روز شمار و شرحی مختصر از وقایع ماه محرم الحرام

۱- قحط آب در خیمه‌های حسینی

 

یکی از مسائل اصلی و قابل توجه که در متن حادثه عاشورا جلوه‌گری می‌کند، قضیه منع آب توسط لشکر ابن زیاد و ابتلای عطش برای یاران سید الشهداء (ع) است، اگر کمی به عقب برگردیم با نامه عبیدالله بن زیاد به حر بن زیاد ریاحی مواجه خواهیم شد که چنین دستور داده بود: «وقتی نامه من به تو رسید و فرستاده‌ام نزد تو آمد، بر حسین سخت بگیر و او را در بیابانِ بی‌حصار و آب، فرود آور، به فرستاده‌ام دستور داده‌ام با تو باشد و از تو جدا نشود تا خبر بیاورد که دستور مرا اجرا کرده‌اى، والسّلام»!.

حُر، وقتی نامه را خواند، به امام و یارانش گفت: این، نامه امیر عبیدالله بن زیاد است که به من دستور می‌دهد تا شما را در همان جا که نامه‌اش به من می‌رسد، نگه دارم. این، فرستاده اوست که گفته از من جدا نشود تا نظر وی اجرا شود. پس از آن بود که حُر، جماعت را وادار کرد که در همان مکان بی آب و آبادی، فرود آیند. یاران امام گفتند: بگذار ما در این دهکده فرود آییم و مقصودشان نینوا بود یا در این دهکده که مقصودشان غاضریّه بود. یا در آن دیگری که مقصودشان شُفَیّه بود. گفت: نه! به خدا، قدرت این کار را ندارم. این مرد را برای مراقبت از من فرستاده‌اند.

زُهَیر بن قین گفت: یا ابن رسول الله! جنگ با اینان، آسان‌تر از جنگ با کسانی است که پس از این به مقابله ما می‌آیند، به جان خودم سوگند، از پی اینان که می‌بینی، کسانی به سوی ما می‌آیند که تاب مقابله با آن‌ها را نداریم. امام (ع) فرمود:: «من جنگ را آغاز نمی‌کنم». سپاه حر کار را بر امام و همراهانش سخت کرد و دستور به سختگیری بر امام حسین (ع) و یارانش صادر شد. دیگر نه راه رفتن به سمت کوفه گذاشتند که دعوتش کرده بودند و نه راه برگشت به سمت مدینه و نه رخصت دادند که از آن زمین بی آب و علف به سمت قریه و آبادی مناسب‌تری تغییر مسیر دهند.
لشکر امام حسین علیه السلام به ناچار در روز پنجشنبه دوم محرم الحرام ۶۱ هجری در سرزمین کربلا فرود آمد؛ روز سوم محرم، عمر بن سعد بن ابی وقّاص با ۴ هزار نفر از کوفه به کربلا وارد شد، سرزمین کربلا با وجود اینکه فاصله نزدیکی با رود پر آب فرات داشت، ولی سرزمینی خشک و بیابانی بود و در سال ۶۱ هجری که حادثه عاشورا اتفاق افتاد، مسکونی نبود. نزدیک‌ترین آبادی‌ها و سکونت‌گاه‌ها غاضریه و قریه نینوا بود.

از لحظه فرود آمدن در کربلا امام و یارانش از طریق دسترسی به شریعه (آب راه) آب مورد نیاز خود را تامین می‌کردند تا روز هفتم محرم که نامه‌ای دیگر به فرمانده لشکر کوفه یعنی عمر بن سعد رسید، «اما بعد، میان حسین و یارانش و آب، مانع شو و قطره‌ای از آن را نچشند، همان گونه که با پرهیزکار پاک مظلوم، امیرمؤمنان عثمان بن عفان کردند»! عمر بن سعد، عمرو بن حَجّاج را با ۵۰۰ سوار روانه کرد و بر شریعه فرات فرود آمدند تا میان امام حسین (ع) و یارانش و آب مانع شوند و نگذارند قطره‌ای از آن را بنوشند. از این لحظه به بعد تهیه آب برای لشکر امام حسین (ع) مشکل شد.

ابن اعثم کوفی، کتاب الفتوح، مصحح: طباطبایی مجد، مترجم: مستوفی هروی، آموزش و پرورش، تهران، ۱۳۷۲ ش، ص. ۸۹۳؛

 

ابن شهراشوب، مناقب آل ابی طالب، مصحح: رسولی محلاتی، موسسه انتشارات علامه، بی‌تا، ج. ۴، ص. ۵۰.