بیماری‌های لثه
سستی لثه‌ها
مستفاد از روایات هرچه لثه محکم‌تر
باشد بهتر است، و سست بودن آن نشانه بیماری لثه است. اموری ذکر شده که برای محکم
شدن لثه مفید است.
درمان اول مسواک زدن، امام صادق (ع)
می‌فرمایند: «في السواك
عشرة خصال: مطهرة للفم ومرضاة للرب ومفرحة للملائكة وهو من السنة، ويشد اللثة،
ويجلو البصر، ويذهب بالبلغم، و يذهب بالحفر» [1]یعنی
«در مسواک زدن ده خاصیت است، دهان را پاک می‌کند، و خداوند را خشنود می‌کند، و
ملائکه را خشنود می‌کند، و از سنت پیامبران است، و لثه را تقویت می‌کند، و بینایی
را جلا می‌دهد، و بلغم را برطرف می‌کند، و جرم دندان را برطرف می‌کند.»
امام رضا (ع) در رساله ذهبیه می‌فرمایند: «ان خير ما استكت به ليف الاراك، فانه
يجلو الاسنان، ويطيب النكهة، ويشد اللثة ويسمنها» [2]یعنی
«بهترین مسواک چوب اراک است، زیرا دندان‌ها را جلا می‌دهد، و دهان را خوش‌بو می‌کند،
و لثه را تقویت می‌کند، و آن‌را چاق می‌کند.»
درمان دوم رنگ کردن موهای سر و محاسن،
از پیامبر (ص) روایت شده: «وفيه أربع عشرة خصلة ... ويشد اللثة ...»[3]یعنی «(در رنگ کردن مو) چهارده خاصیت
است ... لثه را تقویت می‌کند ...»
درمان سوم خوردن پیاز، امام صادق (ع)
می‌فرمایند: «كلوا البصل
فإن فيه ثلاث خصال: يطيب النكهة ويشد اللثة ويزيد في الماء والجماع.» [4]یعنی
«پیاز بخورید زیرا سه خاصیت دارد، دهان
را خوش‌بو می‌کند، و لثه را تقویت می‌کند، و آب مرد را زیاد می‌کند و نیز عمل
همبستری را زیاد می‌کند.»
درمان چهارم سرکه، امام صادق (ع) می‌فرمایند: «خل الخمر يشد اللثة ويقتل دواب البطن
ويشد العقل.» [5]یعنی «سرکه خمر لثه را تقویت می‌کند،
انگل‌های شکم را می‌کشد و عقل را تقویت می‌کند.» متأسفانه سرکه موجود در بازار از
تفاله چغندر تهیه می‌شود و استفاده از چغندر در روایات نهی شده است. بهترین سرکه
از موادی تهیه می‌شود که ابتدا تبدیل به خمر شود (انقلاب اول) سپس تبدیل به سرکه
شود (انقلاب دوم).
درمان پنجم نمک، در بحار الانوار
آمده: «گرم و خشک است و گوشت‌های اضافه را می‌خورد و لثه‌ای که سست شده را تقویت
می‌کند، مخصوصاً نمک اندرانی که مانند بلور است.»[6]مزمزه کردن آب نمک و مالیدن نمک به
لثه و دندان باعث تقویت و محکم شدن لثه می‌شود، و اگر با کف دریا همراه باشد دندان
را سفید هم می‌کند.
فساد و خرابی لثه
درمان اول خلال کردن، در روایت آمده: «ناول رسول الله صلى الله عليه وآله
جعفر بن أبى طالب خلالا وقال له: تخلل فانه مصلحة للثة، ومجلبة للرزق»[7]یعنی «پیامبر (ص) به حضرت جعفر خلال
دادند و فرمودند خلال کن زیرا هم لثه را سالم می‌کند (برای لثه مفید است) و هم
روزی را زیاد می‌کند.»
پیامبر (ص) می‌فرمایند: «تخللوا فإنه ينقي الفم ومصلحة للثة» [8]یعنی «خلال کنید زیرا خلال کردن دندان
را پاک می‌کند، و برای لثه هم مفید است.»
درمان دوم حجامت، امام رضا (ع) در
رساله ذهبیه می‌فرمایند: «وقد يحتجم تحت الذقن لعلاج القلاع في الفم، وفساد اللثة، وغير
ذلك من اوجاع الفم» [9]یعنی «چه بسا زیر چانه حجامت شود برای
درمان آفت دهان و برای خرابی لثه و برای بیماری‌های دیگر دهان.»
درمان سوم شانه کردن با شانه عاج،
امام هادی (ع) می‌فرمایند: «التسريح بمشط العاج ينبت الشعر في الرأس ويطرد الدود من الدماغ
ويطفئ المرار وينقي اللثة والعمور» [10]یعنی «شانه کردن با شانه عاج، سبب
رویش مو در سر است، و انگل‌های مغز را طرد می‌کند، و مره‌ها را خاموش می‌کند، و
لثه و باقی قسمت‌های دهان را پاک (سالم) می‌کند.»
