خانم‌ها می‌توانند به زیبایی آنچه را که می‌بینند برای فرزندان‌شان و برای نسل‌های آینده به یادگار بگذارند و راویان بسیار خوبی هستند. اربعین هم امروز به روایت نیاز دارد و نیاز دارد در جای‌جای کشور و در جای‌جای جهان منتشر شود. این وظیفه و رسالت روایتگری بر عهده زنان است
به گزارش سرویس خبری بسیج جامعه زنان- بی‌تردید مهم‌ترین بخش از حماسه عاشورا درست از لحظه اسارت اهل بیت (ع) و بعد از شهادت امام حسین (ع) آغاز شد. زنان عاشورایی به قافله‌سالاری حضرت زینب (س) روایتگر حماسه‌ای شدند که تا به امروز جاری و ساری است و مکتبی را نه فقط در اسلام و تشیع بلکه به وسعت تمامی اعصار و تمامی ادیان پایه‌گذاری کرد که تا همیشه زنده و پویاست و هدایتگر، کشتی نجات و چراغ راه است. همین ماجرا هم اهمیت حضور بانوان در حماسه اربعین را بیشتر به رخ می‌کشد؛ بانوانی که حضورشان به همراه خانواده می‌تواند قوت قلب باشد و سبب تألیف قلوب شود؛ بانوانی که همراهی‌شان با اربعینیان خودش روضه مصوری است از وقایع اسارت خاندان اهل بیت (ع) و در این حماسه هم می‌توانند روایتگران صادقی باشند که زیبایی‌های شور عاشقانه زائران حضرت عشق اباعبدالله‌الحسین (ع) را برای خانواده، فرزندان، عزیزان و در وسعتی گسترده روایت کنند، به همین خاطر امسال هم ستاد اربعین برای بانوان برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای دارد و آنطور که مینو اصلانی، رئیس پژوهشکده زن و خانواده دانشگاه امام حسین (ع) و رئیس شورای بانوان کمیته فرهنگی و آموزشی ستاد مرکزی اربعین به ما می‌گوید، برنامه‌های امسال کمیته بانوان حول محور «تبیین جایگاه خانواده و تعهد خانواده در مکتب عاشورا و اربعین» است. آنچه در پی می‌آید، حاصل گفت‌وگوی ماست.
حضور خانوادگی در اربعین و حضور بانوان به همراه خانواده در این مسیر از جمله توصیه‌هایی است که می‌تواند برکات فردی و اجتماعی متعددی داشته باشد. با عنایت به گرمای هوا و مسیر طولانی البته این سفر سفر ساده‌ای نیست. با تمام این‌ها از نظر شما حضور خانوادگی بانوان در اربعین چقدر حائز اهمیت است؟
حضور بانوان در واقع تحقق مسیری است که حضرت زینب (س) برای رساندن پیام عاشورا بر جای گذاشت. اینکه خانم‌ها در اربعین حضور پیدا کنند و اربعین را روایت کنند، موضوعی بسیار جدی است چراکه خانم‌ها می‌توانند به زیبایی آنچه را که می‌بینند برای فرزندان‌شان و برای نسل‌های آینده به یادگار بگذارند و راویان بسیار خوبی هستند. اربعین هم امروز به روایت نیاز دارد و نیاز دارد در جای‌جای کشور و در جای‌جای جهان منتشر شود. این وظیفه و رسالت روایتگری بر عهده زنان است. ممکن است به لحاظ گرما یا به لحاظ سختی راه آقایی مایل نباشد همسر یا خانواده خودش در این مسیر حضور داشته باشد، اما تمام فضا‌ها و موکب‌ها برای حضور بانوان و حضور خانوادگی آماده و توصیه شده است موکب‌ها حتماً فضایی برای کودکان داشته باشند تا مادران بتوانند کودکان‌شان را به این پایگاه‌ها بسپارند و این کودکان از اربعین بهترین بهره‌برداری را داشته باشند.
