به گزارش خبرگزاری بسیج، بحران سوخت در لبنان در روزهای گذشته به یکی از چالش‌های جدی این کشور تبدیل شده است. این بحران تا جایی پیش رفته که روزانه صف‌های طولانی در پمپ‌بنزین‌ها شکل گرفته که محل نزاع و درگیری مردم شده است.
البته نیاز لبنان به سوخت تنها به بنزین محدود نمی‌شود و این کشور برای تولید برق در نیروگاه‌ها به واردات گازوئیل و مازوت نیز وابسته است. در این بین کمبود این سوخت‌ها باعث شده بیمارستان‌های این کشور نیز برای تامین برق خود با مشکل مواجه شوند.
با جدی‌تر شدن این بحران در لبنان و انفعال دولت در تامین سوخت موردنیاز مردم، پیشنهاد واردات بنزین از ایران با لیر لبنان توسط حزب‌الله لبنان مطرح و مورد پیگیری قرار گرفت تا تداوم روند فعلی، منجر به تشدید تنش‌های اجتماعی و امنیتی در لبنان نشود. بدین صورت پس از پیگیری و تلاش حزب‌الله برای واردات سوخت از ایران، تاکنون سه نفتکش حامل سوخت از ایران به سمت این کشور حرکت کرده‌اند.
*سوخت ایران از چه مسیری به لبنان می‌رسد؟
بر اساس ردیابی کشتی‌ها نخستین نفتکش ایرانی هنوز به کانال سوئز نرسیده و دومین تانکر هنوز از قلمرو ایران خارج نشده، اما بندر را ترک کرده و سومین تانکر هم در حال ترک ایران است و حدود 10 تا 12 روز طول می کشد که به کانال سوئز برسد.
در این بین اما وزیر انرژی سوریه در مصاحبه‌ای اعلام کرده است که دولت لبنان هیچ مجوزی برای واردات سوخت از ایران صادر نکرده است. با توجه به اینکه به طور معمول سوخت لبنان از طریق واردات بخش خصوصی این کشور تامین می‌شود، به نظر می‌رسد، این سوخت‌ها قرار است از طریق سوریه توسط بخش خصوصی لبنان به این کشور وارد شوند.
در این راستا روزنامه لبنانی الاخبار درباره چگونگی واردات سوخت به لبنان مدعی شده است: «کشتی ایرانی که حامل سوخت برای لبنان است، چهارشنبه هفته گذشته وارد آب‌های سرزمینی سوریه شده است. کشتی مذکور بار خود را در یکی از بنادر سوریه تخلیه می‌کند و سپس این سوخت به وسیله تانکر از سوریه به لبنان منتقل خواهد شد».
اما بعدا مشخص شد الاخبار اشتباه کرده است و کشتی حامل نفت ایران برای سوریه را با کشتی حامل سوخت برای لبنان اشتباه گرفته است. تانکرترکرز که یک پایگاه تخصصی رصد کشتی‌های تجاری و نفتکش‌ها محسوب می‌شود گزارش داده که اولین نفتکش ایران هنوز به کانال سوئز نرسیده و طبعا وارد دریای مدیترانه و سواحل آن نشده است.
*رمزگشایی از دلایل ایجاد بحران سوخت در لبنان
در جریان تحولات لبنان و بحران سوخت در این کشور یک سوال اساسی وجود دارد، اینکه بحران سوخت در این کشور چگونه ایجاد شده است؟ در این راستا با رضا محتشمی‌پور قائم مقام بورس کالای ایران و کارشناس اقتصاد بین‌الملل به گفتگو نشستیم.
رضا محتشمی‌پور در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس درباره چرایی ایجاد بحران سوخت در سوریه توضیح داد: «بحران سوخت در لبنان تحت تاثیر بحران ارز در این کشور ایجاد شده است. بانک مرکزی لبنان که عامل آمریکا در این کشور است تا بدین جا نظام بانکی لبنان را از کار انداخته است و بانک‌های این کشور را به طور کامل در اختیار گرفته است. در این راستا بانک مرکزی این کشور توانسته بخش اعظمی از ذخایر ارزی لبنان حتی بخش‌هایی که متعلق به مردم است را از این کشور خارج کند. این موضوع باعث فروپاشی نظام بانکی در لبنان شده است».
