برنامه های اختصاصی برای اقامه نماز در بیانات رهبر معظم انقلاب

مقام معظم رهبری می فرمایند: «در میان مجموعۀ وظایف خطیری که با استقرار حاکمیت الهی در نقطه ای از زمین، بر دوش مؤمنان و بندگان زبدۀ خداوند قرار می گیرد، قرآن، اقامۀ نماز را شأنی ویژه بخشیده و آن را در صدر فهرست، جای داده است: «الّذینَ اِن مَکَّناهُم فِی الاَرضِ أَقاموا اَلصَّلاة»(حج، 41).

اگر برپا داشتن نماز در میان مردم، نقشی بنیانی نمی داشت و همچون پایۀ استواری برای پیشبرد هدف های بزرگ نظام اسلامی به شمار نمی آمد، چنین تأکید بلیغی بر اهمیت نماز نمی شد.»(1)
بنابر آنچه از متون دینی استفاده می شود، نشانه حضور جدی دین در جامعه، اقامه نماز به معنای واقعی آن است؛ یعنی نقش آفرینی و حضور نماز و ذکر الهی در تمام شئون فردی و اجتماعی آحاد مردم. ازسوی دیگر دستیابی به چنین هدف مهمی جز با هدف گذاری و برنامه ریزی راهبردی در سطوح مختلف جامعه امکان پذیر نیست. ضمن آنکه افرادی می توانند در این حیطه ابراز نظر نمایند که علاوه بر تسلط علمی و آشنایی معنوی با موضوع (نماز)، قدرت ارائه برنامه های راهبردی را نیز داشته باشند.

با توجه به این مقدمات، بی شک پیام های رهبر معظم انقلاب، به اجلاس های سراسری نماز، راهبردهایی است که بدون توجه به آنها، نباید انتظار پیشبرد اقامه نماز را در جامعه داشت.

از این رو باید برنامه ریزی جدی برای عملی کردن این راهبردها داشت و این نکته چنان مهم است که خود ایشان نیز چنین تذکر داده اند: «کوشش خود را برای تحقق توصیه های مندرج در پیام سال گذشته به اولین مجمع، به کار برید و از اینکه آنها فقط نقشی بر کاغذ و الفاظی برای شروع بحث بمانند، مانع شوید.»(2)

لذا بر آن شدیم تا این مجموعه فرمایش ها را مورد بررسی موضوعی قرار دهیم تا راه برای بهره گیری بیشتر همگان، به ویژه مدیران و برنامه ریزان فرهنگی از این گنجینه فراهم شود. در این نوشتار، به تبیین برنامه های اختصاصی برای اقامه نماز، برگرفته از پیام ها و بیانات مقام معظم رهبری می پردازیم.
 
وظایف همگانی
1. توجه به برکات عظیم مسجد
هیچ یک از ما نباید و نمی توانیم خطری را که از کمبود مسجد یا ضعف و نارسایی مساجد، جامعه و جوانان و خانواده ها و نسل های آینده را تهدید می کند، غافل بمانیم و خود را از برکات عظیمی که مسجدِ طراز اسلامی به کشور و نظام و مردم هدیه می کند، محروم سازیم. (3)
 
2. ساخت مسجد
نخستین مطلب مهم، بنای مسجد و حضور روحانی شایسته در آن است. هم اکنون با وجود ده ها هزار مسجد در کشور، جای هزاران مسجد دیگر در روستاها، شهرها، شهرک ها و مجتمع های مسکونی خالی است. دسترسی آسان به مسجد، نیاز ضروری مؤمنان و جوانان و نوجوانان ماست.(4)
 
3. عمران و آبادی مسجد
عمران مساجد و پرداختن به آرایه های معنوی و ظاهری آن، وظیفه همگان است و هرکسی به اندازه توان و همت باید در آن سهیم گردد. مردم، شهرداری ها و دستگاه های دولتی هریک در آن باید سهمی ایفا کنند، و روحانی دانا و مسئولیت پذیر و پرهیزگار می تواند و می باید محور این منظومه تلاش مقدس باشد.(5)
 
4. اهتمام به نماز جماعت
مردم، مساجد را با حضور در نمازهای جماعت که بهترین شیوه نماز گزاردن است، رونق بخشند. (6)
 
