حجاب از واجبات دینی است و هرگونه بدحجابی از طریق آشکار کردن مو، آرایش ها و زینت ها در نزد نامحرم و جلوه گری با لباس های نازک، تنگ، با مدل های مخصوص و رنگ های مهیج نمونه بارزی از گناهان جنسی و جنسیتی است که به بسیاری از گناهان دیگر دامن می زند و دارای عواقب خاص خود است که در آیات و روایات بدان پرداخته شده است.
کیفر بدحجاب
آیا آیه و روایاتی وجود دارد که نشان دهد عواقب اخروی افراد بدحجاب چگونه خواهد بود؟ اگر این جوری هست همه زنان خارجی جهنم می روند!؟
پاسخ این سؤال در دو بخش قابل ارائه می باشد:
اول. عاقبت افراد بدحجاب و باحجاب
حجاب از واجبات دینی است و هرگونه بدحجابی از طریق آشکار کردن مو، آرایش ها و زینت ها در نزد نامحرم و جلوه گری با لباس های نازک، تنگ، با مدل های مخصوص و رنگ های مهیج نمونه بارزی از گناهان جنسی و جنسیتی است که به بسیاری از گناهان دیگر دامن می زند و دارای عواقب خاص خود است که در آیات و روایات بدان پرداخته شده است.
بر اساس آیات قرآن کریم، بدحجابی و بی حجابی از مصادیق آیه 19 سوره نور می باشد که خداوند متعال برای آن عذاب دردناکی را در نظر گرفته است.
«إِنَّ الَّذینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشیعَ الْفاحِشَةُ فِی الَّذینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ»[1]؛ «کسانی که دوست دارند زشتی ها در میان مردم با ایمان شیوع یابد، عذاب دردناکی برای آنان در دنیا و آخرت است»[2]
در روایات نیز عواقب دنیوی و اخروی متعددی برای زنانی که رعایت حجاب و عفت را نمی نمایند مطرح گردیده است.برخی ازاینروایات از قرار ذیل می باشد:
1. محرومیت از رحمت الهی
پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) در توصیه به یکی از زنان چنین می فرماید:
«یَا حَوْلَاءُ لَا تُبْدِی زِینَتَکِ لِغَیْرِ زَوْجِکِ یَا حَوْلَاءُ لَا یَحِلُّ لِامْرَأَةٍ أَنْ تُظْهِرَ مِعْصَمَهَا وَ قَدَمَهَا لِرَجُلٍ غَیْرِ بَعْلِهَا وَ إِذَا فَعَلَتْ ذَلِکَ لَمْ تَزَلْ فِی لَعْنَةِ اللَّهِ وَ سَخَطِهِ وَ غَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهَا وَ لَعَنَتْهَا مَلَائِکَةُ اللَّهِ وَ أَعَدَّ لَهَا عَذَاباً أَلِیماً»[3]؛ « ای حولاء! زینت خود را برای غیر همسرت، آشکار مکن؛ ای حولاء! بر زن جایز نیست که زیبایی ها و پاهای خود را برای مردی غیر از شوهرش آشکار کند، که اگر چنین کرد همیشه در نفرین و خشم و کینه الهی و فرشتگان او خواهد بود و در قیامت، برای او عذاب دردناک فراهم است.»
2. آویزان شدن بر مو
پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) در مورد آن چه در شب معراج مشاهده کرده بود، می فرماید:
«رَأَیْتُ امْرَأَةً مُعَلَّقَةً بِشَعْرِهَا یُغْلَی دِمَاغُ رَأْسِهَا»؛ «زنی را دیدم که به موهای سرش آویزان بود و مغز سر او به جوش و غلیان در آمده بود.»
سپس در توضیح رفتاری که این پیامد را به همراه داشته، فرمودند:
«أَمَّا الْمُعَلَّقَةُ بِشَعْرِهَا فَإِنَّهَا کَانَتْ لَا تُغَطِّی شَعْرَهَا مِنَ الرِّجَال »[4]؛ «اما آن زنی که به موهای سرش آویزان بود، زنی است که موهای خود را از مردان نمی پوشاند.»
