سواد رسانه‌ای و ضرورت‌های ترویج آن در جامعه

امروزه زندگی با رسانه ها در عصر رسانه و با گسترش روز افزون اینترنت وسخت افزار های متنوع ارتباطی انقلابی در حوزه رسانه و اطلاع رسانی ایجاد کرده است.

 

ورود رسانه های نوظهور در فضای مجازی  مـثل شبکه های اجتماعی که دارای ابعاد فردی اجتماعی فرهنگی  سیاسی در جامعه دارد در چند سال گذشته پیچیدگی ها ، تعارضات و معضلات فرهنگی اجتماعی عدید ه ای بروز کرده است دیگر امکان عدم دسترسی افراد به اطلاعات دراین کره خاکی کم کم یک احساس نوستالوژیک می نماید.چگونه میتوان در این شارش اطلاعاتی و پیامهاکه عمده آنها پیامها غیر مثمربوده و مخرب نیز می باشد در امان بود و در تار آنها گرفتار نشد.علت این نوع گرفتاری در بمباران پیامهاچیست؟  دلیل اصلی این گونه مشکلات را می توان در نداشتن مهارتی در فضای  مجازی و رسانه ای عنوان کرد به عبارتی باید گفت این مهارت در اثر سواد بوجود خواهد آمد و سواد چیزی نیست که صرفا  در اثر تحصیلات بوجود آمده باشد پس داشتن سواد در فضای مجازی و رسانه ای  مهارتی افزون بر استفاده تکنولوژیکی و ابزار های فناورانه است.

 

سواد  رسانه ای دانش و تکنیکی است که به  ما قدرت ممیزی در برابر اطلاعات و پیام های رسانه ای ودرک براساس مهارتی که می توانید  انواع رسانه ها و انواع تولیدات آنها را بشناسید و از یکدیگر تفکیک و بررسی کنید راخواهد داد. سواد رسانه مانند فیلتری است که شما این امکان را می دهد که در فضای رسانه ای و مجازی از چه اطلاعاتی استفاده کنید و کدام را براحتی قبول نکنید ویا به مخاطبان خود می آموزد که صرفا" مصرف گرا و منفعلانه عمل نکنند بلکه وارد فاز معادله گری و فعالانه در این فضا عمل کنند.ویا از سفره رسانه چرا؟ چه؟چگونه؟ بایداستفاده کند که باعث مسمومیت فکر و اندیشه وخانواده و جامعه نشود. هدف سواد رسانه ای ایجاد توانایی در افراد برای کنترل برنامه ریزی رسانه ای است. 

 

توانایی استفاده از تکنولوژی روز، توانایی نتیجه گیری ،توانایی تشخیص وتفسیر، توانایی تجزیه و تحلیل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ،توانایی تصمیم گیری، از نتایج توانمند سازی سواد رسانه ای است. رسانه ها سعی دارند ما را به گونه ای آموزش وتربیت می کنند تا زندگی خود را براساس زمان برنامه هاو محتوی  آنها تنظیم کنیم. افرادی که مهارت سواد رسانه ای خود را توسعه گسترش ندهند، گرفتار جزر و مد پیام های رسانه ای می شوند. امروز در دنیایی زندگی می کنیم که خواه ناخواه در شرایط اشباع رسانه ای قرار داریم. فضای پیرامون ما سرشار از اطلاعات است. 

 

به عنوان مثال وقتی تلفن همراه که دارای کارکردهای رسانه ای فوق العاده ای است به صدا درمی آید ، این اطلاعات موجود در فضا است که پل ارتباط او با تماس گیرنده شده؛ یا زمانی که یک مودِم می تواند افراد را به جهان بی انتهای اینترنت بکشاند، نشانه ای دیگر است از همین شرایط حاکمیت اشباع رسانه ای بر جهان؛ و یا حالا که میلیون ها روزنامه و مجله و کتاب و خبرگزاری و شبکه ی تلویزیونی بر زمین و زمان م یبارد، همه نیاز دارند به این که در برابر چنین فضایی، چتری بر سر بگیرند و یک رژیم مصرف اتخاذ کنند همه نیاز دارند به این که در انتخاب هایشان بیشتر دقت کنند، درست مانند آنچه مردم در مورد تغذیه ی خودشان عمل می کنند. چون مردم اکنون باسوادتر شده اند، مراقب هستند که غذایی که مصرف می کنند چقدر کلسترول، ویتامین و یا مواد دیگر باید باشد؛ در فضای رسانه ای هم باید دانست چه مقدار باید در معرض رسانه های مختلف اعم از دیداری، شنیداری و نوشتاری بود و چه چیزهایی را از آن ها برداشت.

 

زمانی که در بزرگراه های اطلاعاتی حرکت می کنید، سواد رسانه ای می تواند به شما بگوید چه مقدار از وقتتان را در چه سایتهایی- اعم از شناخته شده و ناشناخته- و چه مقدار از آن را فرضاً در شبکه های اجتماعی مثل تلگرام و اینستاگرام  بگذرانید. بنابراین می توان گفت که هدف سواد رسانه ای در نخستین گام های خود، تنظیم یک رابطه ی منطقی و مبتنی بر هزینه- فایده با رسانه ها است. به این معنا که در برابر رسانه ها چه چیزهایی را از دست می دهیم و چه چیزهایی را به دست می آوریم؟ و باز به عبارت بهتر، در مقابل زمان و هزینه ای که صرف  می کنیم، در نهایت چه منافعی به دست می آوریم؟ بنابراین یکی از اهداف اصلی سواد رسانه ای این است که استفاده مبتنی بر آگاهی و با فایده از سپهر اطلاعات را تأمین کند برای ارتقاء نقش شهروندی و مشارکت فعال و موثر آنان در عصر جهانی شدن، فهماندن تدریجی سواد رسانه ای به آنان ضرورتی اساسی و اجتناب ناپذیر است. چرا که سواد رسانه ای به دنبال قدرتمند کردن شهروندان و تغییر دادن ارتباط غیرفعالانه آنان با رسانه و تبدیل آنان به ارتباط گرانی فعال و پویا است. 

 

سواد رسانه ای شهروندان را قادر می سازد تا با شیوه ها، دستورالعمل ها وساختار فرهنگ رسانه ای بیشتر آشنایی پیدا کرده و آن را مورد چالش قرار داده و به راحتی تسلیم پیام های رسانه ای نشوند. با توجه به آنکه شهروندان عصر جهانی شدن در یک محیط رسانه ای زندگی می کنند ضرورت دارد تا با کسب مهارت ها و تکنیک های جدید، تعامل موثرتر و عمیق تری با لایه های مختلف پیام های رسانه ای داشته باشند و مهارت های ارتباطی و فهم رسانه ای اشان را در استفاده صحیح تر از رسانه  ها ارتقاء بخشد و در نهایت باید بگوییم که «هدف سواد رسانه ای آگاهانه در معرض رسانه ها قرار گرفتن است».