از تقدم سادات برخویشان تا معنای سیاست

به گزارش خبرگزاری بسیج از قم، در سالروز ولادت نخستين سلالهء پاك رسالت (صلى الله عليه وآله) حضرت امام حسن مجتبى(عليه السلام) چند حدیث گهربار از آن امام همام منتشر می شود.

 وَ قَالَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ ع عَلَيْكَ بِالْإِحْسَانِ إِلَى قَرَابَاتِ أَبَوَيْ دِينِكَ مُحَمَّدٍ وَ عَلِيٍّ وَ إِنْ أَضَعْتَ قَرَابَاتِ أَبَوَيْ نَسَبِكَ وَ إِيَّاكَ وَ إِضَاعَةَ قَرَابَاتِ أَبَوَيْ دِينِكَ بِتَلَافِي قَرَابَاتِ «1» أَبَوَيْ نَسَبِكَ فَإِنَّ شُكْرَ هَؤُلَاءِ إِلَى أَبَوَيْ دِينِكَ مُحَمَّدٍ وَ عَلِيٍّ أَثْمَرُ لَكَ مِنْ شُكْرِ هَؤُلَاءِ إِلَى أَبَوَيْ نَسَبِكَ إِنَّ قَرَابَاتِ أَبَوَيْ دِينِكَ إِذَا شَكَرُوكَ عِنْدَهُمَا بِأَقَلِّ قَلِيلِ نَظَرِهِمَا لَكَ «2» يَحُطُّ ذُنُوبُكَ وَ لَوْ كَانَتْ مِلْ‏ءَ مَا بَيْنَ الثَّرَى إِلَى الْعَرْشِ وَ إِنَّ قَرَابَاتِ أَبَوَيْ نَسَبِكَ إِنْ شَكَرُوكَ عِنْدَهُمَا وَ قَدْ ضَيَّعْتَ قَرَابَاتِ أَبَوَيْ دِينِكَ لَمْ يُغْنِيَا عَنْكَ فَتِيلا

امام حسن(ع) فرمود: به خویشان دو پدر دینی ات محمد و علی نیکی کن حتی اگر حق خویشان پدر و مادر نسبی خویش را ضایع کرده باشی و مبادا خویشان دو پدر دینی خود را رها کرده و به خویشان پدر و مادرت بپردازی؛ چرا که اگر خویشان دینی ات از تو نزد محمد و علی به نیکی یاد کنند برای تو سودمندتر از آن است که خویشان نسبی، تو را نزد پدر و مادرت به نیکی یاد کنند. هرگاه خویشان دینی، تو را نزد محمد و علی به نیکی یاد کنند، کوچک ترین نگاه آنها گناهان تو را فرو می ریزد حتی اگر به اندازه گنجایش میان عرش و زمین باشد، اما اگر خویشان نسبی ات تو را نزد پدر و مادرت به نیکی یاد کنند ولی حق خویشان دینی ات را ضایع کرده باشی، آن نیز برای تو سودی نخواهد داشت.

 ( بحار الانوار، ج‏23، ص: 263 )

الإمام الحسن «ع»- سأله رجل عن السّياسة فقال: السّياسة أن ترعى حقوق اللَّه، و حقوق الأحياء، و حقوق الأموات. فأمّا حقوق اللَّه فأداء ما طلب و الاجتناب عمّا نهى. و أمّا حقوق الأحياء فهي أن تقوم بواجبك نحو إخوانك و لا تتأخّر عن خدمة امّتك، و أن تخلص لوليّ الأمر ما أخلص لأمّته، و ترفع عقيرتك في وجهه إذا حاد عن الطّريق السّوي. و أمّا حقوق الأموات فهي أن تذكر خيراتهم و تتغاضى عن مساوئهم، فإنّ لهم ربّا يحاسبهم

 مردى از امام مجتبى ـ ع ـ پرسيد: سياست چيست؟

فرمود: «سياست، رعايت حقوق خدا، مردم و اموات اين مردم است.

اما حق خداوند: انجام دادن فرائض (واجبات) و دورى كردن از آنچه ما را نهى كرده است (محرّمات).

اما حقوق مردم: اين است كه وظيفه خود را نسبت به مردم انجام دهى و هرگز از خدمت به جامعه خود باز نمانى،  و تا زمانی که زمامدار با مردم رفتار شایسته ای دارد توهم به او وفادار باشی و اگر روزی از راه راست منحرف شد، با بستگان خود در مقابل او بایستی.

واما حقوق اموات: آن است كه خوبي هاى آنها را یاد کنی و از زشتي هايشان چشم بپوشی؛ زيرا رسیدگی به گناهان آنها بر عهده خداوند است. (الحیاه با ترجمه احمد آرام ج6ص 630 )

  قَالَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ ع فِي الْمَائِدَةِ اثْنَتَا عَشْرَةَ خَصْلَةً يَجِبُ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ أَنْ يَعْرِفَهَا أَرْبَعٌ مِنْهَا فَرْضٌ وَ أَرْبَعٌ مِنْهَا سُنَّةٌ وَ أَرْبَعٌ مِنْهَا تَأْدِيبٌ فَأَمَّا الْفَرْضُ فَالْمَعْرِفَةُ وَ الرِّضَا وَ التَّسْمِيَةُ وَ الشُّكْرُ وَ أَمَّا السُّنَّةُ فَالْوُضُوءُ قَبْلَ الطَّعَامِ وَ الْجُلُوسُ عَلَى الْجَانِبِ الْأَيْسَرِ وَ الْأَكْلُ بِثَلَاثِ أَصَابِعَ وَ لَعْقُ الْأَصَابِعِ وَ أَمَّا التَّأْدِيبُ فَالْأَكْلُ مِمَّا يَلِيكَ وَ تَصْغِيرُ اللُّقْمَةِ وَ الْمَضْغُ الشَّدِيدُ وَ قِلَّةُ النَّظَرِ فِي وُجُوهِ النَّاس

 امام حسن(عليه السّلام) فرمودند: سفره دوازده نکته دارد كه بر هر فرد مسلمان لازم است آنها را بشناسد.   چهار نکته واجب است و چهار نکته مستحب و چهار ديگر از ادب.

  واجب: معرفت است (كه نعمت دهنده را بشناسد) و راضى بودن به نعمتى كه عطا فرموده است و  شروع كردن با نام خدا(گفتن بسم الله) و سپاسگزارى نمودن.

  مستحب: پيش از خوراك دست شستن و بر ران چپ نشستن و با سه انگشت غذا خوردن و انگشتان را ليسيدن است.

  ادب سفره: خوردن از آنچه در جلو تو است (و بجاى ديگر سفره دست درازى نكردن) و لقمه را كوچك برداشتن و لقمه را كاملا جويدن و کمتر نگاه کردن به چهره دیگران. (خصال ج2ص486 )