بیماری‌های دندان
در روایات برای دندان از دو تعبیر
استفاده شده است، «سن» و «اسنان» که بیشتر به معنی دندان‌های جلو است و «ضرس» و «اضراس» که بیشتر به معنی
دندان‌های عقب است، البته گاهی به معنی تمامی دندان‌ها استفاده می‌شوند. بطور کلی
دندان‌ها به سه قسمت تقسیم می‌شوند، یکی دندان‌های جلو، یکی دندان‌های نیش، و
دیگری کرسی‌ها یا دندان‌های عقب یا آسیاب.
بیماری‌های دندان‌های عقب
ضعف دندان‌های عقب
درمان اول آب ولرم، آب ولرم آبی است
که جوشیده و گرمای آن فروکش کرده و ولرم شده.
در روایت آمده: «وكان يقول: ينقي المعدة والكبد ويطيب
النكهة والفم ويقوي الأضراس»[11]یعنی «(پیامبر (ص) می‌فرمودند) معده
را پاک می‌کند، و کبد را پاک می‌کند، بدن و دهان را خوش‌بو می‌کند، و دندان‌ها را
تقویت می‌کند.»
درمان دوم داروی بلغم، در روایت آمده: «املى على علي بن موسى الرضا عليهما
السلام هذه الادوية للبلغم تأخذ اهليلج اصفر وزن مثقال ومثقالين خردل ومثقال
عاقرقرحا فتسحقه سحقا ناعما وتستاك به على الريق فانه ينقى البلغم ويطيب النكهة
ويشد الاضراس ان شاء الله تعالى.»[12]یعنی
«امام رضا (ع) املا کردند و من نوشتم این داروها را برای بلغم، یک مثقال هلیله زرد
می‌گیری، و دو مثقال خردل، و یک مثقال عاقرقرحا (ریشه گیاه ترخون وحشی)، این‌ها را خوب
آسیاب کن (نیاز به الک کردن ندارد) و با آن ناشتا مسواک بزن، زیرا این بلغم را پاک
می‌کند و دهان را خوش‌بو می‌کند و دندان‌ها را تقویت می‌کند، اگر خدا بخواهد.»
سومین درمان آدامس، در روایت آمده: «رأيت أبا جعفر عليه السلام يمضغ علكا
فقال: يا محمد نقضت الوسمة أضراسي فمضغت هذا العلك لأشدها، »[13]یعنی «دیدم امام باقر (ع) آدامس می‌جوید،
امام فرمودند ای محمد وسمه دندان‌هایم را لق کرد، من این آدامس را جویدم تا آنها
(دندان‌ها) را تقویت کنم.»
از این روایت معلوم می‌شود که از
عوارض استفاده از وسمه لق شدن دندان است و استفاده از جویدنی یا آدامس باعث تقویت
دندان می‌شود ولی ذکر نشده چه نوع آدامسی استفاده شود و احتمالاً از هر نوع آدامسی
می‌توان استفاده کرد البته بهتر است که از آدامس‌های طبیعی و مفید استفاده شود
مانند کندر و سقز.
درمان چهارم بستن دندان‌ها با طلا،در
روایت آمده: «وكانت
استرخت فشدها بالذهب.» [14]یعنی «(امام باقر (ع)) دندان‌هایش سست
شد و با طلا آنها را محکم کرد.»
ضربان ضرس
ضربان به معنی دردی است که همراه با
احساس نبض و رگ زدن است.
درمان اول هندوانه اوجهل، درجلسه قبل
روش استفاده از هندوانه ابوجهل کاملاً تشریح شد، که باید دور آن را قالب گلی گرفت
و محتویات آن را تراشید و روی آن سرکه ریخت و روی آتش گذاشت تا شدیداً بجوشد،
البته روغن هندوانه ابوجهل هم قابل استفاده است که برای انواع دردهای دندان از
جمله ضربان ضرس مؤثر است و روش استفاده هم همان است که اگر دندان سوراخ است داخل
سوراخ دندان ریخته شود و اگر نه در سوراخ گوشی ریخته شود که در سمت دندانی که درد
می‌کند قرار دارد.
درمان دوم داروی شافیه، در روایت آمده: «فإذا اتى على هذا الدواء شهر فهو ينفع
من ضربان الضرس وجميع ما يثور من البلغم بعد ان ياخذه على الريق مقدار نصف جوزة»[15]یعنی
«هرگاه یک ماهه شد، برای ضربان ضرس مفید است و تمام بیماری‌هایی که معلول بلغم
است، و در ناشتا به اندازه نصف گردو خورده شود.»