5. همه جا مسجد است
مردم، هر زمین پاکیزه و مناسبی را به هنگام درآمدن وقت نماز، مسجد به شمار آورند و در آن به نماز بایستند. (7)
 
6. تولیداتی برای تمام جهان
احکام فقهی نماز به صورت آسان و روان منتشر شود و جزوه ها و نوارهای صوتی و تصویری مناسب برای فرستادن به میان ملت های دیگر، آماده گردد. (8)
 
7. پخش نوای اذان
اذان از حنجره اشخاص خوش صدا در همه جا پخش شود و هیچ شهر و محله ای محروم از آهنگ اذان نماند. (9)
 
8. توجه به مسجد
مساجد، به شکل شایسته غبارروبی شود و خدمت به مسجد، کاری مردمی و همگانی شمرده شود. (10)
 
9. برنامه ریزی برای اقامه نماز
در همه اجتماعات با فرارسیدن وقت نماز، نماز به پا داشته شود، و اجتماعاتی که به خاطر انبوهی آن یا به هر جهت دیگر قادر به این کار نیستند، برنامه زمان بندی آنها جوری تنظیم شود که با وقت نماز تصادف پیدا نکند. (11)
 
10. فضاسازی نمازی در کشور
وضع شهرها و روستاهای کشور را جوری کنید که هرکس که تازه وارد آن می شود، آن را محیط اهتمام به نماز و جایگاه اقامه آن بداند. (12)
 
11. مقدم داشتن نماز
همگان، نماز را که داروی شفابخش روح و مایه صفا و آرامش و نورانیت است، بر همه کارهای دیگر مقدم دارند و در هیچ شرایطی خود را از آن محروم نسازند و هرگز به بهانه مشغله و گرفتاری، این حضور رهایی بخش در محضر آفریدگار رحیم و کریم و عزیز را از دست ندهند.(13)
 
12. توجه به مفاهیم نماز
همه آحاد نمازگزار باید سعی کنند که نماز را با توجه به معانی کلمات بخوانند، یعنی در نماز با خدای عزیز و رحیم سخن بگویند. این است آن سرچشمه فیضی که جان نمازگزار را سیراب می کند. البته این حقیقت نباید دستاویزی برای نفس بهانه گیر باشد که اگر توفیق چنین توجه و حضوری نیافت، نماز را ترک کنند. نماز در هرصورت، واجب و فریضه است، و تارک نماز بزرگ ترین فرصت ارتباط با خداوند سبحان را از دست می دهد.(14)

برنامه های اختصاصی برای اقامه نماز در بیانات رهبر معظم انقلاب
 
ستاد اقامه نماز
1. ترویج ذکر همگانی
کار شما ستادهای اقامه نماز و ستادهای ترویج نماز در هر نقطه ای از نقاط کشور، در هر قشری از اقشار و مهم تر از همه در مجموعه جوانان نخبه و دانشجو، کشاندن جامعه به این حالت ذکر همگانی است. همگان متذکر باشند؛ کوچک، بزرگ، زن، مرد، مسئول دولتی، غیر مسئول دولتی، شخصی که برای خودش کار می کند، شخصی که برای یک جماعتی کار می کند، اینها وقتی متذکر پروردگار بودند، کارها سامان پیدا می کند. بیشترِ گناهان ما از غفلت سرمی زند.(15)
 
2. توجه ویژه به جوانان
نام گذاری اجلاس امسال نماز به نام جوانان، کاری بسزا و برآمده از نگاه درست به این سرچشمه فیاضِ یاد و راز و نیاز است. دل و جانِ نیالوده جوان، آماده ترین کانونی است که این مِشکاتِ نور و حضور می تواند در آن گرمی و روشنی بپراکند و راه سلوک و عروج معنوی را در میانه کژراهه ها، نمایان سازد. آشنا کردنِ جوانان، با صفا و بهجتی که در نماز و ذکر هست، خدمتی بزرگ به آنان و به آینده ای است که باید با دست توانا و عزم جوانانه آنان ساخته وپرداخته شود.(16)
 
3. ترویج ترجمه نماز
لازم است دست اندرکاران، اوراقی شامل ترجمه نماز در همه سطوح، فراهم و میلیون ها نسخه از آن را در همه جا منتشر کنند. به هر کسی باید این امکان را بدهید که معانی کلمات نماز را بفهمد. (17)
 