3. چیدن گوشت بدن خود
از عقوبت های اخروی دیگر زنان بدحجاب در قیامت چیدن گوشت بدن آنان توسط ایشان است که در روایت پیشین به آن اشاره شده است:
«رَأَیْتُ امْرَأَةً تُقَطَّعُ لَحْمُ جَسَدِهَا مِنْ مُقَدَّمِهَا وَ مُؤَخَّرِهَا بِمَقَارِیضَ مِنْ نَار»[5]؛ «زنی را دیدم که گوشت بدن خود را از جلو و از عقب با قیچی هایی از آتش می چید.»
«أَمَّا الَّتِی کَانَتْ تَقْرِضُ لَحْمَهَا بِالْمَقَارِیضِ فَإِنَّهَا کَانَتْ تَعْرِضُ نَفْسَهَا عَلَی الرِّجَال»؛ «و اما آن زنی که گوشت بدن خود را به قیچی هایی از آتش می چید، آن زنی بود که در دنیا خود را در معرض تماشای نامحرمان و در اختیار آنها می گذاشت.»
4. خوردن گوشت بدن خود
در بخش دیگری از روایت پیشین آمده است:
«رَأَیْتُ امْرَأَةً تَأْکُلُ لَحْمَ جَسَدِهَا وَ النَّارُ تُوقَدُ مِنْ تَحْتِهَا»[6]؛ «زنی را دیدم که گوشت بدن خود را می خورد و آتش از زیرش افروخته می شد.»
«أَمَّا الَّتِی کَانَتْ تَأْکُلُ لَحْمَ جَسَدِهَا فَإِنَّهَا کَانَتْ تُزَیِّنُ بَدَنَهَا لِلنَّاس»؛ «و اما آن زنی که گوشت بدن خود را می خورد آن زنی است که بدن خود را برای مردم زینت می کند.»
آثار و عواقب اخروی بدحجابی
5. آتش دوزخ
پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) زنانی را که زینت خود را برای نامحرمان آشکار سازند را سزاوار آتش دوزخ دانسته و حضرت علی (علیه السلام) از ایشان چنین نقل نموده:
«نَهَی أَنْ تَتَزَیَّنَ لِغَیْرِ زَوْجِهَا فَإِنْ فَعَلَتْ کَانَ حَقّاً عَلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ یُحْرِقَهَا بِالنَّارِ»[7]؛ «پیامبر خدا (صلّی الله علیه و آله) نهی کرد از این که زن خود را برای غیر شوهرش آرایش نماید و اگر چنین کند بر خداوند سزاوار است که او را در آتش بسوزاند...»
و یا در روایت دیگری از امیرالمؤمنین (علیه السلام) چنین می خوانیم:
«یَظْهَرُ فِی آخِرِ الزَّمَانِ وَ اقْتِرَابِ السَّاعَةِ وَ هُوَ شَرُّ الْأَزْمِنَةِ نِسْوَةٌ کَاشِفَاتٌ عَارِیَاتٌ مُتَبَرِّجَاتٌ مِنَ الدِّینِ دَاخِلَاتٌ فِی الْفِتَنِ مَائِلَاتٌ إِلَی الشَّهَوَاتِ مُسْرِعَاتٌ إِلَی اللَّذَّاتِ مُسْتَحِلَّاتٌ لِلْمُحَرَّمَاتِ فِی جَهَنَّمَ خَالِدَاتٌ»[8]؛ «در آخرالزمان و نزدیک شدن زمان موعود (قیامت یا حضرت مهدی (علیه السلام)) که بدترین زمان هاست (چون جهان از ظلم و ستم پر شود) زنانی ظاهر می شوند بی حجاب و عریان بیرون آمده خودنمایی می کنند، از دین خارج می شوند (به احکام دین توجهی ندارند) در فتنه ها (آشوب ها یا محافل عیش و شهوت) داخل می شوند و شهوترانی روی می آورند و به لذاتجویی ها شتابانند، حرام های الهی را حلال می کنند و زنانی با این چنین ویژگی در جهنم همیشه خواهند ماند.»
دوم. کیفر زنان غیرمسلمان بی حجاب
در خصوص سرنوشت زنان غیرمسلمان که بی حجابند باید گفت: مردمی که به دین اسلام، ایمان نیاورده اند دو گروه می باشند:
الف. گروهی که به جاهل مقصر و کافر معاند معروفند. یعنی اسلام به آنها رسیده و آنان به حقانیت آن پی برده اند اما با لجاجت و سرکشی حاضر به پذیرش حق نیستند. این گونه افراد مستحق عذاب دوزخ می باشند، زیرا حق و حقیقت را شناخته اند و به سوء اختیار و با علم و عمد با آن مخالفت می کنند. چنین گروهی که می توانستند اهل نجات باشند هر چند هم در ظاهر رفتار خوبی داشته باشد، چون حق را پوشانده و با حقیقت، عناد و لجاجت ورزیده اند راه نجات را بر خود بسته، در نتیجه جایگاه خویش را انتخاب کرده اند.
