به گزارش خبرنگار خبرگزاری بسیج هرمزگان، هنر دست هنری است ماندگار که از دیرباز در فرهنگ ایرانیان جز اصالتهای خاص بوده که بی شک هنر وهنرمند از جایگاه ویژه ای در تاریخ ایران برخوردار بوده است، هنر و صنعتی که مواد اولیه آن آسان، در دسترس و خیلی ارزان تهیه می شود و می تواند در زمینه اشتغال و جذب افراد بیکار نقش موثری ایفا کند اما هر از گاهی و در هر زمانی قسمتی از هنر و صنایع تاریخی ما به شکلی به تاراج رفته و یا بر اثر کم لطفی ها به فراموشی سپرده شده است.
در این میان شهرستان میناب بعنوان پایلوت استان هرمزگان در عرصه فعالیت های صنایع دستی بعنوان قطب تولیدات صنایع دستی کشور توانسته با فعالیت صنعتگران این شهرستان شهرت تاریخی پیدا کند، شهرتی که بخش از آن مرهون زنان و مردان پرتلاش صنعتگر میناب است.
علیرغم انحصاری بودن روستاهای میناب در تولید محصولات باغی و عرضه آن در پنجشنبه بازار میناب طی چند دهه گذشته اما امروزه هرمزگان با جاذبه های تاریخی و اصالتهای ماندگارش زبانزد همگان بوده و تا بوده آنرا به صنایع دستی میناب و پنجشنبه بازار میناب می شناسند بطوری که صنعتگران مینابی در بازارهای جهانی نیز توانسته اند حرفی برای گفتن داشته باشند.
میناب قطب تولید محصولات باغی در کشور
بومیان شهرستان میناب با هنرمندی خاصی برگهای درختان نخل را دور علفهای هرز می‌پیچند و از آن به عنوان کلافی برای ساخت محصولات‌شان استفاده می‌کنند.
در ساخت صنایع‌دستی نیز تقسیم وظایف به‌خوبی دیده می‌شود؛ زن‌ها قطعات کوچک حصیر را می‌بافند و مردها نیز آنها را به هم وصل کرده و محصولی مانند زنبیل، سبد، دمکنی یا لانه پرنده می‌سازند؛ این حکایت دست‌کم ۲۶۰خانواده از ساکنان محروم اما با اراده ۳۰روستا در اطراف میناب است که برای گذران زندگی هنر به خرج داده و از برگ درختان نخل و علفهای هرز منبع درآمدی برای خود دست و پا کرده‌اند.
چیدن علفهای بلند هرزی که به کاش معروفند وظیفه خانم‌هاست و بالا رفتن از درختان و چیدن برگهای نخل وظیفه آقایان، مردها به آسانی و با استفاده از طنابی که به دور کمر‌شان و تنه درختان حلقه می‌کنند خود را به بالای درختان نخل می‌رسانند و بعد با فریادی که برای باخبر کردن دیگران از خطر افتادن برگهای درخت است، آنها را بریده و روی زمین می‌اندازند.
پس از جمع‌آوری علفهای هرز و برگهای درختان نخل، زنان و مردان با کمک یکدیگر آنها را به خانه‌هایشان می‌برند و در حیاط خانه نگه‌شان می‌دارند، اینها تنها ابزاری هستند که برای ساخت صنایع‌دستی میناب کاربرد دارند.
تولید صنایع‌دستی به شکلی که امروز در میناب اتفاق می‌افتد به‌خاطر زحمات مرد جوانی به نام علی صادق‌بهمنی است که توانسته بومیان این منطقه را تشویق به تولید صنایع‌دستی کند، به همین‌خاطر امروز آنها در خانه‌هایشان بیشتر از ۱۶۰نوع محصول می‌سازند.
حدود۱۶۰نوع محصول مانند انواع جارو، انواع بادبزن، کیف، سینی و جامیوه‌ای، گهواره، سبد، زنبیل، لانه پرنده، کفش، دمپایی، جای لوازم آرایشی و بهداشتی، جای طلا و جواهر، سفره، حصیر و کلاه در میناب نتیجه تلاش های مردان صنعتگر میناب از برگ درخت خرما تهیه و بفروش می رسد.
ورود گردشگران به میناب مرهون تلاش های صنعتگران
علی صادقی مردم خوش ذوق مینابی گفت: با کمک و حمایتهای کمیته امداد توانستم تجهیزات لازم را خریداری کنم، البته این کار در مجموع به نفع شهر نیز بود چون هر وقت مهمان یا مسئولی برای بازدید به منطقه می‌آمد می‌توانستیم راحت‌تر صنایع‌دستی منطقه را به او معرفی کنیم.
وی افزود: در ابتدای کار مغازه کوچکی اجاره کردم تا در نخستین فروشگاه و نمایشگاه دائمی صنایع‌دستی میناب فعالیتم را شروع کنم، ورود به دنیای صنایع‌دستی باعث شد تا کم‌کم پای گردشگران زیادی به میناب باز شود.
صنعتگر مینابی اظهار داشت: در ابتدا چون می دانستم برای رونق گرفتن کارم و فروش آن به گردشگران باید بازاریابی انجام دهم از برادر کوچک خود که در رشته کامپیوتر مشغول به تحصیل بود برای ترویج و معرفی صنعت میناب با تهیه سی دی محصولات میناب به گردشگران کمک گرفتم تا اینکه پای صنایع دستی این شهرستان به نمایشگاه های داخلی باز شد.