4. ترویج نماز در روستاها
فصل تازه ای از اقامه نماز _ که بحمدالله در سطح شهرهای دیگر کشور تا حدود گسترده ای صورت گرفته _ باید در سطح روستاهای کشور آغاز شود. ترویج صورت و معنای نماز در روستاها را با برنامه ریزی وسیع، آغاز کنید.(18)
 
خواص و بزرگان
1. ترویج عملی نماز
در هر محیطی، برجستگان و بزرگان آن بر دیگران پیش­قدم شوند و عملاً اعتنا به نماز را به دیگران بیاموزند. (19)
در مدارس، معلمان و مدیران، و در همه مراکز، مسئولان، با حضور خود در صفوف نماز، نمازگزاران را تشویق کنند. (20)
 
2. تقویت نماز جمعه
نمازهای جمعه در هر شهر با شرکت فرزانگان و اصحاب معرفت در ستادهای آن، پربارتر گردد. (21)
 
3. تولی امر نماز در ادارات
مدیران دستگاه های اداری و دولتی، خود متصدی اقامه نماز در آن دستگاه ها شوند. (22)
 
4. جدیت در امر نماز
مأموران بخش های گوناگون دولتی، توصیه ها و دستورهای وزرای محترم درباره نماز را به طور جدی دنبال کنند. همه سطوح و بخش ها در این تلاش مقدس سهیم شوند و سهمی از اجر آن را نصیب خود کنند.(23)
 
5. حضور در نمازخانه های عمومی
بزرگان جامعه و کسانی که چشم ها به آنها دوخته شده و انگشت ها آنها را نشانه کرده است، در مراکز همگانی نماز دیده شوند، و نمازخانه های مراکز عمومی، ویژه آدم های بیکار یا فرودست شمرده نشود. (24)
 
اهل فرهنگ
الف) نهادهای فرهنگی
1. نشان دادن گوهر نماز
وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات و صداوسیما از هنر به ویژه هنر سینما برای نشان دادن گوهر نماز و چهره نماز گزار بهره بگیرند. (25)
 
2. توجه به نماز در همایش ها
در گردهمایی های علمی و فرهنگی و آموزشی و تبلیغی، نماز را در وقت خود همچون الهام بخش صداقت و هدایت به جای آورند. (26)
 
3. همکاری با ستاد اقامه نماز
گزارش ها، گویای آن است که از سال گذشته تاکنون قدم های عملی قابل تقدیری در این راه برداشته شده است؛ ولی این از آنچه حق عظیم نماز در ایران اسلامی می طلبد بسی کمتر است. ان شاءلله همکاری همه دستگاه های اسلامی، اعم از آموزش و پرورش و دانشگاه ها و صداوسیما و سازمان تبلیغات اسلامی و مطبوعات و دیگر نهادها و سازمان های مؤثر بتوانند شما را در مقصود مقدستان یاری دهد. (27)
 
4. توجه ویژه به ترویج نماز
تلاش های فرهنگی و هنری و برنامه ریزی های آموزشی و غیره، همه باید به گونه ای طراحی و اجرا شود که نماز، با کیفیت مطلوب، روزبه روز در میان مردم به ویژه جوانان و نوجوانان رونق گیرد و همه به راستی از این چشمه پاکی و روشنی بهره مند گردند. بی شک دستگاه های متعدد امور فرهنگی و آموزشی و صداوسیما و دست اندرکاران اداره مساجد، بیش از دیگران باید احساس مسئولیت کنند.(28)
 
ب) صداوسیما
1. ترویج اولویت دهی به نماز
رسانه ها و به خصوص صداوسیما با شیوه های گوناگون، نماز را معرفی و یادآوری کنند. همه جا و همیشه در رادیو و تلویزیون، نماز در اولویت گذاشته شود، و شوق ایمان و عطش یاد خدا در دل ها پدید آید. (29)
 
2. آموزش نماز و رازهای آن
در صداوسیما، نماز همچون موضوعی که باید به همه آموخت، تلقی گردد و در برنامه ای جداگانه یا در دل برنامه های گوناگون، از آن سخن رود، و اعماق و رازها و درس های آن برای همه مردم بیان گردد. (30)
 
