شش نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا چه برنامه‌ای برای «برجام» دارند؟ +جدول

نامزدهای انتخابات 2016

دیدگاه نسبت به برجام

هیلاری کلینتون

* هیلاری کلینتون در روز 9 سپتامبر در نشست اندیشکده بروکینگز اعلام کرد که تمام تلاش خود را برای حفاظت از آمریکا و شرکایش در مقابل ایران به کار خواهد بست. سپس افزود: «با جان و دل از اسراییل حمایت خواهم کرد و اگر احساس کنم این توافق لحظه‌ای موجب تهدید اسراییل می‌شود، آن را بر هم خواهم زد. رویکرد من در رابطه با ایران بر پایه عدم اعتماد و شناسایی اثبات برادری است».

* وی در 10 آگوست رسما از توافق هسته‌ای دفاع کرد و گفت: «حالا که به توافق رسیده‌ایم بهتر است بد داستان نشویم. چون اروپایی‌ها، روس‌ها، و چینی‌ها همین حالا هم مدعی هستند که دیدید ما با آمریکا کنار آمدیم؟ دیدید ما باعث رفع خطر شدیم؟ و وصله این را به رییس جمهور آمریکا بچسبانند که سر سازگاری ندارد و دنیا را به سمت خطر پیش می‌برد.

* پس از نهایی شدن توافق هسته‌ای در 14 جولای 2015، اینچنین گفت: «از حصول توافق خوشحالم و امیدوارم که به بهترین نحو اجرا شود. بعدا بیشتر در این رابطه صحبت خواهم کرد».

* در روز 2 آوریل 2015 اینچنین ابراز داشت: «اینکه 1+5 در حال توافق با ایران هستند از آن جهت ارزشمند است که مانع از دستیابی این کشور به سلاح هسته‌ای و در نتیجه تضمین امنیت آمریکا، اسراییل، و منطقه می‌شود. اوباما و کری راهی را به پایان رساندند که یک دهه جنجال و مناقشه دو حزب آمریکا را در خود داشت. پیمودن راه تا ماه ژوئن آسان نیست. من به خوبی می‌دانم که خیر و شر اینگونه مذاکرات در کجاست. پس با تمام قوا از تلاش‌های پرزیدنت اوباما و جان کری حمایت خواهم کرد چرا که می‌دانم مانع از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای خواهد شد و یک برنامه منظم برای نظارت بر هر گونه حرکت خلاف برجام خواهد داشت. بار سنگین این قضیه بر دوش ایران است و وظیفه دارد که آن را بر دوش بکشد. این کشور، هرگز اجازه نخواهد داشت که به سلاح هسته‌ای دست یابد. این تلاش‌ها باید منجر به توقف زیاده‌خواهی‌های ایران در منطقه، دفاع از شرکایمان، و حصول اهداف آمریکا در خاورمیانه شود.

دانلد ترامپ

* در 8 سپتامبر 2015، دانلد ترامپ در مقاله‌ای برای «یو اس تودی» توافق هسته‌ای با ایران را مورد انتقاد قرار داد. وی آورد: «این توافق هسته‌ای با ایران یک بار دیگر به دنیا نشان داد که رییس جمهور ما و دولتش تا چه حد بی‌کفایت هستند. اوباما به پند گرانبهای رونالد ریگان مبنی بر «عدم توافق بهتر از عقد توافق بد است» عمل نکرد و خواست که به هر قیمتی که شده توافق کند.

* ترامپ در گفتگو با نشریه «دیلی کالر» در 7 سپتامبر 2015 گفت: «کسی هست که به من بگوید این توافق تا چه حد بد است؟ و یا ایران تا چه حد از ما نفرت دارد؟ و یا محض رضای خدا اوباما چگونه توانست چنین توافقی را امضاء کند؟ دیگر از این بدتر نمی‌شد و مردم هم که اصلا در موردش حرف نمی‌زنند. جالب اینکه یک بند هم به دفاع از ایران اختصاص یافته و اگر کسی به آن کشور حمله کند ما باید از آن دفاع کنیم. خب، اگر اسراییل به ایران حمله کند، تکلیف چیست؟ هیچکس حتی جان کری هم نمی‌تواند به این سوال پاسخ دهد.

