به گزارش خبرگزاری بسیج از اصلاندوز، اواخر خردادماه سالجاری بود که «حسن قاسم پور» معاون نظارت و پایش محیط زیست استان اردبیل از ثبت تالاب میل مغان در کنوانسیون بین المللی رامسر خبر داد. وی با تاکید به نقش این تالاب در تامین آب شرب سه شهرستان پارس آباد، بیله سوار و گرمی افزود: علاوه بر این اهمیت این تالاب به لحاظ زیست بوم هفت گونه کمیاب جانوری حائز اهمیت است.
فارغ از گفته های این مقام مسئول، بارها از سوی
کارشناسان و سایر مقامات بر اهمیت تالاب های دشت مغان به طور جدی تأکید شده است.
برای بررسی وضعیت تالاب های شهرستان پارس آباد سراغ رئیس اداره حفاظت محیط زیست
پارس آباد رفتیم. «هاشم میرزانژاد» نزدیک به ۱۵ سال سابقه فعالیت در حفاظت محیط
زیست استان اردبیل را دارد.
وی سابقه فعالیت در بخش های مختلف ادارات محیط
زیست مرکز استان، شهرستان پارس آباد، شهرستان بیله سوار و محیط بانی اصلاندوز را
در پرونده خود دارد. وی نزدیک به یک سال است که سرپرستی اداره محیط زیست پارس آباد
را بر عهده گرفته و توانسته به خوبی از عهده این مسئولیت برآید.
وضعیت تالاب های شهرستان پارس آباد را چگونه توصیف می کنید؟این شهرستان با داشتن تالاب و آبگیرهایی همچون تالاب میل و مغان در اصلاندوز، سواحل رودخانه مرزی ارس، دریاچه شهرک شهید غفاری و تالاب تپراق کندی در پارس‌آباد از مهمترین زیستگاههای این پرندگان در کشور و حتی جهان به شمار می‌رود.
در مورد دریاچه سد میل مغان توضیح دهید؟سد میل مغان که در ۵۰ کیلومتری پارس آباد و سه کیلومتری شهر اصلاندوز واقع شده است، قبلا توسط دولت ایران و شوروی سابق جهت تآمین آبیاری اراضی احداث شد. اما در شرایط فعلی ضمن تآمین آبیاری اراضی، یکی از زیستگاههای مهم منطقه و استان محسوب و علاوه بر حیات وحش بومی هر ساله پذیرای تعداد کثیری از پرندگان مهاجر زمستان گذران است. دریاچه حدودا ۱۰۰ هکتار وسعت دارد، مضاف بر اینکه مابقی مساحت تالاب سد اصلاندوز در خاک جمهوری آذربایجان قرار گرفته و مجموعآ حداکثر وسعت آن ۴۵۱ هکتار قید شده است.
در مورد نقش این تالاب برای محیط زیست برای خوانندگان بگوئید؟با توجه به کم بودن عمق دریاچه و قرار گرفتن آن در بستر رودخانه ارس جزو تالاب های رودخانه ای طبقه بندی می شود. پوشش جنگلی و نیزارهای داخل و کناره تالاب و نیز تولیدات بالای آن در کنار امنیت ناشی از قرار گرفتن در نوار مرزی آنرا به یک زیستگاه و پناهگاه امن برای انواع زیستمندان تبدیل نموده است؛ فلذا علاوه بر اینکه آب آبیاری بخش وسیعی از اراضی کشاورزی و صنایع و آب شرب منطقه را تآمین می نماید، عامل اصلی رونق اقتصادی و اجتماعی منطقه است.
امنیت گونه های جانوری تالاب چگونه تأمین می شود؟به لحاظ تنوع گونه ای و امنیت حاکم بر این سیستم آبی ناشی از ممنوعیت تیر اندازی و شکار و صید، در حدود مرزی و نقشی که این تالاب از نظر جذب پرندگان ارزشمند مهاجر دارد؛ مقام اول را در بین زیستگاهای آبی استان به خود اختصاص داده است. البته اداره حفاظت محیط زیست استان و شهرستان پارس آباد مطالعاتی بر روی این تالاب انجام داده و مدت ها سعی بر ثبت آن در فهرست جهانی تالابها داشت که خوشبختانه تحقق یافت.
