چرا شراب و حورالعین در دنیا منع شده اما در آخرت نه ؟

این اندیشه گرچه از سوی دیگر مستشرقان منصف[۲] مورد نقد قرار گرفته است، ولی از آن‌رو به آن می‌پردازیم که می‌تواند این سوال را در ذهن خوانندگان ایجاد کند که چه تفاوتی بین دنیا و آخرت وجود دارد که بعضی چیزها در دنیا از سوی خداوند متعال منع شده است، ولی همان‌ها در آخرت به عنوان پاداش به مومنین داده می‌شود مانند شراب، حوریه بهشتی؟

برای پاسخ به این سوال ابتدا باید به این نکته دقت داشت که اگر خداوند متعال در این دنیا انسان را از ارتباط نامشروع منع می‌کند و در آخرت سخن از پیوند با حورالعین بیان می‌کند به این نکته اشاره دارد، که این پیوند بر اساس ازدواج است به همین خاطر در آیات متعدد این‌گونه می‌گوید: «زَوَّجْناهُمْ بِحُورٍ عین[دخان/۴۵ ـ طور/۲۰] و«حور العین» را به همسرى آن‌ها در مى‏‌آوریم‏» و یا اگر سخن از شراب بهشتی است، ویژگی‌های آن نیز در قرآن بیان می‌شود تا خواننده گمان نکند که این شراب همان خمر و شرابی است که در دنیا منع شده است مثلاً اگر در سوره محمد(صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌فرماید: «أَنْهارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّهٍ لِلشَّارِبینَ[محمد/۱۵] نهرهایى از شراب(طهور) که مایه لذّت نوشندگان است‏» در جایی دیگر از این کتاب الهی این شراب را این‌گونه وصف می‌کند که،«لا یُصَدَّعُونَ عَنْها وَ لا یُنْزِفُون‏[واقعه/۱۹] امّا شرابى که از آن درد سر نمى‌‏گیرند و مست نمى‏‌شوند» و علاوه بر آن، بهشتیان به آن‌چنان درک و فهمی رسیده‌اند که دیگر درخواستی نسبت به گناه ندارند؛ زیرا که بد بودن آن را درک کرده‌اند، از این‌رو هیچگاه درخواستی برای این اعمال قبیح ندارند.

بعد از بیان این نکته، باید به این حقیقت اشاره کرد که اطلاعات ما نسبت به عالم آخرت بسیار کم است، زیرا که خداوند متعال در قرآن می‌فرماید: «عَلى‏ أَنْ نُبَدِّلَ أَمْثالَکُمْ وَ نُنْشِئَکُمْ فی‏ ما لا تَعْلَمُون‏[واقعه/۶۱] تا گروهى را به جاى گروه دیگرى بیاوریم و شما را در جهانى که نمى‌‏دانید آفرینش تازه‏‌اى بخشیم‏».

علاوه بر آن، زمانی که به آیات دیگر قرآن کریم مراجعه می‌کنیم خداوند می‌فرماید: «یَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَیْرَ الْأَرْضِ وَ السَّماواتُ[ابراهیم/۴۸] در آن روز زمین به غیر زمین، و آسمان‌ها(به آسمانى دیگرى) مبدل مى‏‌شود» با توجه به تبدیل زمین، قوانین نیز متفاوت خواهد شد، زیرا در دنیا قوانین بر اساس نیازها و به خاطر روابطی است که در جامعه وجود دارد، جعل شده است، ولی زمانی که دنیا متحول گردید و جامعه به نحوی دیگر شکل گرفت، قوانین آن نیز متفاوت خواهد بود.[۳]، از این‌روست که خداوند متعال، زمانی که سخن از نعمت‌های بهشتی به میان می‌آورد، از کلمه مَثَل به معنای «شبیه» استفاده می‌کند، به عنوان مثال می‌فرماید: «مَثَلُ الْجَنَّهِ الَّتی‏ وُعِدَ الْمُتَّقُونَ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهار[رعد/۳۵] شبیه بهشتی که به متقین وعده داده شده است از زیرش نهرها جاری است» و یا در آیه دیگری می‌فرماید: «مَثَلُ الْجَنَّهِ الَّتی‏ وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فیها أَنْهارٌ مِنْ ماءٍ غَیْرِ آسِن …‏[محمد/۱۵] شبیه بهشتى که به پرهیزگاران وعده داده شده، چنین است: در آن نهرهایى است از آب صاف و خالص که بدبو نشده است‏».

برای روشن شدن این مطلب، این‌گونه می‌توان مثال زد فرض کنید شخصی بخواهد برای بچه‌ای که در رحم مادر است و هیچ‌گونه درکی نسبت به عالم خارج ندارد، لذت غذا خوردن و بوئیدن گل محمدی را توضیح دهد، در این صورت چاره‌ای ندارد جزء این‌که از مثال‌هایی بهره ببرد که این کودک با آن آشناست. نسبت درک ما به آخرت نیز به همین نحو است. از این‌رو نباید گمان کنیم که اگر سخن از نعمت‌هایی در بهشت شده است که در دنیا، خداوند متعال انسان را از آن منع کرده، این نعمت‌ها همان موارد ممنوعه است. بلکه نعمت‌های بهشتی بزرگ‌تر و لذت بخش‌تر از نعمت‌های این دنیاست، همان‌گونه که خداوند متعال در وصف دنیا و آخرت می‌فرماید: «مَتاعُ الدُّنْیا قَلیلٌ وَ الْآخِرَهُ خَیْر[نساء/۷۷] زندگى دنیا اندک‏ است، زندگى آخرت براى کسى که تقوا پیشه کند بهتر است‏» گرچه بر اساس آیه «لَهُمْ ما یَشاؤُن‏ عِنْدَ رَبِّهِم‏ [زمر/۳۴] برای بهشتیان آن چیزی که بخواهند نزد پروردگارشان براى آنان موجود است‏»، در بهشت اگر شخصی نعمت‌های محدود دنیایی را نیز خواسته باشد، خداوند متعال به وی عطا می‌کند.