ب. گروهی که به جاهل قاصر معروف اند. یعنی یا اسلام و پیام آن به آنها نرسیده و یا بسیار ناقص و غیرواقعی به آنها عرضه شده است. این گونه افراد اگر به آنچه مبتنی بر فطرت است، صادق باشند و بدان عمل کنند، مثلاً از دروغ بپرهیزند و به کارهای خلاف انسانیت تن در ندهند، امید است اهل نجات باشند.[9]
عذاب جهنم در برابر چند تار مو
به تازگی کلیپی رو دیدم که ذهنم را کاملاً به خودش مشغول کرده است. در این کلیپ سخنران می گفت: چطور خدا به خاطر چند تار مو، خانمی را هزار سال در آتش جهنم می سوزاند و عذاب می دهد و وقتی تشنه شد زقوم می دهد. چنین چیزی منطقی نیست. آیا واقعاً خدایی که از مادر به بندگانش مهربان تر هست انسان بدحجاب رو به خاطر بیرون بودن چندتار مو تا ابد جهنمی می کنه؟
متأسفانه برخی از سخنران ها - هرچند با نیت خیر و جذب قشر جوان به دین- سخنانی را مطرح می نماید که نه تنها جوانان را به معنویت سوق نمی دهد بلکه بهانه ای برای اباحهگری و غوطهور شدن آنها در فساد می شوند. تا جایی که برخی زنان و دختران بدحجاب برای ارتکاب اعمال زشت خود با هدف خودفریبی و یا رهایی از انتقاد و فشار افکار عمومی متوسل به چنین توجیهاتی شوند.
پیش از پاسخ به مباحث مطرح شده در این سوال ذکر چند مقدمه لازم است:
1. بسیاری از گناهان کوچک زمینه گناهان بزرگ را فراهم می نمایند و چه بسا بیرون بودن همین چند تار مو زمینه انحرافات اخلاقی خود و بسیاری دیگر از جوانان را فراهم نماید. امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
«أَشَدُّ الذُّنُوبِ عِنْدَ اللَّهِ ذَنْبٌ صَغُرَ عِنْدَ صَاحِبِهِ »[10]؛ «بزرگ ترین گناه، گناهی است که صاحبش آن را کوچک بشمارد.»
2. بدحجاب تنها به خود ظلم نمی کند تا تنها «حق الله» بر عهده اش بوده و خداوند او را ببخشد بلکه بدحجاب، با به گناه انداختن دیگران، «حق الناس» نیز دامنگیرش می شود و این از بزرگ ترین ظلم ها است که خدا هم از آن نمی گذرد.
3. اگر قرار باشد تفاوتی میان زنان بدحجاب - که با اعمال و رفتارشان، هم خود مرتکب گناه شده و هم دیگران را به گناه می اندازند - با دیگر زنانی که بنا به دستور الهی حجاب خود را به طور کامل رعایت نموده اند نباشد در این صورت عدالت خدواند متعال زیر سوال خواهد رفت.
4. وجود عذاب برای افرادی که حجاب را رعایت نمی کنند. بدیهی است که در روایات متعددی نیز بدان اشاره شده اما نباید این نکته مهم را نیز فراموش کرد که جهنم، تنها براى کسانى است که همه راه هاى خوشبختى و ابواب سعادت چون توبه، شفاعت و مغفرت واسعه الهى را به روى خود بسته اند، اما اگر توبه کنند و جبران کنند، قابلیت و لیاقت نجات از جهنم و ورود به بهشت را خواهند داشت.
با توجه به این مقدمه باید بگوییم:
اول. جهنم؛ تجسم اعمال و رفتار ناهنجار انسان
آنچه از آیات و روایات به دست می آید آن است که قیامت به نوعی تجسّم عینى کردار انسان است. خداوند متعال، این عالم را به صورت یک نظام علّت و معلولى آفریده که هر عملى، معلولى داشته باشد. عذاب هاى جهنّم و نعمت هاى بهشت نیز در حقیقت نتیجه و معلول و تجسّم عینى اعتقادات و اعمال خود انسان است. از این رو خداوند متعال در قرآن مى فرماید:
«فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّهٍ خَیْراً یَرَهُ وَ مَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّهٍ شَرًّا یَرَهُ»[11]؛«پس هر کس هموزن ذرّه اى کار خیر انجام دهد خودِ آن را مى بیند و هر کس هموزن ذرّه اى کار بد کرده خودِ آن را مى بیند.»
