رمضان، ماه طهارت و تخلّق به اخلاق الهی بوده و حقیقت و باطن آن از رسیدن به لقای خداوند، آزادی از خودِ حیوانی و تولد خودِ الهی نشأت می‌گیرد که برای نتیجه‌بخشی در این مسیر باید از سیره امامان و پیشوایان دینی استفاده شود.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری بسیج از قم، رمضان در ادبیات و لغت به معنای شدّت حرارت، و یا گرمای سنگ بر اثر شدّت حرارت خورشید تعریف شده امّا در اصطلاح، رمضان نام ماه نهم از ماه‌هاى عربى و ماه روزه و نزول قرآن است.
بنابراین، می‌توان گفت که رمضان، ماه طهارت و تخلّق به اخلاق الهی بوده و حقیقت و باطن آن از رسیدن به لقای خداوند، آزادی از خودِ حیوانی و تولد خودِ الهی نشأت می‌گیرد که برای نتیجه‌بخشی در این مسیر باید از سیره امامان و پیشوایان دینی استفاده شود.
مهم‌ترین وجه این ماه مبارک توجه به حقیقت و بطن آن است و باید گفت که هر آنچه در عالم هستی وجود دارد، حقیقت و باطنی دارد؛ و علت آن این است که دنیا تنزّل یافته‌ی عوالم بالا بوده و موجودیات عالم نمونه‌ای از عوالم بالا و عالم معنا است. احکام و قوانین الهی هم که در دنیا به صورت دین و دستورات عبادی ظهور کردند، اسرار و باطنی دارند. اشیا، زمان‌ها و مکان‌ها نیز دارای حقیقت و باطن می‌باشند.
امام سجاد(علیه‌السلام) در صحیفه سجادیه در استقبال از ماه مبارک رمضان با بیانی شیوا و رسا از رمضان سخن گفته و حقیقت آن را روشن ساخته است که در این نوشته تنها گوشه‌ایی از آن مطرح میشود، ایشان در این دعا، ابتدا خداوند متعال را جهت هدایت‌شدن به دین الهی و بهره‌مندی از نعمت بندگی و عبادت، شکرگذاری می‌کند و می‌فرمایند:«سپاس خداى را که از جمله آن راه های هدایت، ماه خود، رمضان را قرار داد؛ ماه روزه، اسلام، طهارت، آزمایش، قیام و ماهى که قرآن را در آن نازل کرد، براى هدایت مردم و بودن نشانههایى روشن از هدایت و مشخص‌شدن حق از باطل و بدین منظور برترى آن ماه را بر سایر ماه‌ها بر پایه احترامات فراوان، و فضیلت‌هاى آشکار روشن نمود».
اما این جملات مختصر توجه خود را معطوف به خواسته‌هایی دارد که در این ماه مبارک، مومنین از درگاه لایزال الهی می‌باید تقاضا نمایند، دعاهایی که وقتی به معانی و تفاسیر آن مراجعه می‌کنیم درمی‌یابیم که با عمق و بطنی از معارف حقیقی روبرو هستیم که ما را متحیّر می‌کند.
در این دعا شاهدیم که بنده از درگاه خدای متعال باید اینگونه خواسته‌های خود را عرضه نماید که شیخ کفعمی در مصباح و بلدالامین و شیخ شهید در مجموعه خود از حضرت رسول(ص) نقل کرده‌اند که آن حضرت فرمود: «هرکه دعا مخصوص ماه رمضان بعد از هر نماز واجبی بخواند، حق تعالی بیامرزد گناهان او را تا روز قیامت.» و دعا این است:
َ
اللّهُمَّ اَدْخِلْ عَلی اَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ {در نخستین فراز بنده به رسم بندگی به محرومانی می‌پردازد که دست‌شان از همه چیز تهی و کوتاه است و اینگونه می‌خواهد: « خدایا بفرست بر خفتگان در گور نشاط و سرور» که در ظاهر مردگان خفته در خاک مراد نظر بوده و در باطن انسان‌هایی هستند که وجودشان به دلیل غفلت و عدم توجه مرده‌اند و به قول معروف دل مرده شده‌اند}.