3. ترویج هنری نماز
از برترین شیوه ها و فنی ترین و هنری ترین ابزارها باید بهره گرفته شود. نمایش نماز جماعت مهجوری، با جمع معدودی، آن هم از فرسودگان بی نشاط، ترویج نماز جماعت نیست؛ همچنان که پخش صدای اذان از رسانه های صوت و تصویر، کافی نیست. جوان های ما هزاران صف جماعت پرشور و حال در سراسر کشور تشکیل می دهند؛ مردم زیادی از آنان که فیلم های سینمایی در گزارش واقعیت های زندگی آنان ساخته می شود، اهل نماز و نیاز و تهجدند؛ حنجره های بسیاری ازروی ایمان و تعبد در هنگام اذان، صدا به این سرود معنوی بلند می کنند؛ گروه های انبوهی در هنگام نماز از کار روزانه دست کشیده، به مسجد رو می آورند؛ اینها می تواند در ساخت های هنری، چهره زیبا و ترغیب کننده این فریضه نجات بخش را به همه نشان دهد.(31)
 
4. همکاری با ستاد اقامه نماز
گزارش ها، گویای آن است که از سال گذشته تاکنون قدم های عملی قابل تقدیری در این راه برداشته شده است؛ ولی این از آنچه حق عظیم نماز در ایران اسلامی می طلبد بسی کمتر است. ان شاءلله همکاری همه دستگاه های اسلامی، اعم از آموزش و پرورش و دانشگاه ها و صداوسیما و سازمان تبلیغات اسلامی و مطبوعات و دیگر نهادها و سازمان های مؤثر بتوانند شما را در مقصود مقدستان یاری دهد. (32)
 
5. نشان دادن گوهر نماز
وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات و صدا و سیما از هنر به ویژه هنر سینما برای نشان دادن گوهر نماز و چهره نماز گزار بهره بگیرند. (33)
 
6. توجه ویژه به ترویج نماز
تلاشهای فرهنگی و هنری و برنامه ریزی های آموزشی و غیره، همه باید به گونه ای طراحی و اجرا شود که نماز، با کیفیت مطلوب، روز به روز در میان مردم به ویژه جوانان و نوجوانان رونق گیرد و همه به راستی از این چشمه پاکی و روشنی بهره مند گردند. بی شک دستگاه های متعدد امور فرهنگی و آموزشی و صدا و سیما و دست اندرکاران اداره مساجد، بیش از دیگران باید احساس مسئولیت کنند.(34)

برنامه های اختصاصی برای اقامه نماز در بیانات رهبر معظم انقلاب
ج) هنرمندان
1. استفاده از زبان هنر
فلسفه نماز و تحلیل رازها و رمزهای آن با زبان هنر، در معرض دید همگان قرار گیرد تا هرکس به قدر ظرفیت خود از آن متمتع گردد.(35)
 
2. کاری شایسته
هنرمندان عزیز با زبان شعر و قصه و نقاشی و جز اینها، و با آفرینش آثار هنری باکیفیت، بلکه برجسته، دست چیره هنر را به کاری چنین شایسته [ترویج نماز] مشغول سازند. (36)
 
3. ترویج هنری نماز
از برترین شیوه ها و فنی ترین و هنری ترین ابزارها باید بهره گرفته شود. نمایش نماز جماعت مهجوری، با جمع معدودی، آن هم از فرسودگان بی نشاط، ترویج نماز جماعت نیست. همچنان که پخش صدای اذان از رسانه های صوت و تصویر، کافی نیست. جوان های ما هزاران صف جماعت پرشور و حال در سراسر کشور تشکیل می دهند، مردم زیادی از آنان که فیلم های سینمایی در گزارش واقعیت های زندگی آنان ساخته می شود، اهل نماز و نیاز و تهجدند، حنجره های بسیاری از روی ایمان و تعبّد در هنگام اذان، صدا به این سرود معنوی بلند می کنند، گروه های انبوهی در هنگام نماز از کار روزانه دست کشیده، به مسجد رو می آورند، این ها می تواند در ساخت های هنری، چهره زیبا و ترغیب کننده این فریضه نجات بخش را به همه نشان دهد. (37)
 