و در آیه ای دیگر میفرماید:
«وَ مَن جاءَ بِالسَّیئه فَکُبَت وُجوُههم فِى النّار هَل تُجزون إِلاّ ما کُنتم تَعمَلون»[12]؛«آنان که کردار بد همراه خویش بیاورند، به رو در آتش افکنده مى شوند. آیا پاداشى جز آنچه عمل مى کردید خواهید داشت؟»
به گونه ای که وجود ستمگر خود هیزم و ماده آتشزاى جهنم است:
«وَ أَما القاسِطُون فَکانُوا لِجَهنَّم حَطَب»[13]؛ «بشر ملحد و ستمگر هیزم آتش جهنم خواهد بود.»
در واقع خداوند انسان را به عنوان موجودى مختار آفریده است که مى تواند با کنش خوب خود، بهشتى جاودان بیافریند و همواره با آن زیست کند و یا جهنمى سوزان بسازد و در جهنم کرده هاى خویش، خود را بسوزاند بلکه بالاتر از این انسان با سوء رفتارش، از خود وجودى جهنمى مى سازد و خود جهنم خویش مى شود. از همین رو بین عذاب و انسانى که اصالت انسانیت خویش را از دست داده، انفکاک محال است.
آثار و عواقب اخروی بدحجابی
دوم. تناسب عذاب جهنم با بیرون بودن چند تار مو
در این زمینه باید دانست که کیفر اخروى مانند کیفرهاى دنیوى، امرى قراردادى و اعتبارى نیست بلکه حقیقتى تکوینى و قهرى است که از ناحیه خود انسان دامنگیر او شده. تفاوت کیفرهای اعتباری و تکوینی در این است که کیفرهاى اعتبارى قابل وضع و رفع است، اما کیفر تکوینى باطن خود عمل است و عمل و کیفر دو روى یک سکه اند. در چنین رابطه اى وجود عمل سوء، مساوى با وجود کیفر است و بین آن دو فاصله اى نیست.
مثلاً اگر گفته شود کسى که از مقررات رانندگى تخلف کرده و از چراغ قرمز عبور کند ممکن است به خاطر همین چند لحظه تخلف، چنان تصادفى کند که دست و پاى او بشکند و یک عمر زمینگیر شود، در اینجا کسى نمى گوید، این نتیجه تلخ براى آن تخلف کوچک عادلانه نیست، زیرا مسلّم است که این، از قبیل جریمه هاى قراردادى اداره راهنمایى نیست که در آن مسأله تناسب و هماهنگى جرم و جریمه در نظر گرفته شود، بلکه این، اثر طبیعى عمل است که انسان آگاهانه به سراغ آن رفته، و خود را گرفتار آن کرده است.
حال فرض کنید چنین انسانى به جاى یکصد سال و یا هزار سال عمر کند و یا یک میلیون سال در دنیا بماند، مسلماً باید تحمل آن رنج و عذاب را در این مدت طولانى به خاطر مثلاً چند روز هوسبازى بنماید.
در مورد عذاب ها و کیفرهاى اخروى مسأله از این فراتر است، آثار طبیعی اعمال و نتایج مرگبار آن ممکن است براى همیشه دامان انسان را بگیرد، بلکه خود اعمال در برابر انسان مجسم مى شود، و چون آن جهان جاویدان است اعمال نیک و بد، جاودانه با انسان خواهند بود، و او را نوازش یا کیفر مى دهد.
بنابراین، جایى براى این سؤال باقى نمى ماند که چرا تناسب میان «جریمه» و «جرم» در نظر گرفته نشده و به خاطر چند تار مو این همه عذاب وجود دارد؟ چرا که این کیفر در حقیقت اثر طبیعى همان بیرون بودن چند تار مو هست و خاصیت تکوینى آن محسوب مى شود.