* در روز 16 ژوئن 2015 که نامزدی خود در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را اعلام کرد، توافق هسته‌ای با ایران را با توجه به سلاح‌ هسته‌ای، خطرناک‌ترین عمل برضد اسراییل دانست.

* در مارس 2015 در گفتگو با شبکه فاکس وقتی از وی سوال شد که چرا معتقد است که توافق با ایران به سرمنزل نمی‌رسد، گفت: «خب، این توافق خیلی طول می‌کشد تا به سرانجام برسد. ایرانی‌ها، مذاکره‌کنندگان بسیار خوبی هستند و متاسفانه دولت اوباما چنین مذاکره‌کنندگانی ندارد. باید قبل از مذاکرات، تحریم‌ها تا دو یا سه برابر افزایش می‌یافت و جان کری را هم از دور مذاکرات کنار می‌گذاشتند.

* ترامپ، در کتاب منتشر کرده خود در سال 2011 تحت عنوان «موعد برخاستن» نوشت: «هدف اولیه آمریکا در مورد ایران باید مقابله با جاه‌طلبی‌های هسته‌ای این کشورباشد. بگذارید روشن‌تر بیان کنم: برنام هسته‌ای ایران با هر وسیله‌ای که شد باید متوقف شود. نمی‌توانیم اجازه دهیم که این رژیم رادیکال به سلاح هسته‌ای دست یابد و تروریست‌ها را هم تقویت کند.

برنی سندرز

* برنی سندرز در روز 9 سپتامبر 2015 در سنا رسما از توافق هسته‌ای با ایران حمایت کرد و همکاران جمهوریخواه خود را جنگ‌طلب نامید. به نظر من، معیار سنجش ملت بزرگی که دارای قوی‌ترین ارتش دنیاست، نباید این باشد که در چند جنگ شرکت کرده است بلکه باید نحوه عملکرد ما در رابطه با چگونگی حل مناقشات بین‌المللی به روش‌های صلح‌آمیز معیار باشد. بر این باورم که بر ماست که از این فرصت توافق، برای بهتر کردن روابط استفاده کنیم.

* وی، در روز 14 جولای 2015 گفت: «توافق هسته‌ای، پیروزی دیپلماسی بر قدرت‌نمایی بود. من از پرزیدنت اوباما، جان کری، و رهبران 1+5 تشکر می‌کنم که با حصول این توافق جامع مانع از نیل ایران به سلاح هسته‌ای شدند.

* در روز 2 آوریل 2015، سندرز اذعان داشت: «گرچه خیلی کارها برای انجام مانده، اما توافق هسته‌ای می‌تواند گامی به جلو باشد. قطع یقین، عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای ضروری است. همچنین بسیار ضروری است که به راه حل دیپلماتیک بیاندیشیم و به جنگ ظاهرا ناتمام جاری در خاورمیانه پایان دهیم. من، به نظاره برجام می‌نشینم تا از اثربخشی و جدیت آن لذت ببرم».

تد کروز

* کروز در مناظره درون حزبی سپتامبر 2015، اینچنین ابراز داشت: «من از مخالفین سرسخت برجام هستم و خواهم بود. اگر رییس جمهور شوم، همان روز اول این توافق‌نامه چرت و مسخره را صد تکه می‌کنم».

* کروز، در روز 10 سپتامبر 2015 سرمقاله‌ای در نشریه «یو اس تودی» منتشر کرد و در آن نوشت: «حامی مالی تروریسم اسلامی رادیکال، ما را بازی داد و با زرنگی هر چه تمام، 4 زندانی را با زمان برای دستیابی به سلاح هسته‌ای معامله کرد.