به گفته او اگر مسئولان از فعالان صنایع‌دستی حمایت بیشتری کنند و وام‌های مناسبی در اختیار آنها قرار دهند می‌شود کارآفرینی بیشتری انجام داد،بنابراین باید از مسئولان خواست کمی از مقام حرف فاصله گرفته و برای حمایت از کارآفرینانی مانند علی که فقر مانع پیشرفت آنها شده محکم‌تر قدم بردارند زیرا بودجه محدود دستگاه‌های حمایتی‌ای مانند کمیته امداد و اهداف اصلی آنها، پاسخگوی نیاز چنین افرادی نیست.
علی صادقی بهمنی ۳۵ ساله مدت ۵ سال است که به این صنعت روی آورده است و بقول خودش این هنر دیگر با گوشت و پوست و استخوانش عجین شده ، وی صاحب فروشگاه زیبای کاش و پیش در روستای بهمنی و یکی از حامیان صنایع دستی بومی وسنتی هرمزگان به شمار می رود.
صنایع‌دستی میناب تا قبل از فعالیت علی و دوستانش هفته‌ای یک‌بار در پنجشنبه بازارهای منطقه به نمایش درمی‌آمد و مردم و گردشگران می‌توانستند آنها را تهیه کنند به همین‌خاطر علی تصمیم گرفت با ایجاد نمایشگاهی دائمی دراین خصوص ایجاد اشتغال کند.
محصولات حصیری میناب در تهران نمایش داده می شود
هادی بنایی مدیر پروژه “طرح پیوند”یکی از فعالان و حامیان صعت هرمزگان گفت: طرح پیوند که در راستای حمایت از تولیدکنندگان محصولات حصیری با تلاش معاونت صنایع‌دستی آغاز به کار کرد. در مرحله بعد، ۲۴ تیرماه این طرح در دو استان کرمان و شهرستان کهنوج و هرمزگان شهرستان میناب کلید خورد و محصولات با کیفیت و متنوع این دو استان به‌صورت نمادین بارگیری شدند و به سمت تهران حرکت می‌کنند.
مدیر پروژه طرح کاروان پیوند افزود: در این اقدام، خرید تضمینی محصولات حصیری با مدیریت معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی و همکاری شرکت حامیان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری انجام می‌شود.
وی با تأکید بر اهمیت معرفی و ارائه هرچه بهتر محصولات حصیری در جامعه، اضافه کرد: این محصولات پس از جمع‌آوری از هشت استان به تهران رسیده و در مرحله بعد، در نمایشگاههای پیش‌بینی‌شده عرضه می‌شوند .
بنایی گفت: محصولات حصیری دو استان کرمان و هرمزگان ۲۵ تیرماه ساعت ۱۱ صبح به تهران می‌رسد و با حضور ریاست سازمان، معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی و همکاران و هنرمندان این حوزه در سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مورد استقبال رسمی قرار خواهد گرفت.
خشکسالی تهدید جدی بر توسعه صنعت میناب
علیرغم اینکه شهرستان میناب که قطب برتر صنایع دستی در هرمزگان به شمار می آید یکى از تولید کننده هاى صنایع دستى در کشور است و همواره در این حوزه دارای شهرتی جهانی بوده است اما در پی بی توجهی های که بواسطه عدم مدیریت بر آب های زیر زمینی و پدیده خشکسالی و بحران آب، تولید صنایع دستی در میناب را به حد چشمگیری کاهش داده است و پر واضح است که ظرفیت هنرهای دستی سنتی همواره موجب اشتغال بخش اعظمی از مردم در روستاها بوده و روستاییان از رونق صنایع دستی معاش و نان زندگی را تامین کرده اند.
این در حالی است که کاهش نزولات جوی طی سال های اخیر و به دنبال آن برداشت بی رویه از منابع زیرزمینی دشت میناب و انتقال آب به خارج از میناب موجب خشک شدن باغات این شهرستان، از بین رفتن نخیلات و بی کیفیت شدن خاک منطقه شده است که این خود تاثیر بسزایی در از بین رفتن مواد اولیه صنایع دستی در دو بخش حصیری و سفالی شده است.
علی رغم اینکه امروزه تمام کارشناسان بر این باور و اعتقاد هستند که صنایع دستی علاوه بر حفظ جایگاه خود در عرصه هنر، زیبایی شناختی و هویت بخشی ملی و منطقه ای می تواند به یک منبع مهم ارزش افزوده و بهره وری اقتصادی تبدیل شود ولی برخی موانع و مشکلات نظیر بحران آب موجب شده تا این صنعت در میناب رو به نابودی برود.
بنابر این گزارش اگر مدیران و مسئولان شهرستان میناب با تغییر در بینش ، روش و آموزش،ارتباط وسیع با نمایشگاههای داخلی و خارجی،حمایتهای بازار یابی برای صنعتگران، کمک برای وررود به بازار های داخلی و خارجی ،کمک به اشتهار و معروفیت ،تحقیق و برنامه ریزی توسط مسولا‌ن ذی ربط ، برنامه های رفاهی و تامین اجتماعی برای کلیه صنعتگران وهنرمندان ،راه اندازی خبرگزاری صنایع دستی وطراحی،خلق مهارتهای و نوآوری ، به روز در آوردن صنایع دستی و تشویق و حمایت از کارآفرینان کارگاههای کوچک خانگی گام بردارند در توسعه صنعت میناب موثر خواهد بود.
اهم این اقدامات می تواند بازارهای دنیا را تسخیر ، جذب گردشگر را آسان ، در صد بیکاری را بشدت کاهش دهد، صادارات بسیار ارزان به کشورها ، شبیه سازی و ارائه کالا‌های نامرغوب بجای کالا‌های بومی ، حمایت مستقیم از تولید کنندگان و آسان و در دسترس بودن منابع بانکی باسود کم ، آنها را به عنوان یکی از قطبهای گردشگردی جهان معرفی نمکنده و شاهد حضور محصولات آنها در سطح بازارهای داخلی خواهیم بود.