سوم. جهنم و لطف الهی
در اینکه لطف و رحمت الهی واسعه است و بخشندگی او بالاتر و گسترده تر از همه گناهان عالم است شکی نیست. اما در این بین نکاتی وجود دارد که نمی توان آنها را نادیده گرفت:
در نظام حکیمانه الهى همان طور که وجود بهشت در کل نظام هستى، ضرورى و سودمند است وجود دوزخ نیز لازم و فایده مند است. وقتى خداوند متعال نعمت هاى خود بر بندگان را بر مى شمارد، جهنم و عذاب هاى آن را در ردیف نعمت ها قرار داده، مى گوید:
«... هذِهِ جَهَنَّمُ الَّتِى یُکَذِّبُ بِهَا الْمُجْرِمُونَ یَطُوفُونَ بَیْنَها وَ بَیْنَ حَمِیمٍ آنٍ فَبِأَىِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ»[14]؛ «این است همان جهنمى که تبه کاران آن را دروغ مى خواندند میان آتش و آب جوشان مى گردند. پس کدام یک از نعمت هاى پروردگارتان را منکرید؟»
از فواید دوزخ نقش بازدارندگی آن از گناه می باشد، به گونه ای که بسیارى از مردم را از بدى، انحراف و کج روى بازمى دارد. چه بسیار کسانى که از خوف جهنم، به سعادت و شرافت جاودانه نایل آمده اند. اگر خداوند حکیم دوزخ را در شمار نعمت ها آورده است، واقعاً نعمت بزرگى را تذکر داده چرا که بدون آن بیشتر انسان ها اهل بندگى و حرکت در جهت تکامل نبودند و در صورت نبود جهنّم از حدّ حیوانى فراتر نمى رفتند.
درست است که خداوند رحمان و رحیم و غافر و غفار و رئوف است اما این دلیل نمی شود که خداوند جبار و غیور و «شَدیدُ الْعَذابِ»[15]؛ «دارای مجازات شدید»... نباشد. یعنی این را نباید فراموش کرد که خداوند همان طور که بخشنده و مهربان است منتقم و عذاب دهنده هم هست.[16] لذا نمی توان رحمت و بخشندگی خداوند مهربان را دستآویزی برای گناه قرار داد، در حالی که خود خداوند متعال فرموده:
«وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدیدُ الْعِقاب »[17]؛ «و از خدا بپرهیزید! و بدانید که او، سخت کیفر است!»[18]
سوء استفاده کردن از لطف و محبت کسی با هیچ کدام از مبانی عقلی و اخلاقی سازگار نیست. علامه طباطبایی در تفسیر این بخش از کلام خداوند متعال که فرموده است: «یا أَیُّهَا الْإِنْسانُ ما غَرَّکَ بِرَبِّکَ الْکَریم»[19]؛ چنین می گوید: «معصیت ربی که مدبر امر او است، و نعمت های ظاهری و باطنیش سراپای وجود او را فراگرفته، کفرانی است که هیچ فطرت سلیمی در زشتی آن شک ندارد، مخصوصاً در موردی که رب منعم، کریم هم باشد، که کفران چنین ربی باز هم زشت تر و توجه عتاب و مذمت شدیدتر و روشن تر است»[20]
چهارم. مدت عذاب زنان بدحجاب
مخالفت و سرپیچی از احکام و دستورات خداوند متعال گناه و حرام است و نتیجه گناه نیز بدنامی در این دنیا و گرفتار شدن به عذاب اخروی است. حجاب نیز از احکام و دستورات قطعی اسلام است و اگر کسی از آن سرپیچی کند و گناه نماید و توبه نکند، قطعاً گرفتار عذاب خواهد شد.[21] امّا دقّت شود جهنّم رفتن، به معنای تا ابد در جهنّم ماندن نیست؛ برای روشن شدن این مطلب لازم است بدانیم که انسان ها در سه حیطه باید حساب پس بدهند؛ در حیطه اعتقادت، در حیطه اعمال و در حیطه صفات اخلاقی که بر این اساس افراد به چند گروه تقسیم می شوند:
گروه اول:
آنها که اعتقاداتشان درست است و صفات اخلاقی خوبی دارند و اعمالشان هم مطابق دین است، روشن است که هم در برزخ و هم در آخرت، اهل بهشت خواهند بود. قرآن این گروه را اهل بهشت معرفی می کند بهشتی که همواره در آن متنعّم اند و هیچ گاه از آن اخراج نخواهند شد.[22]
گروه دوم:
آنها که اعتقاداتشان درست است و صفات اخلاقی خوبی دارند ولی اعمالشان مطابق دین نبوده و خطاکار می باشند. در این صورت اگر گناهان کم باشد، مدّتی در برزخ عذاب می شوند تا پاک شوند، وقتی پاک شدند وارد بهشت برزخی می شوند. اینها در آخرت هم بهشتی اند. امّا اگر گناهان عملی اینها خیلی زیاد باشد، ممکن است در آخرت هم مدّتی در عذاب باشند؛[23]
گروه سوم:
آنها که اعتقاداتشان درست است ولی علاوه بر اعمال ناپسند، صفات اخلاقی بدی دارند اینها مثل گروه قبلی خواهند بود؛ لکن عذابشان شدیدتر است.