* در یکم سپتامبر 2015، نشریه «آمریکن تینکر» به گفتگو با کروز پرداخت و وی اظهار داشت: «وقتی ایران، اسراییل و آمریکا را شیطان کوچک و شیطان بزرگ می‌خواند، یعنی به خون هر دوی ما تشنه‌ است. ایران، دشمن واضح ماست و چشم ندارد که ما و اسراییل را ببیند. نگاه ایران، برگرفته از یک دیدگاه تند ایدئولوژیکی است که شهادت و قربانی شدن در راه عقیده را رای صواب می‌داند. توافق هسته‌ای، مرا به یاد توافق 1938 مونیخ می‌اندازد که موجب شد یک مشت آدم‌کش روانی جان بگیرند و به سلاح کشتار جمعی دست بیابند. آفرین به اوباما که با این عمل، سردسته حامیان تروریسم اسلامی شد. میلیاردها دلار آزاد شده ایران، خرج تقویت تروریست‌هایی خواهد شد که در آینده آمریکایی و اسراییلی خواهند کشت. اوباما و دولتش، با دست خود موجبات خلق یک یازده سپتامبر دیگر را رقم زده‌اند.

* کروز، در روز 30 جولای 2015 لایحه‌ای را به سنا ارائه داد که مهلت 60 روزه کنگره را تمدید کنند تا اوباما جزییات ریز توافق با ایران و جزییات فرعی توافق آژانس هسته‌ای با ایران را بطور کامل منتشر سازد که این لایحه تایید نشد.

* کروز که دست‌بردار توافق هسته‌ای نبود، در 21 جولای 2015 اظهار داشت: «من از اساس با این توافق مخالفم. اگر ایران به توافق هسته‌ای دست یابد، شاهد بار کردن خرواری از بمب و موشک در یک کشتی در وسط اقیانوس اطلس خواهیم بود که یک موشک دارای بمب مغناطیسی به جو زمین خواهیم بود تا شاهد نابود شدن نظام قضایی، الکترونیکی، بهداشتی، و ارتباطی آمریکا باشیم و آن وقت است که با مرگ ده‌ها میلیون‌ آمریکایی باید فاتحه کشورمان را بخوانیم.

* کروز، در روز 14 جولای 2015 گفت: «این توافق، یک فاجعه است. اوباما، با این عمل به امنیت آمریکا، اسراییل، و شرکای ما خیانت کرد.

* کروز، در 17 آوریل 2015 طی نامه‌ای از جان کری از وی خواست تا بطور شفاف تمامی جزییات برجام را در اختیار سنا و مردم آمریکا قرار دهد تا پاسخی برای هر گونه شائبه باشد.

* در روز 3 آوریل 2015، وی اظهار داشت: «اوباما در حال حصول توافقی با ایران است که آن را تاریخی می‌نامد اما حاضر نیست که جزییات آن را منتشر سازد. چرا که خود او می‌داند که چه فاجعه‌ای را برای امنیت آمریکا و متحدانش رقم زده است. او، بدون مشورت با ما اقدام به امضای یک توافق یک‌جانبه کرده که منجر به دستیابی ایران به بمب هسته‌ای در طی ده سال آینده خواهد شد. حالا شما در نظر بگیرید که دستیابی این کشور به بمب هسته‌ای با این تفکر که اسراییل و آمریکا شیطان هستند و باید از نقشه جهان پاک شوند، چه فاجعه‌ای را رقم خواهد زد. ایرانی‌ها راه می‌روند و می‌گویند مرگ بر آمریکا. آن وقت رییس جمهور ما قصد رفع تحریم‌های آنها را دارد. با این حساب، باید به حال آمریکا عزا گرفت. اوباما، باید هم از مخالفت مردم آمریکا و نمایندگانشان در کنگره نگران باشد. چرا که وقتی بازنشسته شود، کنگره برجام را پشیزی حساب نخواهد کرد.

