ضرورت توجه به وحدت ادیان در مجموعه حضرت موسی(ع)

به گزارش خبرگزاری بسیج از قم، « نباید در استفاده از امکانات بصری و فیلم و سینما هیچگونه محدودیتی قائل شویم و باید از تمام ظرفیت ‌های موجود در این عرصه به سبب تأثیرگذاری آن استفاده شود».

این سخن آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، بیانی امیدوارکننده برای هنرمندان و فعالان عرصه فیلم و سینماست؛ بیانی که نشان می‌دهد مراجع معظم تقلید هم به تأثیرگذاری حداکثری تصویر و سینما اذعان دارند و آن را مهم می‌شمارند؛ تا آنجا که بر این نکته تأکید می‌فرمایند که نباید در این زمینه محدودیتی قائل شد بلکه باید از همه ظرفیت‌های موجود استفاده کرد.

چندی پیش بود که عوامل سریال حضرت موسی(ع) به قم آمدند و با دو تن از مراجع عظام تقلید یعنی آیت‌الله مکارم شیرازی و آیت‌الله علوی گرگانی و همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین شهرستانی نماینده آیت‌الله سیستانی دیدار کردند.

به نظر می‌رسد در این دیدار‌ها، نکات بسیار مهمی بیان شده است که ضروری است تا عوامل این سریال و سریال‌ها و فیلم‌های مشابه، این توصیه‌های حیاتی را نصب العین خود قرار دهند.

*ضرورت توجه به نگاه دقیق قرآنی و تاریخی و البته استفاده از روایات صحیح اهل بیت(ع)

این موضوع نکته‌ای بس مهم بود که خود عوامل سریال هم بر آن اذعان داشتند و بر این باور بودند که به دنبال ساخت سریالی هستند که نگاه توحیدی در آن غلبه داشته باشد و آیات قرآن در آن محور قرار گیرد.

در این باره، این توصیه راهبردی آیت‌الله علوی گرگانی نیز نکته‌ای کلیدی برای ساخت اینگونه سریال‌هاست: «خواهش و توصیه من این است که از چارچوب کلام قرآن و اهل بیت(ع) بیرون نروید و اگر جایی بود که چنین شد و جنبه داستانی غلبه داشت، علامت یا نشانه‌ای باشد که مخاطب متوجه آن شود؛ زیرا این کار شما در دنیا به دقت دیده خواهد شد».

همانگونه که بسیاری از علاقه‌مندان فیلم و سریال می‌دانند؛ سریال‌ها و فیلم‌های تاریخی اصولاً تلاش دارند تا به تاریخ پایبند باشند؛ اما عرصه تصویر و خیال‌پردازی هنری گاهی عوامل یک فیلم یا سریال را به سمت و سویی می‌برد که از متن فاصله می‌گیرند و به داستان‌پردازی روی می‌آورند؛ اینجاست که براساس حساسیت قصه‌هایی مانند قصص انبیاء و اولیاء، هنرمندان می‌توانند با تامل در این کلام آیت‌الله علوی گرگانی، به بحث و تبادل‌نظر درباره عملی کردن این توصیه بپردازند.

همچنین در این باره آیت‌الله مکارم شیرازی هم تاکید داشت که باید از کارهایی که رنگ افسانه به سریال حضرت موسی(ع) می‌دهد، دوری جست.

*تأکید بر وحدت بین ادیان آسمانی و ضرورت رعایت ظرافت‌های خاص برای جلوگیری از برداشت‌های نادرست

در این باره، آیت‌الله مکارم شیرازی تأکید کرد در سریالی مانند سریال حضرت موسی(ع) که قطعاً در دنیا دیده خواهد شد، باید ظرافت‌های خاص لحاظ شود تا براساس برخی آیات قرآن درباره اهل یهود، برداشت‌های یهودستیزی از مجموعه نشود و در عین حال، تفاوت یهود و صهیونیسم هم توضیح داده شود.

حجت‌الاسلام و المسلمین شهرستانی نیز در این مورد بر ضرورت استفاده از آیات و روایات وحدت آفرین تأکید کرد و گفت: یکی از نکات مورد تاکید این است که در ابتدای این سریال از آیاتی استفاده شود که خصوصیات مشترک اسلام و دیگر ادیان را نشان دهد.