گروه چهارم:
آنها که اعتقاداتشان باطل است و با سوءنیت راه کفر و شرک و نفاق در پیش گرفتند و با معارف حقه الهی دشمنی کردند. اینان اهل جهنم اند و در آن جاودانه خواهند بود. خداوند متعال در باره این گروه می فرماید:
«وَ الَّذینَ کَفَرُوا وَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا أُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فیها خالِدُون»[24]؛ « و کسانی که کافر شدند، و آیات ما را دروغ پنداشتند اهل دوزخند؛ و همیشه در آن خواهند بود.»
بنابراین طبق روایات اهل بیت (علیهم السلام) بسیاری از جهنّمی ها بعد از آنکه به تناسب گناهانشان مجازات شدند، از آثار گناهشان پاک شده و وارد بهشت می شوند. لذا هر چه گناه کسی کمتر باشد به همان اندازه نیز به نجات نزدیک تر است؛ بلکه اگر گناهش خیلی کم باشد، چه بسا با شفاعت بخشیده می شود و کارش به جهنّم نمی کشد. برخی نیز با فشار مرگ یا فشار قبر و امثال آن پاک می شوند و کارشان به جهنّم نمی کشد.[25]
آثار و عواقب اخروی بدحجابی
پنجم. خدای مهربانتر از پدر و مادر
اما درباره مهربانى خدا و مقایسه آن با مهربانى مادر گفتنى است: مهربانى مادر نیز جلوه اى از مهربانى خدا است که در نهان مادرها نهاده شده است به ودیعه. به طور یقین مهربانى که خداوند نسبت به بندگان دارد و مهلتى که نسبت به خطاکاران مى دهد، بسیار بیشتر است.
اما نکته مهم آن است که رحمت و مهربانى خداوند، همراه با حکمت و عدالت است. از این رو اگر خطا به اندازه اى باشد که نیاز به تنبیه و یا اخراج داشته باشد، لازم است چنین کارى انجام بگیرد و اگر خطا بسیار سنگین باشد (مانند اعتیاد و یا قتل دیگر بى گناه)، حتى پدر و مادر نیز فرزند خود را به مراجع قضایى جهت مجازات معرفى مى کنند.
بر اساس آنچه تا کنون گفته شد معلوم می شود طرح چنین مباحثی بر خلاف آیات و روایات و نمی توان مبتنی بر چنین سخنانی دست از حجاب شرعی برداشت.[26]
وضعیت خوب بدحجاب ها
بیشتر کسانی که بیحجاب هستند و حتی نماز هم نمی خوانند دارای زندگی خیلی خوبی هستند ولی خیلی از باحجابها زندگی خوبی ندارند! چرا؟
پاسخ این سؤال در قالب چند نکته قابل ارائه می باشد:
خوشبختی ظاهری
این نکته بسیار مهم را نباید فراموش کرد که تنها با دیدن بخشی از جلوه های ظاهری زندگی افراد، نمی توان نسبت به تمام واقعیت های زندگی آنها قضاوت نموده و نسبت خوشبختی یا بدبختی به آنها داد.
چه بسیارند کسانی که دارای وضعیت ظاهری مناسبی از جهت مالی می باشند اما از مشکلات فراوانی همچون بیماری، اختلافات خانوادگی و فرزندان ناباب در زندگی خود رنج می برند.
خوشبختی زنان محجبه
اگر خوشبختی را تنها همان وضعیت مالی بدانیم، بسیاری از خانواده های مذهبی و زنان باحجاب نیز خوشبخت هستند. چرا که هم در زندگی خود موفقند و هم دارای همسر خوب و وضعیت مالی مناسبی هستند.