آیا برای پاسخ به سؤالات و نیاز‌های فقهی بانوان در اربعین مبلغ خواهیم داشت؟
بله امسال هم هماهنگ‌شده است از سوی حوزه‌های علمیه هزارو ۵۰۰ نفر مبلغ بانو و خانم‌های طلبه اعزام شوند و قرار است در مسیر و موکب‌ها حضور پیدا کنند تا به سؤالات فقهی بانوان پاسخگو باشند و همچنین در موضوع جایگاه اربعین و مشاوره احکام سخنرانی و فعالیت داشته باشند.
پس آنطور که شما می‌گویید فضا هم برای حضور خانوادگی و حضور خانم‌ها به همراه فرزندان‌شان آماده‌سازی شده، درست است؟
در حال حاضر اکثر موکب‌ها بخش‌هایی را تحت عنوان مهد‌های قرآنی و مهد‌های اربعینی برای حضور کودکان دارند، بنابراین اراده برای حضور بانوان و حضور کودکان و در واقع حضور خانوادگی است و حضور خانوادگی بسیار مهم است. نشست‌های ما مبتنی بر حضور خانواده و ترغیب خانواده‌ها برای حضور است چراکه برکت‌های خیلی زیادی دارد و سبک جدیدی از زندگی را به خانواده‌ها تفهیم می‌کند و تاب‌آوری آنها را بالا می‌برد. اعضای خانواده می‌توانند لذت کنار هم بودن را در شرایط سفر اربعین بیشتر حس کنند.
در واقع طبق سنت کربلا راوی کربلا حضرت زینب (س) و بانوان اهل بیت (ع) بودند و شاید این سنت روایتگری از طرف خانم‌ها را بتوانیم یک سنت الهی بدانیم. اهمیت حضور خانوادگی به خصوص برای حمایت از خانم‌ها را در چه می‌دانید؟
وقتی خانواده حضور پیدا می‌کند، اعضای خانواده سبک زندگی جدیدی را تجربه می‌کنند، به هر حال این مسیر سختی‌هایی را دارد. بحث ما این است که اگر بچه‌ها آزموده‌تر شوند، می‌توانند از پس سختی و پستی‌و‌بلندی‌های زندگی بربیایند. قرار نیست فرزندان ما در محیط‌های بدون فراز و فرود زندگی کنند. حضور در اربعین باعث می‌شود سختی‌ها به نوعی بین اعضای خانواده تقسیم شود و تاب‌آوری در برابر این سختی‌ها بسیار آسان‌تر خواهد بود و به نوعی آبدیده می‌شوند، از سوی دیگر برنامه‌های زیادی برای خانواده‌ها تدارک دیده شده است تا خاطرات بسیار خوبی را در طول مسیر پیاده‌روی تجربه کنند. محیط به گونه‌ای فراهم شده است که بچه‌ها در کنار خانواده لحظات شیرینی را تجربه کنند و به گونه‌ای باشد که سال آینده خود بچه‌ها خانواده را برای حضور در راهپیمایی اربعین ترغیب کنند، بنابراین حضور خانواده بسیار مغتنم است و یک تجربه زیبا و دوست‌داشتنی و فرصت بسیار خوبی است که اعضای خانواده در کنار هم گفتگو و مسائل و موضوعات‌شان را تبیین و حتی بسیاری از مشکلات را رفع کنند.
