‌آبادی منتظر بازگشت وی هستیم و امیدواریم هر چه زودتر سرنوشت ایشان برای ما مشخص شود.»[2]

یا عراقچی که معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزیر خارجه است با انتشار آخرین پیامکی که قبل از عید قربان بین وی و رکن‌آبادی ردوبدل شده بود، نسبت به شهید شدن رکن‌آبادی اظهار تأسف کرد و هنگامی‌که معلوم شد رکن‌آبادی هنوز شهید نشده است در پست دیگری برای سلامتی رکن‌آبادی از مردم درخواست دعا کرد و نوشت: «برای سلامتی همکار عزیز دکتر رکن‌آبادی، سفیر سابق کشورمان در لبنان دعا کنیم.[3]

حسن قشقاوی نیز که معاون کنسولی و امور ایرانیان وزارت خارجه است موضع چندان محکمی علیه عربستان نگرفت و بیشتر به دعا برای سلامتی رکن‌آبادی پرداخت و گفت: از خداوند طلب داریم هرچه زودتر وضعیت همکارمان آقای غضنفر رکن‌آبادی نیز مشخص شود تا خانواده وی از حالت صبر و انتظار بیرون بیایند.[4]البته قشقاوی اظهارنظر دیگری نیز داشت که در آن به پیگیری جدی وضعیت رکن‌آبادی اشاره شده بود. قشقاوی گفته بود: وزارت خارجه با جدیت تمام در حال پیگیری وضعیت رکن‌آبادی در عربستان است، زیرا وی یک شخصیت شناخته شده در منطقه بوده است.[5]

محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت، نیز بدون اشاره جدی به پیگیری وضعیت برای وضعیت رکن‌آبادی تنها گفته بود: آقای رکن‌آبادی با گذرنامه عادی همانند سایر حجاج ایرانی به عربستان سفر کرده و دولت عربستان مسئول حفظ جان وی و سایر حجاج ایرانی است.[6]

این اظهارنظرها که اغلب به صورت کلی و بیشتر برای سلامتی و بازگشت رکن‌آبادی صورت گرفته است، هیچ نشانی از یک وزارت خارجه و دولتی انقلابی و مؤثر را در خود ندارد و این در حالی است که وزارت خارجه یکی از نیروهای مهم خود را دست داده و بایستی برای حفظ آبروی خود نیز که شده پیگیری‌های جدی‌تر و ادبیاتی انقلابي‌تر برای پیگیری وضعیت رکن‌آبادی به کار می‌برد.

سخنگویی که تنها موضعش در پاسخ به ادعاهای سعودی‌هاست

در پی مفقود شدن رکن‌آبادی در منا، شبکه العربیه، متعلق به عربستان سعودی، مدعی شد که چنین فردی اساساً وارد این کشور نشده است. العربیه دراین‌باره نوشت: بررسی اسامی حجاج ایرانی که وارد عربستان شده‌اند نشان می‌دهد که نام فردی به نام رکن‌آبادی در مبادی ورودی عربستان و در فهرست حجاج امسال ثبت‌نشده است!

جالب اینجاست که تنها موضعی که سخنگوی وزارت خارجه درباره مفقودی رکن‌آبادی گرفته است، پاسخ به این ادعای واهی العربیه است؛ آن هم نه پاسخی قاطع و کوبنده. افخم در این باره خبر آن دسته از رسانه‌ها مبنی بر اینکه آقای غضنفر اصل رکن‌آبادی دیپلمات ایرانی با نام دیگری و از راه غیر رسمی وارد عربستان شده است، شتاب زده خواند و اضافه کرد: ایشان با گذرنامه عادی خود عازم سفر حج شده‌اند و اطلاعات دقیق پاسپورت مربوط به همه حجاج و از جمله ایشان در اختیار مراجع رسمی دولت سعودی است و هیچ‌گونه شائبه‌ای در خصوص اطلاعات و جزییات مربوطه و نحوه ورود ایشان به کشور عربستان وجود ندارد.[7]

شاید از این پاسخ افخم این‌گونه برداشت بشود که چون رکن‌آبادی با پاسپورت دیپلماتیک به حج نرفته است، وزارت خارجه نیز اصراری بر پیگیری وضعیت وی ندارد.