کلیمیان باید بدانند که نظر ایران در خصوص این پیامبر چه هست تا بدانند اسلام محل وحدت است.

ضرورت نگاه توأمان به بحث‌های اعتقادی و اخلاقی در سریال حضرت موسی(ع)

باید گفت با توجه به آنکه در قصص پیامبران آیات قرآن، بیش از همه از حضرت موسی(ع) و زندگی این پیامبر الهی سخن به میان آمده است؛ پس می‌توان بر این نکته تأکید کرد که نویسندگان طرح و فیلمنامه سریال، دست بازتری برای پرداخت فیلمنامه خواهند داشت و از این رو می‌توان امیدوار بود که براساس نظر راهبردی آیت‌الله مکارم شیرازی، نویسندگان فیلمنامه بتوانند به صورت توأمان، ویژگی‌های اخلاقی و اعتقادی این پیامبر آسمانی را به تصویر بکشند.

و اما براساس این توصیه‌ها و بحث‌های مطرح شده در این دیدار‌ها، پیشنهادهای زیر برای پیش تولید، تولید و پس از تولید سریال حضرت موسی(ع) و در راستای ارتقای کیفیت آن قابل ذکر و توجه است:

الف. عوامل سریال تدبیری بیندیشند تا آنچه تاکنون در زمینه فیلمنامه و... تهیه شده است، به رویت مراجع معظم تقلید یا نمایندگان تام الاختیار فرهنگی هنری آنان برسد و از این به بعد نیز ناظرانی از سوی دفتر مراجع معظم و علمای اعلام، در جریان روند تولید سریال قرار داشته باشند تا بر این اساس ارتباط با بزرگان در همه مراحل ساخت سریال و پس از آن محفوظ بماند.

ب. اگرچه بیان می‌شود که فیلمنامه این اثر در حال بازنویسی است؛ اما پیشنهاد می‌شود که گروه فیلمنامه سریال، نشست‌های مشترکی را با طلاب هنرمند حوزه علمیه قم – که سابقه فیلمسازی یا نویسندگی فیلمنامه را در کارنامه خود دارند – تدارک ببینند و از این رهگذر، حداکثر کار و تحقیق بر متن فیلمنامه صورت پذیرد.

بدیهی است اگر سازندگان اثر بتوانند به فیلمنامه‌ای برسند که متنی مستدل و در عین حال روان و با رعایت اصول اساسی فیلمنامه‌نویسی مانند شخصیت‌پردازی درست و تعلیق مناسب داشته باشد، آنگاه می‌توان امیدوار بود که این متن مناسب در مرحله تولید هم، ساختار و فرم مناسبی به خود بگیرد و انشاء‌الله به اثری آبرومند برای عرضه به علاقه‌مندان بین‌المللی تبدیل شود.

ج. ضروری است تا برای ارائه جهانی این اثر، حداکثر استفاده از ظرفیت جلوه‌های ویژه بصری و جلوه‌های ویژه می‌دانی صورت پذیرد و رسانه ملی، با نگاهی دست و دلبازانه، به این مقوله بنگرد و از صرفه‌جویی‌های تنگ نظرانه در این زمینه دوری ورزد.

نباید فراموش کرد که درباره حضرت موسی(ع) و با نگاه‌ها و رویکردهای گوناگون آثار متعددی در کشورهای مختلف ساخته شده است که انبوه فیلم‌های سینمایی و سریال‌های بیش از 100 قسمت از آن جمله‌اند؛ بنابراین سریال حضرت موسی(ع) ساخته شده در ایران، قطعاً با این آثار مقایسه خواهد شد و چنانچه حتی سیر داستانی مطلوبی داشته باشد؛ اما نتواند از نظر جلوه‌های ویژه – که در داستان پر فراز و نشیب زندگی حضرت موسی‌(ع) مانند دیدن آتش در بیابان، عبور از رودخانه، گوساله سامری و ... به وفور مورد نیاز است – با آن آثار برابری کند؛ آنگاه‌‌ همان نگاه توحیدی موجود در سریال هم کمتر دیده خواهد شد.

کوتاه سخن آنکه امید است تا دست‌اندرکاران رسانه ملی با دقت وسواس‌گونه در پیش تولید سریال، همه جوانب امر را در نظر گیرند و سریال حضرت موسی(ع) به افتخاری برای هنرمندان و مردم ایران اسلامی تبدیل شود.