مارکو روبیو

* مارکو روبیو در نامه مشترکی که با سناتور «مارک کرک» در روز 19 آگوست 2015 منتشر ساخت، از جان کری خواست تا نامه‌هایی که در مورد تمهیدات «اسنپ بک» (بازگشت‌پذیری تنبیهات) به دولت‌های فرانسه، انگلیس، آلمان، و چین فرستاده را بصورت علنی منتشر سازد. روبیو مدعی بود که در این نامه‌ها، کری به آن دولت‌ها اطمینان داده است که در صورت تخلف ایران از برجام، با اجرای اسنپ بک، شرکت‌های بزرگ آنها متضرر نخواهند شد. وی اظهار داشت: «خب اگر دولتمردان ما می‌گویند که هیچ جایی برای نگرانی وجود ندارد، پس لطفا متن آن نامه‌ها را منتشر کنند که صدف گفتارشان برای ملت آمریکا مشخص شود».

* در روز 14 جولای 2015، روبیو اعلام کرده که حتی اگر کنگره توافق هسته‌ای را تایید کند، رییس جمهور بعدی ملزم به رعایت آن نیست. وی ابراز داشت: «این یک توافق با دولت اوباماست ولی یک معاهده بین‌المللی برای ما محسوب نمی‌گردد. پیش‌بینی می‌کنم که رییس جمهور بعدی وقعی به این توافق نگذارد و اگر من باشم که تحریم‌ها علیه ایران را از سر می‌گیرم.

* در 21 جولای روبیو به عدم تلاش دولت اوباما برای آزادسازی جیسون رضاییان و دیگر زندانیان آمریکایی در ایران اعتراض کرد و گفت: «واقعا جای تاسف است که اوباما در این وهله، گفتگو در مورد آزادی رضاییان، امیر حکمتی، سعدی عابدینی و وضعیت رابرت لوینسون را به عنوان اولویت نگاه نمی‌کند. اصلا که گفته که جیسون بخاطر اعتقادات ژورنالیستی‌اش باید پشت میله‌های زندان باشد. ایران، موظف است بدون قید و شرط او را آزاد نماید.

* در 15 جولای 2015، روبیو توافق با ایران را «مجموعه‌ای نفیس برای کتابخانه اوباما» دانست. وی دراین باره ابراز داشت: «محض خدا به تیتر اول برخی نشریه‌ها نگاه کنید. نوشته‌اند توافق تاریخی. این مسخره است. یک حکومت مطلق‌گرای درجه 3 آمده و با آمریکای بزرگ همتراز شده است. خب، برای همین هم هست که مردمش در خیابان‌های تهران جشن گرفته‌اند. باید هم خوشحال باشند. مردم ما که خوشحالی نکردند. مردم اورشلیم و تل‌آویو هم خوشحالی نکردند. چرا؟ چون می‌دانند که این یک توافق یکجانبه بود.

* در 2 آوریل 2015، روبیو طی اظهاراتی بیان کرد: «می‌خواهم از دولتمردان اوباما بپرسم که واقعا ایران چه شرایطی را پذیرفته است. من که هر چه در برجام می‌نگرم، از همان گام اول مشکل در ذهنم موج می‌زند. بیش از یک دهه است که جامعه بین‌المللی درگیر مسئله هسته‌ای ایران شده و این کشور مدام سعی در پنهان‌کاری داشته است. وقتی این توافق به من می‌گوید که ایران می‌تواند هزاران سانتریفیوژ خود را حفظ کند، در مرکز فردو را نبندد، و آزمایش موشکی داشته باشد، صریحا می‌گویم که اشتباهی مهلک را مرتکب شده‌ایم. اینکه دولت اوباما شکست خود در برابر ایران را یک موفقیت می‌نامد، رویکرد مضحک او نسبت به ایران را دو چندان بی‌نمک می‌کند. در دوره اوباما، ایران نفوذ خود بر منطقه را افزایش داد و موجب ناآرامی در خاورمیانه شد. این کشور، به حمایت خود از تروریسم ادامه داد و آمریکا هم هیچ نگفت. شهروندان آمریکایی را بازداشت کرد و حالا هم در فراغ بال، به رفع تحریم‌ها رسید. اما من و همکارانم دست بر نخواهیم داشت. آنقدر پیگیر تحریم علیه ایران خواهیم شد تا دست از زیاده‌خواهی‌ها و جاه‌طلبی‌های هسته‌ای‌اش بردارد و به راه بیاید. این پیام من به ایران است: «تا زمانی که به این رفتارت ادامه دهی، همواره از سوی آمریکا منزوی و تحت فشار خواهی بود». حقیقتا، اعلام نتیجه امروز ما را در جبهه مخالف اوباما قرار داد و باید گفت که خدا به داد ما و متحدانمان در منطقه برسد.