درمان سوم یک رقیه است، در روایت
آمده: «وارد بر امام صادق (ع) شدم و مبتلا بر ضربان ضرس بودم و به امام این مطلب
را شکایت کردم، امام فرمودند نزدیک بیا، و نزدیک شدم، امام انگشت اشاره را روی
دندانی که درد می‌کرد قرار دادند، سپس چیزی خواندند و همانجا خوب شد، امام پرسیدند
ای مفضل آیا درد دندان ساکن شد؟ گفتم بله، امام لبخند زدند، عرض کردم دوست دار این
دعا را به من یاد دهی، امام فرمودند بله، فاطمه (س) نزد پدرش آمد، و از درد دندان
عقب یا جلو شکایت کرد، پیامبر (ص) انگشت اشاره دست راست خود را روی دندانی که درد
داشت قرار دادند و فرمودند باسم الله وبالله أسألك بعزتك وجلالك وقدرتك على كل
شيء، فإن مريم لم تلد غير عيسى روحك وكلمتك أن تكشف ما تلقى فاطمة بنت خديجة من
الضرس كله،و درد بر او ساکن شد همانطور که بر تو ساکن شد.»[16]در این دعا باید اسم شخص و مادرش گفته
شود.
درمان چهارم یک دعا است، در روایت
آمده: «به سوی او (امام صادق (ع)) از درد دندان شکایت کردم، امام فرمودند هفت
مرتبه این را بخوان باسم الله وبالله أسكن بقدرة الله الذي خلقك فإنه قادر مقتدر
عليك وعلى الجبال أثبتها وأثبتك فقر حتى يأتي فيك أمره وصلى الله على محمد وآله.»[17]
دندان‌درد (به طور کلی)
درمان اصلی دندان درد استفاده از
هندوانه ابوجهل و روغن آن است، به همان ترتیبی که ذکر شد. همچنین درمان‌ها و
دعاهای دیگری نیز آمده.
درمان اول حمد گفتن موقع شنیدن عطسه،
پیامبر (ص) می‌فرمایند: «من سمع عطسة فحمد الله عز وجل وصلى على النبي (صلى الله عليه
وآله) وأهل بيته لم يشتك عينيه ولا ضرسه، ثم قال: إن سمعتها فقلها وإن كان بينك
وبينه البحر.»[18]یعنی
«کسی که صدای عطسه را بشنود و حمد خدا را بگوید و صلوات بر پیامبر و اهل بیت او
بفرستد، مبتلا به بیماری چشم و دندان‌درد نمی‌شود، سپس فرمودند زمانی که عطسه را
می‌شنوی این را بگو هرچند که فاصله شما و عطسه کننده یک دریا باشد.»
امام صادق (ع) می‌فرمایند: «إذا سمعتم من يعطس فابدؤوه بالحمد.» [19]یعنی
«اگر شنیدید کسی عطسه می‌کند، شما زود شروع کنید به حمد خداوند تبارک و تعالی.»
همچنین در روایات آمده که عطسه برای
یاد آوری حمد خداوند است.
درمان دوم حمد گفتن موقع عطسه زدن،
حضرت علی (ع) می‌فرمایند: «من قال إذا عطس: الحمد لله رب العالمين على كل حال. لم يجد وجع الاذنين
والأضراس.» [20]یعنی
«کسی که الحمد لله رب العالمین بگوید، زمانی که عطسه می‌کند، مبتلا به گوش‌درد و
دندان‌درد نمی‌شود.»
درمان سوم ناخن گرفتن، پیامبر (ص) می‌فرمایند: «من قلم أظفاره يوم السبت ويوم الخميس
و أخذ من شاربه عوفي من وجع الضرس ووجع العين» [21]یعنی «کسی که ناخن‌هایش را روز شنبه و پنج‌شنبه
می‌گیرد، و سبیل خود را کوتاه کند، معاف می‌شود از دندان‌درد و چشم‌درد.» البته
کافیست که در یکی از این دو روز ناخن گرفته شود و بهتر است که پنج‌شنبه باشد.
درمان چهارم آب آسمان یا آب باران، در
روایت آمده: «ولا يخاف
من الزكام، ووجع الضرس» [22]یعنی «(کسی که آب باران بنوشد) مبتلا
به سرماخوردگی و دندان‌درد نمی‌شود.» آب باران از داروهای عمومی است و شروط و
دعاهایی دارد که قبلاً بحث شده است. البته تفاوتی ندارد که باران چه ماهی باشد ولی
آب نیسان بهتر است، همچنین ایرادی ندارد که این آب مدت زیادی بماند.