وقتی عربستان حتی برای ورود پزشکان ایرانی ویزا نمی‌دهد

یکی از اقدامات وزارت خارجه تشکیل کمیته‌ای برای پیگیری وضعیت رکن‌آبادی بوده است. امیرعبداللهیان در این باره می‌گوید: کمیته‌ای در وزارت خارجه برای پیگیری سرنوشت مفقودین حادثه منا، فهیما و رکن‌آبادی دو دیپلمات کشورمان را دنبال می‌کند. این کمیته متشکل از وزارت خارجه و سایر بخش‌های ذی‌ربط در کشور بوده و تا تعیین وضعیت قطعی یکایک مفقودین حادثه منا فعالیت خود را ادامه خواهد داد.[8]

یکی دیگر از اقداماتی که مسئولین دولت و وزارت خارجه پیگیر آن بودند آزمایش DNA از مفقودین بوده است. قائم‌مقام وزیر امور خارجه روایت‌های مبنی بر زنده بودن رکن‌آبادی در حادثه منا را متفاوت دانست و گفت: کسانی که آنجا بوده‌اند روایت‌هایی دارند، ولی سرنوشت سفیر پیشین کشورمان در لبنان به آزمایش DNA بستگی دارد. وی ادامه داد: برخی از افراد که در لحظات حادثه حضورداشته‌اند روایت‌هایی می‌کنند که تا لحظه انتقال رکن‌آبادی به بیمارستان او در قید حیات بوده است؛ البته این‌ها روایت برخی از دوستان است.[9]

اما مدیرکل پزشکی قانونی کشور در خصوص اعزام 5 کارشناس ایرانی پزشکی قانونی کشورمان به عربستان افزود: هنوز تیم پزشکی قانونی به دلیل عدم صدور ویزا به عربستان اعزام نشده است و منتظر دریافت ویزا هستیم.[10]

احترامی که به پاسپورت برنگشت

حسن روحانی در جریان انتخابات سال 92 در رسانه ملی اعلام کرد: «به همه هم‌وطنان قول می‌دهم که افتخارات بزرگان ایرانی که برخی کشورهای همسایه آن را تصاحب کردند برگردانم و احترام پاسپورت ایرانی نیز برگردانده می‌شود.»[11] این وعده یکی از جدی‌ترین وعده‌های رییس‌جمهور در انتخابات ریاست جمهوری بود و وی تلاش زیادی کرد که این وعده را محقق کند، اما موارد زیادی وجود دارد که این وعده محقق نشده و مشرق در اینجا به این موارد اشاره‌کرده است. قطعاً یکی از مهم‌ترین توهین‌هایی که به پاسپورت ایرانی شد، برخورد توهین‌آمیز دولت سعودی با مسئولین ایرانی تا قبل از تهدید جدی رهبری بود. قبل از تهدید جدی و سخت رهبری، مسئولین عربستانی هیچ‌گونه همکاری با دولت جمهوری اسلامی نداشتند و حتی به وزرای ایرانی نیز ویزای ورود به عربستان ندادند، اما پس‌ازاین تهدید بود که عملکرد دولت عربستان کاملاً تغییر کرد. مفقود شدن آقای رکن‌آبادی و عدم پاسخگویی مسئولین عربستانی طی 40 روز گذشته یکی از جدی‌ترین توهین‌ها به پاسپورت ایرانی تلقی می‌شود و مسئولین دولت و وزارت خارجه هیچ‌گونه تهدید جدی علیه عربستان نداشته و اقدام خاصی نیز که منجر به نتیجه مشخصی بشود، انجام نداده‌اند و وضعیت ایشان همچنان نامعلوم است.