جان کسیچ

* جان کسیچ در هفتمین مناظره جمهوریخواهان در 28 ژانویه 2015 اینگونه ابراز داشت: «اتفاقا من در اولین روز کارم به عنوان رییس جمهور توافقنامه هسته‌ای را پاره نخواهم کرد. صبر می‌کنم و نظر 5 کشور دیگر را می‌گیرم. و اگر ایران تخلفی انجام دهد، تحریم‌هایی علیه آن وضع می‌کنم. من باید عاقلانه عمل کنیم. اگر با قافله اروپا و چین و روسیه همراه نشویم و یک تنه خود اقدام به لغو توافق کنیم، آنگاه بهانه دست ایران داده‌ایم و ایران هم قاعده بازی را به هم می‌ریزد و اروپا هم که اکنون بسیار مجذوب بازار ایران شده، همه چیز را از چشم ما خواهد دید حاضر به قطع ارتباط با ایران نخواهد شد و ما هستیم که منزوی می‌شویم. باید مثل قضیه کره شمالی با ایران برخورد کنیم. اول اینکه، در صورت تخلف از برجام با آن کشور برخورد می‌کنیم. دوم آنکه، اگر احساس کردیم که به طرف ساخت سلاح هسته‌ای حرکت می‌کند، در نطفه‌ خفه‌اش می‌کنیم. این، بهترین روش است».

* در مناظره سپتامبر 2015، تنها نامزد جمهوریخواه بود که از توافق هسته‌ای حمایت کرد. وی اظهار داشت: «تجربه 18 ساله من در کمیته دفاعی به من بسیار چیزها در مورد سیاست خارجی آموخت. من نگران نیستم. اگر ایران تخلف کند، تحریمش می‌کنیم. اگر حماس و حزب‌الله را حمایت کند، تحریمش می‌کنیم. و اگر هم به سمت تولید سلاح هسته‌ای برود، گزینه نظامی بر روی میز می‌آید. ما قوی‌تریم چون متحدان بسیاری در اروپا داریم.

* در 8 سپتامبر 2015، کسیچ و 14 فرماندار دیگر آمریکا طی نامه‌ای به اوباما مخالفت خود با توافق هسته‌ای را ابزار کردند و از او خواستند که تحریم‌هایی را علیه ایران اعمال نماید.

* در روز 2 سپتامبر 2015 وقتی از او در مورد رفتارش با توافق هسته‌ای پس از جلوس بر کرسی ریاست جمهوری سوال شد، گفت: «من به فکر پاره کردن سریع توافقنامه نیستم. منطقی باشیم. نمی‌شود توافق را یکجانبه دانست. چرا که شرکای ما در اروپا هم امضاء‌کننده این توافق بودند و قطع یقین در صورت یکطرفانه بودنش آنها هم ضرر خواهند کرد. اگر امنیت ما و متحدانمان تهدید شود، آن وقت توپ را در زمین ایران شوت خواهیم کرد».

* کسیچ در سخنرانی خود در «بنیاد آمریکای نوین» در 4 آوریل 2015 گفت: «در مورد توافق هسته‌ای نگرانم. این یک امر مهم برای بشریت است. مبحث سیاسی نیست. این به زندگی دختران 15 ساله من مرتبط است. پس باید بسیار دقت کنیم».