در کنار آن‌هایی که توفیق حضور در این مسیر را دارند، گروهی از افراد هم به دلایل و با عذر‌هایی نمی‌توانند حضور پیدا کنند و زائران پیاده مسیر عاشقی حضرت اباعبدالله (ع) باشند. مانند خانم‌های باردار، خانم‌هایی که فرزند خردسال دارند یا هر دلیل دیگری، این افراد چه کنند تا از فیض حماسه اربعین بی‌بهره نمانند؟
برای کسانی که نتوانند در اربعین حضور داشته باشند هم برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای شده است تا فضای اربعینی در کشور طنین‌انداز شود، حتی با هماهنگی استان‌ها، موکب‌های اندیشه‌ورزی را در مسیر راهپیمایی جاماندگان اربعین پیش‌بینی کرده‌ایم. گرچه بزرگواران و علما می‌گویند نگویید جا ماندگان چراکه این‌ها هم دل‌شان با اربعین است و فرصتی پیش نیامده است که بخواهند شرکت کنند. به هر حال تمهیداتی اندیشیده شده است و همان فضای اربعینی در داخل کشور هم شکل می‌گیرد تا این عزیزان هم بتوانند حضور پیدا کنند. پاسخ به سؤالات، مشاوره و همه این‌ها در کشور پیش‌بینی شده است و عزیزانی که شرایط حضور را ندارند، می‌توانند در موکب‌ها و مسیر پیاده‌روی جاماندگان حضور پیدا کنند، مهم این است که ما روایتگری را در اربعین باید خیلی جدی بگیریم. خانم‌های ما باید به جد روایتگری اربعین را به عهده بگیرند و هر آنچه زیبایی می‌بینند را روایت کنند چراکه دشمن به شدت روی اربعین حساس شده است، چون دیده نمی‌تواند با این واقعه مهم، اثرگذار و گسترده مقابله کند، بنابراین از در تزویر و تحریف حضور پیدا می‌کند، بنابراین وظیفه هر زائر اربعینی یا هر کسی که در اربعین شرکت می‌کند، آن است که آنچه را که دیده است، روایت کند؛ از زیبایی میزبانی عزیزان عراقی، از جذبه امام حسین (ع) که این حرکت حول محور وجود نازنین آقا امام حسین (ع) است و اینکه آزادگان عالم در خیمه ایشان هستند، همه این‌ها باید تبیین و روایتگری شود. هرکس در اربعین شرکت می‌کند و نکته مهمی را می‌بیند، باید آن را روایت کند. از حضور اقوام و مذاهب مختلف، ارتباطی که با سایر زائران برقرار می‌شود، اتفاقات زیبایی که در این مسیر دیده می‌شود، همه باید روایت شود. در واقع باید قداست اربعین با محوریت امام حسین (ع) روایت شود. این شعاری است که امسال در نظر گرفته شده است که «کربلا طریق الاقصی»، توجه به فلسطین و غزه باید جدی گرفته شود، این موضوع باید مطرح و به سایر ملل اطلاع‌رسانی شود. خلاصه اینکه روایتگری در اربعین امسال بحث بسیار مهمی است که ما هم با خانم‌های مبلغ و سایر بزرگواران مطرح کرده‌ایم که ان‌شاءالله حجم عظیم و گسترده‌ای از فضای گفتمانی ایجاد شود.
به عنوان آخرین سؤال بفرمایید، اگرچه بسیاری از افراد این روز‌ها راهی کربلا شده‌اند، اما هنوز بخش زیادی از زائران در روز‌های منتهی به اربعین خودشان را به جمع زوار اربعینی می‌رسانند. به خانم‌هایی که می‌خواهند در اربعین شرکت کنند چه توصیه‌هایی دارید؟
حضور با معرفت داشته باشند، از لحظه‌لحظه این حضور در این مسیر بهره ببرند. غفلت گاهی حسرت به بار می‌آورد! هر قدمی که برمی‌دارند، باید قدرش را بدانند و باید بدانند در مسیر چه کسی قدم برمی‌دارند. ارادت خالصانه به ساحت مبارک حضرت امام حسین (ع) دائمی باشد. آداب زائر بسیار مهم است که ما با آداب زیارت آشنا باشیم و تا حد ممکن آداب حضور را رعایت کنیم. در کنار ضریح مطهر و زیر قبه مطهر سکوت، طمأنینه و ارتباط قلبی با امام حفظ شود تا بهره‌های لازم معنوی را ببریم. همچنین لازم است نشان دهیم ما حامی فلسطین و حامی مردم مظلوم غزه هستیم. قدم به قدم را به یاد مظلومیت مردم غزه برمی‌داریم و منتظر ظهور هستیم. تقدیر از میزبان و مردم عزیز عراق یکی دیگر از موضوعاتی است که باید مورد توجه قرار دهیم. گاهی هدایای کوچک می‌تواند بسیار در روحیه این عزیزان تأثیر مثبت داشته باشد. خلاصه هر کس به اندازه وسع خودش ارادت و مراتب تقدیر و تشکر خود را از مردم عزیز عراق ابراز کند.