وی افزود: «در گام بعدی ماموریت این بانک مرکزی از حوزه پولی به حوزه حقیقی اقتصاد لبنان تغییر پیدا کرد. یعنی بانک مرکزی لبنان بعد از ایجاد آشوب و فروپاشی در سیستم بانکی این کشور، سیاست جلوگیری از تزریق پول به بخش حقیقی اقتصاد لبنان را کلید زد که بدین صورت این کشور در تامین نیازهای خود ناتوان شد».
محتشمی‌پور اظهار داشت: «در نتیجه مشکل بحران سوخت در لبنان این نیست که آنها نمی‌توانند سوخت تامین کنند، بلکه مشکل اینجاست که بانک مرکزی لبنان پول این سوخت را پرداخت نمی‌کند. ساختار سیاسی لبنان هم به گونه‌ای است که فعلا کسی نمی‌تواند جلوی این اقدامات بانک مرکزی را بگیرد».
*ردپای آمریکا در ایجاد بحران سوخت در لبنان
این کارشناس اقتصاد بین‌الملل گفت: «بانک مرکزی لبنان تحت کنترل تیم سعد الحریری است و آنها با وقاحت تمام از اقدامات این بانک پشتیبانی می‌کنند. نکته قابل توجه اینکه قدرت "ریاض سلامه" رئیس بانک مرکزی لبنان حتی از نخست‌وزیر و رئیس‌جمهور هم بیشتر است و آمریکایی‌ها به مسئولین لبنان هشدار داده‌اند که هر گونه ایجاد مشکل در کارها و برنامه‌های این فرد (ریاض سلامه) می‌تواند برای آنها هزینه‌های سنگین داشته باشد».
وی در ادامه توضیح داد: «در نتیجه آنچه که حزب‌الله لبنان در این چند روز انجام داده است صرفا آوردن کشتی نبوده است، بلکه اتفاقا مشکل اصلی در پرداخت هزینه این سوخت صادراتی با لیر (واحد پولی لبنان) بوده است و این منابع مالی توسط خود حزب‌الله و بخش خصوصی مرتبط با این گروه تامین شده است. درباره جزئیات مربوط چگونگی نقل و انتقال پول هم بنده در جریان نیستم، زیرا مسائل مالی حزب‌الله کاملا محرمانه است، همانطور که شرایط موجود در این کشور اقتضا می‌کند».
محتشمی‌پور در پایان گفت: «پس بحران سوخت در لبنان تحت تاثیر تحریم آمریکا نبوده است، بلکه این بحران تحت تاثیر مداخله آمریکا در نظام بانکی لبنان اتفاق افتاده است. در لایه‌های امنیتی مستندات متقنی وجود دارد که ریاض سلامه با دستور و هماهنگی کامل با آمریکایی‌ها این بحران را در سوریه ایجاد کرده است».
*سه مزیت صادرات فرآورده نفتی ایران به لبنان
صادرات فرآورده‌های نفتی از ایران به لبنان از چند جهت فوایدی ارزشمندی را به همراه دارد: اولا با تامین سوخت موردنیاز مردم لبنان و حل بحران سوخت در این کشور، جایگاه حزب‌الله لبنان به عنوان متحد ایران در ساختار سیاسی لبنان تقویت شده و به محبوبیت این گروه در کشور افزوده می‌شود.
ثانیا در حال حاضر با تغییر شطرنج تحولات در خاورمیانه، نقش ایران و آمریکا نیز تغییر کرده است. بدین صورت منافع ایران در جهت ایجاد ثبات در منطقه به منظور فتح بازار اقتصادی کشورهای منطقه تعریف شده است و اتفاقا منافع آمریکا در ایجاد بحران در منطقه و جلوگیری از ثبات اقتصادی در کشورها است. در نتیجه جلوگیری از تشدید بحران در لبنان از جهات سیاسی و اقتصادی در پازل منافع ایران تعریف می‌شود.
ثالثا صادرات فرآورده‌های نفتی به این کشور نه تنها از جنبه ایجاد ثبات در منطقه به نفع ایران است بلکه از جهت درآمدزایی حاصل از فروش فرآورده‌های نفتی نیز برای کشور حائز اهمیت است. در گذشته تجربه صادرات فرآورده‌های نفتی ایران به سوریه و ونزوئلا نیز وجود دارد. به نظر می‌رسد با توجه به تقاضای بالای کشورهای منطقه به سوخت، ایجاد شبکه‌های تجارت فرآورده در منطقه و توسعه ظرفیت پالایشی نفت و میعانات گازی در کشور، یکی از اولویت‌های جدی دولت سیزدهم باشد.