اَللّهُمَّ اَغْنِ کُلَّ فَقیرٍ {در فراز دوم به نیازمندان اندیشیده و از درگاه ازلی رفع فقر را برای تمامی فقرا خواسته و می گوید: «خدایا دارا کن هر نداری را» که چه در ظاهر فقر ناشی از نداری ثروت و مکنت عالم مادی بوده و چه در باطن که علت فقر آن در فقدان حقایق دین می‌باشد}.
اَللّهُمَّ اَشْبِعْ کُلَّ جایِعٍ {مجدد بنده ملاحظاتی دارد در مقام بندگی برای اندوهی که از گرسنگی نالان بوده و اینگونه می‌خواهد: «خدایا سیر کن هر گرسنه ای را» که چه در ظاهر از طعام دنیوی درمانده‌اند و چه در باطن که گرسنگی شان منحصراً در نبودِ معارف حقه خلاصه می شود}.
اَللّهُمَّ اکْسُ کُلَّ عُرْیانٍ {در فراز بعدی سالک از مقام ربوبی می‌خواهد: «خدایا بپوشان هر برهنه را » که چه در ظاهر برهنه‌اند از لباس بدن و چه در باطن از لباس تقوا و حقایق آن برهنه اند}.
اَللّهُمَّ اقْضِ دَیْنَ کُلِّ مَدینٍ {در این فراز بنده از خدای متعال اینگونه می‌خواهد: « خدایا ادا کن قرض هر قرض‌داری را » که مدیون است چه در ظاهر که حول روابط اجتماعی و چه در باطن که مقروض بوده در آداب بندگی و حیات و سلوک انسانی}.
اَللّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ کُلِّ مَکْرُوبٍ {در فراز بعدی بنده از خالق منان اینگونه می‌خواهد: « خدایا بگشا اندوه هر غمزده را » که در مقام ظاهر همه اموریست که انسان در دنیا مصیبت آن را احساس می‌کند و در مقام باطن غمی بوده که مخلوق از غربت و دوری خالق بی‌تاب است}.
اَللّهُمَّ رُدَّ کُلَّ غَریبٍ {در این فراز بنده از محضر لایزالی حضرت حق اینگونه می‌خواهد: « خدایا به وطن بازگردان هر دور از وطنی را» چه در ظاهر که رفع غربت مکانی انسان مدنظر بوده و چه در باطن که گمشدگیِ انسان است از حضور محضرِ ربوبی حضرت حق}.
اَللّهُمَّ فُکَّ کُلَّ اَسیرٍ {در این قسمت بنده از خدای متعال اینگونه می‌خواهد: « خدایا آزاد کن هر اسیری را » که در ظاهر گرفتاری در غل و زنجیرستمگران بوده و در باطن انسانِ اسیر قفس نفس است.
اَللّهُمَّ اَصْلِحْ کُلَّ فاسِدٍ مِنْ اُمُورِ الْمُسْلِمینَ {در این فراز بعدی بنده از مقام ربوبی اینگونه می‌خواهد: « خدایا اصلاح کن از کار مسلمین هر فسادی را » که در ظاهر رفع صفات حیوانی از امور مسلمین بوده و در باطن توجه به اصلاح هر صفتی‌ست که مانع سلوک و تعالی انسان می‌گردد}.
اَللّهُمَّ اشْفِ کُلَّ مَریضٍ «خدایا درمان کن هر بیماری را » که در ظاهر توجه به گرفتاری های مادی و کدورت‌های جسمی دارد و در باطن معطوف به سلوکی‌ست که قلب و عقل باید سلامت داشته باشند.
اَللّهُمَّ سُدَّ فَقْرَنا بِغِناکَ «خدایا ببند رخنه فقر ما را به وسیله دارائی خود » که باید گفت در ظاهر به معنای رفع فقر و رسیدن به توانمندی‌ست و در باطن درک فقر و استضعاف انسان بوده و غنا و مقام را در انقطاع از غیریّت و اتصال به منبع عالم هستی می‌داند.