برنامه‌های کمیته بانوان ستاد ملی اربعین
خانم دکتر اصلانی کمیته بانوان ستاد اربعین امسال برای حضور بانوان و حضور خانوادگی زائران در این حماسه بزرگ چه برنامه‌هایی دارد؟
امسال ما محوریت بحث و نشست‌های بین‌المللی را روی تبیین جایگاه خانواده و تعهد خانواده در مکتب عاشورا و اربعین قرار داده و در این زمینه همایشی را در تهران برگزار کرده‌ایم که مقالات آن در مرحله چاپ است. با همین موضوع جایگاه خانواده و تعهد به خانواده در مکتب عاشورا و اربعین یک نشست تخصصی هم در کربلا خواهیم داشت و قرار است سه نفر از خانم‌های فرهیخته عراقی و انگلیسی که مقالاتی ارائه داده‌اند، برای سخنرانی حضور داشته باشند. سه تن از سخنرانان هم از خانم‌های کشور خودمان هستند. همچنین امسال از دو کتاب رونمایی شد. یک کتاب شعر تحت عنوان «چله کلمات» که مجموعه‌ای از اشعار آیینی است که خانم‌های شاعر طی سال‌های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۲ سروده‌اند، البته خیلی از این اشعار در خود کربلای معلی سروده شده است که این‌ها هم در قالب یک کتاب رونمایی شد. کتاب دیگری هم تحت عنوان «سفرنامه اربعین» رونمایی کرده‌ایم. این سفرنامه‌ای است که خانم بروجردی با حضور در ستاد فرهنگی بانوان اربعین از مشاهداتش از حضور خانم‌ها در اربعین ثبت و ضبط کرده است و در قالب یک کتاب منتشر شد. همچنین در کربلای معلی یک شب شعر داریم که با حضور بانوان شاعر ایرانی و عراقی برگزار می‌شود. تجلیل از بانوان موکب‌دار عراقی و خانم‌هایی که در طول زمان اربعین خانه‌های خودشان را در اختیار زائران قرار می‌دهند و از زائران بانو میزبانی می‌کنند هم برنامه دیگر ماست و این خانم‌ها مورد تقدیر قرار می‌گیرند. یکی دیگر از برنامه‌هایی که پیش‌بینی کرده‌ایم، تجلیل از بانوان شهید و شهدای زن عراقی است که از سوی داعش یا زمان صدام به شهادت رسیده‌اند که این برنامه با محوریت شهید بنت‌الهدی صدر- بانوی شهیدی که در زمان صدام زیر شکنجه‌های سخت به شهادت رسیده بود- برگزار می‌شود و قرار است از خانواده‌های این شهدا تجلیل شود. در حوزه کودک و نوجوان هم هماهنگی‌های زیادی انجام گرفته و قرار است برنامه‌هایی برگزار شود. بیش از ۵ هزار خادم را آموزش داده‌ایم تا وقتی در موکب‌ها حضور پیدا می‌کنند با آداب و رسوم مردم عزیز عراق آشنا باشند و بایسته‌های زیارت اربعین را بدانند و به زائران منتقل کنند. یک گروه طلبه هم به سامرا اعزام کرده‌ایم که مشاور احکام و خانواده و مشاور کودک هستند و در سامرا مستقر شده‌اند تا پاسخگوی نیاز‌های عزیزان زائر باشند. همچنین دو گروه تواشیع خواهر که از گروه‌های ملی و بین‌المللی هستند و گروهی از قاریان بین‌المللی خانم‌ها در صحن‌ها و موکب‌هایی که امکان حضور بانوان هست، برنامه اجرا خواهند کرد. این گروه سال‌های قبل هم حضور پیدا کرده بودند و بسیار مورد استقبال زائران و خانم‌های عراقی قرار گرفتند و قرار است امسال هم اعزام شوند. ما امسال بسیاری از موکب‌های کربلا را برای اعزام سخنران تحت پوشش قرار می‌دهیم و پاسخ به سؤالات انجام خواهد گرفت. در کنار این‌ها همزمان با تهران در بیش از ۱۲استان شب شعر داشتیم که اشعار این عزیزان گردآوری شده است و ان‌شاءالله بعد از اربعین ارائه خواهد شد.