خوشبختی واقعی
تلقی انسان از خوشبتی و بدبختی، نقش مهمی در زندگی انسان دارد این که آیا در رفاه بودن به معنی خوشبخت بودن است؟
در منظر قرآن کریم، خوشبخت واقعی کسی است که مطیع خدا بوده و به بهشت راه یابد و بدبخت کسی است که سر از جهنم در بیاورد:
«فَأَمَّا الَّذینَ شَقُوا فَفِی النَّارِ لَهُمْ فیها زَفیرٌ وَ شَهیقٌ. خالِدینَ فیها ما دامَتِ السَّماواتُ وَالْأَرْضُ إِلاَّ ما شاءَ رَبُّکَ إِنَّ رَبَّکَ فَعَّالٌ لِما یُرید. وَ أَمَّا الَّذینَ سُعِدُوا فَفِی الْجَنَّةِ خالِدینَ فیها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ إِلاَّ ما شاءَ رَبُّکَ عَطاءً غَیْرَ مَجْذُوذٍ»[27]؛ «امّا آنها که بدبخت شدند، در آتشند؛ و برای آنان در آنجا، «زفیر» و«شهیق» [ناله های طولانی دم و بازدم] است... جاودانه در آن خواهند ماند، تا آسمان ها و زمین برپاست؛ مگر آنچه پروردگارت بخواهد! پروردگارت هر چه را بخواهد انجام می دهد! امّا آنها که خوشبخت و سعادتمند شدند، جاودانه در بهشت خواهند ماند، تا آسمان ها و زمین برپاست، مگر آنچه پروردگارت بخواهد! بخششی است قطع نشدنی!»
در این صورت خوشبختی تنها به رفاه و ثروت نیست.
رابطه مستقیم تلاش و موفقیت
در قرآن کریم رابطه مستقیمی میان تلاش و موفقیت در زندگی برقرار گردیده آنجا که فرموده:
«وَ أَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعی»[28]؛ «و اینکه برای انسان بهره ای جز سعی و کوشش او نیست.»
از این رو موفقیت برخی زنان بدحجاب را نمی توان معلول بدحجابی آنها دانست بلکه در خیلی از عرصه ها پیشرفت آنان معلول تلاش ها، برنامهریزی ها و مدیریت های آنان بوده و چه بسا اگر حجاب داشتند، موفقیت بیشتری را می توانستند کسب نمایند به همین نسبت نیز پیشرفت نکردن برخی زنان محجبه نیز معلول حجاب نیست و بلکه علت و عوامل دیگری مانند عدم برنامهریزی و تلاش کافی آنها می باشد.
جمع بندی و نتیجه گیری
در این نوشتار، عواقب و عذاب های اخروی بدحجابی که در آیات و روایات اشاره شده، بیان گردید و به پاسخ این شبهه که چرا افراد بدحجاب، از وضعیت خوب دنیایی برخوردارند نیز پرداختیم.
از مجموع آنچه گفته شد در خصوص حجاب می توان گفت اگر زن یا دختری که بدحجاب یا بی حجاب است منکر حجاب به عنوان ضروری دین باشد به طوری که با این انکارش اصول دین مانند توحید و نبوت را انکار کند، در این صورت کافر است و مستحق عذاب ابدی خواهد بود اما اگر بدحجابی او به خاطر مسامحه و سستی است و در دنیا توبه نکرده اند، در این صورت نمی توان گفت از عذاب و مجازات اخروی معاف و مصون می باشد، بلکه در عوالم مختلف، قبر، برزخ و قیامت برحسب حال، عذاب هایی خواهند کشید تا پاک شوند و از عذاب خلاصی یابند و در نتیجه وارد بهشت شوند.
البته برخی چنین به خود القا می کنند که چند سال عذاب را تحمل کرده و در نهایت بهشتی می شویم لذا به بدحجابی خود ادامه می دهند. این دسته از افراد نباید فراموش کنند که: اولاً، ممکن هست همین بیحجابی آنها باعث شود که گرفتار گناهی شوند که تا ابد آنها را دچار عذاب کند. ثانیاً، به طور مشخص معلوم نخواهد بود که به چه مدت گرفتار عذاب خواهند بود. ثالثاً، تحمل عذاب الهی ولو اندک آن بسیار سخت و دشوار می باشد و خداوند متعال در آیات متعددی نسبت به این مسئله هشدار داده و فرموده است:
«أُولئِکَ الَّذینَ اشْتَرَوُا الضَّلالَةَ بِالْهُدی وَ الْعَذابَ بِالْمَغْفِرَةِ فَما أَصْبَرَهُمْ عَلَی النَّار»[29]؛ «اینان، همان هایی هستند که گمراهی را با هدایت، و عذاب را با آمرزش، مبادله کرده اند؛ راستی چقدر در برابر عذاب خداوند، شکیبا هستند!!»