اَللّهُمَّ غَیِّرْ سُوءَ حالِنا بِحُسْنِ حالِک « خدایا بدی حال ما را به خوبی حال خودت مبدل کن » که در ظاهر تبدیل رذایل اخلاقی به محاسن و فضایل بوده و در باطن ابتهاج نفس است به بهترین احوال که چه زیبا فرمود «واجعل قلبی مطمئنه بقدرک٬ راضیه بقضائک٬ مولعه بذکرک٬ محبة لصفوه اولیائک ».
اَللّهُمَّ اقْضِ عَنَّا الدَّیْنَ وَاَغْنِنا مِنَ الْفَقْرِ « خدایا ادا کن از ما قرض و بدهی‌مان را و بی نیازمان کن از نداری » که در ظاهر توجه به فقر اجتماعی داشته و در باطن مرتفع شدن فقری وجودی انسان را از محضر حضرت حق می‌خواهد.
اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیءٍ قَدیرٌ « که راستی تو بر هر چیز توانائی» و حقیقت آنکه بدانيد كه آرامش اموات، غني شدن فقيران، سيرشدن گرسنگان، پوشيده شدن برهنگان، اداي قرض مقروضان، رفع گرفتاري روحي و رواني، نجات از غربت، آزادي اسيران، اصلاح امور مسلمين، شفاي بيماران، مسدود شدن فقر، تغيير و تحول از بدي به خوبي، اداي دين و همه آرزو و آرمان و فرهنگ روزه داران است زماني ميسر، ممكن و به اجابت خواهد رسيد كه همه اين باورها در اعمال‌مان متجلّي شود و با حركتي هرچند اندك و با بضاعتي مختصر و همدلي در حد توان و اطعام و اكرام نيازمندي ولو به دانه خرمائي، خود را در صف كرم‌داران قرار دهيم و شكر نعمت را نه در لفظ كه در گسترانيدن سفره جوان‌مردي بدانيم و باورمان باشد كه خداي قادر بر هر چيزي آنقدر غني و بي نياز است كه خود مي‌تواند از بندگانش رفع نياز كند.
و این زمینه باید به چند مؤلفه زیر توجه داشت:
اول) تمام فراز دعاهای عرض شده با تمامیت و کلیت برای تمام انسان‌ها از هر رنگ و ملیتی با هر دین و مذهبی را شامل می گردد.
دوم) هر کدام از فرازها شامل دو وجه ظاهر و باطن است که هر دو وجه بر تمام ابعاد انسانی اعم از اجتماعی٬ اقتصادی٬ اخلاقی٬ اعتقادی و عرفانی را شامل میشود.
سوم) توجه به قوس صعودی منویات دعا می باشد که از وجه اجتماعی آغاز و به وجه عرفانی تعمیم داده میشود.
چهارم) وجه آخر هم توجه هم زمان به سه جامعیت٬ کاملیت و واقعیت که رکن مهمی در ارتباط مخلوق با خالق می‌باشد.
در پایان خالی از لطف نیست که اشاره‌ای کنیم به مرحوم شیخ عباس قمی در كتاب شریف مفاتیح الجنان به نقل از رسول گرامی اسلام(ص) که در اعمال ماه مبارك رمضان دعائی با مطلع «اللهم ادخل علی اهل القبور السرور» روایت می‌كند كه دراین ماه پر خیر و برکت بعد از هر نمازی زمزمه روزه‌داران است.
بدین منظور اعمال، اذکار و ادعیه از اولیاء عظام صادر و اسبابِ معرفت و معونت روزه‌دار را مهیا تا مزید بر تلاوت کلام الهی، به تأسی از نبی مکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) همراه با تدبر و تفکر در آفاق و انفس به آستان لایزال و ربوبیش سرسائیده و اوج بندگی را به نمایش گذارد.
مسلم علمی نخبه فرهنگی حوزه مقاومت بسیج شهید جلالی ناحیه امام حسین(ع) قم
رمضان المکرم ۱۴۳۷
ارسال نظرات
غیرقابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۰
پر بیننده ها
آخرین اخبار