جانداران ساکن در این تالاب رو تشریح کنید؟پرندگان که متنوع ترین و پر جمیعت ترین گروه جانوران مهره دار تالاب اصلاندوز هستند، از سه گروه آبزی، کنار آبزی و خشکزی تشکیل شده اند. خانواده مرغابی ها در بین پرندگان تالاب از تنوع و جمیعت قابل توجهی بر خوردار هستند. این دریاچه همچنین زیستگاه زمستان گذران پرندگان نادری چون پلیکان پا خاکستری، اردک بلوطی، عروس غاز، غازپیشانی سفید کوچک، باکلان کوچک، قوی گنگ وفریاد کش است. بطور کلی تاکنون ۶۳ گونه پرنده بومی و مهاجر در این عرصه شناسایی شده است که با توجه به اهمیت زیستگاهی دارای سطح حفاظتی پناهگاه حیات وحش است. از دیگر زیستمندان تالاب و حاشیه آن می توان به ۱۱ گونه ماهی گرم آبی ۳ گونه دوزیست، ۱۰گونه پستاندار خشکزی و۱ گونه پستاندار آبزی و ۱۱ گونه خزنده را نامبرد. از سوی دیگر این تالاب اهمیت های فراوانی همچون استفاده تفرجگاهی، علمی، آموزشی وتحقیقاتی دارد که مورد استفاده علاقه مندان قرار می گیرد.
در مورد دریاچه شهید غفاری مغان توضیح دهید؟مساحت این تالاب مهم حدود ۱۵۰ هکتار مشخص شده است که به منظور ذخیره آب و تآمین آب آبیاری اراضی کشاورزی استفاده می شود. این دریاچه نیز همانند سایر منابع آبی شهرستان در مسیر مهاجرت انواع پرندگان مهاجر قرار گرفته و به عنوان استراحتگاه موقتی برای تعداد کثیری از این پرندگان مورد استفاده است. تعدادی از این پردگان همانند فلامینگو، قوی فریاد کش و باکلان کوچک، از پرندگان حمایت شده محسوب می شود. بطور کلی تاکنون در این دریاچه ۴۶ گونه انواع پرنده عادی و حمایت شده، ۳ گونه خزنده، ۳گونه دوزیست و ۶ گونه ماهی گرم آبی و نیز ۴ گونه پستاندار خشکزی شناسایی شده است. این عرصه همچنین از جنبه تفرج و صید ماهی با تک قلاب مورد استفاده قرار می گیرد، مضافآ اینکه دریاچه از نظر بهره برداری از آب تحت نظارت امور آب و از نظر مقررات شکارو صید تحت پوشش حفاظت محیط زیست قرار دارد. همچنین بر اساس قرارداد و استعلام امور آب مغان بر داشت ماهیان بومی به صورت عقد قرارداد طی سالهای گذشته انجام می شد.
در مورد دلایل خشک شدن و منبع تغذیه این دریاچه توضیح دهید؟این دریاچه از طریق کانال منشعب از دریاچه اصلاندوز تغذیه شده و همیشه دارای آب است. به دلیل ورود بیش از حد روسوبات از کانال تآمین کننده مساحت فعلی کمتر از این مقدار است که به صورت جزایر در داخل و حاشیه دریاچه بوجود آمده و موجب رشد گیاهان آبزی و چمن شده که از جهت استراحت و آشیانه سازی پرندگان آبزی مورد استفاده قرار می گیرد. در یک و نیم سال گذشته این سد جهت انجام لایروبی توسط امور آب مغان خشک و به دلیل نبود بودجه کافی شروع کار میسر نبود، اما خوشبختانه از مورخ ۱۷/۱۱/۹۳ بهمن سال گذشته روند لایروبی شروع شده است.
عمده عوامل تهدید کننده این تالاب چیست؟انباشته شدن رسوبات، نزدیکی به روستا و اماکن مسکونی شهرک و ورود مواد شوینده توسط برخی روستا نشینان حاشیه ای از مشکلات عدیده این تالاب محسوب می شود. البته نباید از تخلف صید و شکار غیرمجاز در این دریاچه به عنوان یک مشکل اساسی زیست محیطی چشم بپوشیانیم.