پینوشتها:
1. سوره نور (24)، آیه 19.
2. علامه طباطبایی در تفسیر گراسنگ المیزان ج 15 ذیل این آیه شریفه فرموده اند: مقصود از فاحشه مطلق فحشاء است.
3. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 14 / 242 / 61.
4. عیون أخبار الرضا (علیه السلام)، ج 2، ص 11.
5. همان.
6. همان.
7. من لا یحضره الفقیه، ج 4 / 6.
8. الوافی، ج 22 / 809.
9. برگرفته از مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج 1، ص 293.
10. عیون الحکم و المواعظ، ص 112، ح 2432.
11. سوره زلزلة (99)، آیات 7 و 8.
12. سوره نمل (27)، آیه 90.
13. سوره جن (72)، آیه 15.
14. سوره رحمن (55)، آیه 43.
15. سوره بقره (2)، آیه 165.
16. همان گونه که در آیات متعدد قرآن کریم از رحمانیت خداوند متعال سخن به میان آمده آیات متعددی نیز از عذاب الهی و جهنم خبر داده اند به گونه ای که بیش از سیصد و پنجاه بار از «عذاب الهی» و بیش از 70 مرتبه نیز از «جهنم» سخن به میان آمده.
17. سوره بقره (2)، آیه 196.
18. خداوند متعال در آیات متعدد قرآن کریم به شدید العقاب بودن خود تصریح نموده است از جمله: سوره بقره (2)، آیات 196 و 211 ؛ سوره آل عمران (3)، آیه 11؛ سوره مائده (5)، آیات 2 و 98؛ سوره انفال (8)، آیات 13و 25 و 48 ؛ و...
19. «ای انسان! چه چیز تو را در برابر پروردگار کریمت مغرور ساخته است؟!»، سوره انفطار (82)، آیه 6.
20. ترجمه المیزان، ج 20، ص 368.
21. باید به این نکته توجه داشت، عذاب اخروی زنانی که رعایت حجاب و عفاف را نمی نمایند به این معنا نیست که باحجاب ها به جهنم نمی روند چرا که گناه منحصر در بدحجابی و یا بیحجابی نیست. آن باحجابی هم که دچار غیبت، دروغ و... گناه کرده و گناه، مجازات دارد.
22. سوره توبه (9)، آیه 72. امام علی (علیه السلام) در خطبه 109 و 85 و حکمت 387 نهج البلاغه به طور کامل این موضوع را تبیین نموده است.
23. رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) فرمود: «إِنَّ الْعَبْدَ لَیُحْبَسُ عَلَی ذَنْبٍ مِنْ ذُنُوبِهِ مِائَةَ عَامٍ وَ إِنَّهُ لَیَنْظُرُ إِلَی أَزْوَاجِهِ وَ إِخْوَانِهِ فِی الْجَنَّة»؛ «بنده ایست صد سال به خاطر گناهش در زندان است و زنان و برادران خود را در بهشت می بیند»، أمالی الصدوق، ص 412.
24. سوره بقره (2)، آیه 39.
25. در باب جهنم و مسائل مرتبط با آن، ر.ک: محمد حسن قدردان قراملکی، جهنم چرا؟
26. ر.ک: اقبالی، ابوالفضل، به دخترم، کرج، انتشارات تلاوت آرامش، 1390 ش، اول، ص 108؛ کوهی، محمدرضا، آسیب شناسی شخصیت زن، قم، انتشارات پارسیان، 1383 ش، اول، صص 35-32؛ مهریزی، مهدی، حجاب، تهران، موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، 1379 ش، اول، ص 33.
27. سوره هود (11)، آیات 106- 108.
27. سوره نجم (53)، آیه 39.
29. سوره بقره (2)، آیه 175.
منبع:
نگاهی دوباره به مسأله حجاب، سیدحسن موسوی، ناشر: نشر معارف، چاپ: اول، بهار 1395 ش.