درمان پنجم حجامت سر، پیامبر (ص) می‌فرمایند: «الحجامة في الرأس شفاء من سبع : من
الجنون والجذام والبرص والنعاس ووجع الضرس وظلمة العين والصداع.» [23]یعنی «حجامت سر درمان هفت بیماری است،
جنون، جذام، پیسی، خواب آلودگی، دندان‌درد، تاری چشم و میگرن.»
درمان ششم سوره حمد و توحید، در روایت
آمده:«به سوی امام باقر (ع) از دندان‌درد شکایت کردم، همانا سبب می‌شود که من تمام
شب بیدار باشم، امام فرمودند زمانی که این درد را احساس کردی دستت را بر آن دندان
قرار بده و سوره حمد و توحید بخوان سپس بخوان ﴿وترى الجبال تحسبها جامدة وهى تمر
مر السحاب صنع الله الذي اتقن كل شئ انه خبير بما تفعلون﴾، دردش ساکن می‌شود و
دوباره عود نمی‌کند.»[24]
در روایتی امام صادق (ع) به مردی همین
دعا را امر کردند ولی اضافه‌ای هم دارد، امام فرمودند: «اقرأ إنا انزلناه في ليلة القدر مرة
واحدة فانه يسكن ويعوذ» [25]یعنی
«سوره قدر را یک بار بخوان، ساکن می‌شود و این تعویذ آن است.»
[1]الاصول من الکافي، شیخ کلینی، ج۶، ص۴۹۵.
[2]الرّسالة الذّهبيّة، امام رضا (ع)، ص۵۰.
[3]من لا يحضره الفقيه، شیخ صدوق، ج۱، ص۱۲۳.
[4]الاصول من الکافي، شیخ کلینی، ج۶، ص۳۷۴.
[5]الاصول من الکافي، شیخ کلینی، ج۶، ص۳۳۰.
[6]بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۶۲، ص۱۶۰.
[7]المحاسن، أحمد بن محمد بن خالد البرقى، ج۲، ص۵۶۳.
[8]الاصول من الکافي، شیخ کلینی، ج۶، ص۳۷۶.
[9]الرّسالة الذّهبيّة، امام رضا (ع)، ص۵۶.
[10]مكارم الاخلاق، رضي الدين أبي نصر الحسن بن الفضل الطبرسي، ص۷۲.
[11]الاصول من الکافي، شیخ کلینی، ج۴، ص۱۵۳.
[12]طب الأئمة، ابن سابور الزيات، ص۱۹.
[13]الاصول من الکافي، شیخ کلینی، ج۶، ص۴۸۲.
[14]الاصول من الکافي، شیخ کلینی، ج۶، ص۴۸۲.
[15]طب الأئمة، ابن سابور الزيات، ص۱۲۶.
[16]مكارم الاخلاق، رضي الدين أبي نصر الحسن بن الفضل الطبرسي، ص۴۰۶.
[17]مكارم الاخلاق، رضي الدين أبي نصر الحسن بن الفضل الطبرسي، ص۴۰۷.
[18]الاصول من الکافي، شیخ کلینی، ج۲، ص۶۵۶.
[19]الاصول من الکافي، شیخ کلینی، ج۲، ص۶۵۶.
[20]الاصول من الکافي، شیخ کلینی، ج۲، ص۶۵۵.
[21]من لا يحضره الفقيه، شیخ صدوق، ج۱، ص۱۲۸.
[22]مستدرك الوسائل، ميرزا حسين نوری طبرسی، ج۱۷، ص۳۳.
[23]مكارم الاخلاق، رضي الدين أبي نصر الحسن بن الفضل الطبرسي، ص۷۶.
[24]طب الأئمة، ابن سابور الزيات، ص۲۳.
[25]طب الأئمة، ابن سابور الزيات، ص۲۴.
برگرفته از کتب طب اسلامی آیت الله تبریزیان
پودر دندان
(اراک)
شستشو دهنده و بر طرف کننده ی جرم دندان
هفته ای دو بار با انگشت سبابه دست راست با این پودر دندان ها را شستشو داده شود
(روغن حنظل)
درمان پوسیدگی و درد دندان
برای دندان درد هر شب یک قطره داخل گوشی که دندان آن طرف درد می کند تا بهبودی کامل و برای پوسیدگی باید سه قطره داخل سوراخ دندان چکیده شود و یک نخ کتانی به روغن آغشته شده وداخل سوراخ فرو برده شود و صبح خارج شود و تا سه شب تکرار شود
سلامت سرای امام رضا علیه السلام محل عرضه داروهای طب اسلامی،مواد غذایی ارگانیک،گیاهان دارویی،روغن کنجد و زیتون سنتی،حلوای نیشکری ،ارده ،شیره انگور و..
آدرس:انتهای خیابان فلسطین،100 متر به طرف سه راه اتوبوسرانی ،روبروی مبل ابتکار
تلفن : 04533633432-09143524277