4. پرسشی مهم از اهالی فرهنگ
اکنون این سؤال بسیار جدّی و مهم برای اینجانب مطرح است، که مسئولان اجرایی مخاطب این مطالبات تا چه حدّ به وظیفه خود عمل کرده اند؟ صدا و سیما، ... وزارت ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، مراکز تولید سینمایی ... و دیگران، چه اندازه وظیفه ای را که در این پیام از آنان، خواسته شده است به انجام رسانده اند؟(38)
 
روحانیان و حوزه های علمیه
1. تبیین معارف نماز
آشنایان با معارف اسلامی، شأن نماز، و روح و محتوا و گستره تأثیر آن را در جان فرد و مجتمع را با شیوه های رسا، تبیین کنند.(39)
 
2. مدیریت مسجد
مدیریت محتوایی و معنویِ مسجد که بر دوش روحانی مسجد است باید خردمندانه و مسئولانه، و حتی عاشقانه باشد. حوزه های علمیه برای آماده سازی روحانیانی در این طراز، وظیفه ای ذاتی و طبیعی دارند.(40)
 
3. اهتمام به مراکز آموزشی
فضلا و علما و روحانیون محترم، امامت جماعت در مراکز آموزشی و اقامتگاه های دانشجویان، برای نسل نو را فرصتی مغتنم بشمرند. (41)
 
4. پرداختن به مفهوم و فلسفه نماز
نویسندگان و گویندگان دینی درباره نماز و مفهوم و فلسفه و هدف و آثار و برکات و احکام آن بگویند و بنویسند. (42)
 
5. فعالیت بیشتر در مساجد
ائمه محترم جماعات، مساجد را از همیشه فعال تر کنند و آموزش ترجمه و مفهوم و روح نماز را به شکل نوین و جذاب، در برنامه های خود بگنجانند.(43)
 
6. تبلیغ نماز
چه نیکوست که از همه شهرهایی که در آن حوزه علمیه و طلاب علوم دینی حضور دارند، در همه شب های جمعه گروه هایی به روستاها اعزام شوند. شعار اول این پیام رسانان دین و معنویت، باید اقامه نماز باشد.(44)
 
7. اهتمام به اقامه نماز در مساجد
علمای دینی و فضلایی که در بخش های گوناگون دولتی به خدماتی اشتغال دارند، شایسته است که به عمران معنوی مساجدی که در آنها نماز جماعت اقامه نمی شود، بپردازند، امامت در مسجد را نیز وظیفه ای بزرگ بشمرند.(45)
 
8. الگو بودن در امر نماز
ائمه جماعت و کسانی که در عمل، خود مقتدای دیگران اند، در تحصیل شرایط نماز مقبول مجاهدت بلیغ کنند و مانند اصحاب معروف ائمه: در کیفیت و کمیت نمازهای فریضه و نافله سرمشق دیگران باشند.(46)
 
9. بیان معارف نماز
در سخنرانی های دینی در مساجد و غیره، بارها و بارها معارف نماز نیز همچون مسائل آن بازگو شود. (47)
 
10. طرح مباحث کلامی، عرفانی و اجتماعی نماز
همان طور که بحث فقهی درباره نماز و مقدمات آن، طولانی ترین مباحث فقهی در حوزه های علمیه را تشکیل می دهد، بحث کلامی و عرفانی و اجتماعی نماز نیز باید سلسله مهمی از مباحث دینی مطرح در سطح جامعه را پدید آورد. آگاهان دینی و محققان و نویسندگان دراین باره مقالات و تحقیقات و کتاب هایی فراهم کنند و بحث نماز به طور مکرر در همه جایگاه های تبلیغ دین، با زبان ها و شیوه ها و از زاویه های گوناگون مطرح گردد. (48)
 
11. استفاده از طلاب جوان
امامان محترم جماعت، اگر خود براثر کهولت و غیره نمی توانند وظیفه رابطه و انس و راهنمایی را برای نمازگزاران، به ویژه جوانان فراهم کنند، در کنار خود فضلای جوان و پرنشاط را به کار گیرند و آنان را در کار با خود شریک سازند.(49)
 
12. هجرت هفتگی به روستاها
هجرت هفتگی روحانیون مستقر در مراکز نظامی و غیره، به روستاهای همسایه این مراکز از توصیه های پیشین من است که بر آن تأکید می ورزم.(50)
 
13. توجه به مجامع دانشجویی و دانش آموزی
در دانشگاه ها و دیگر مراکز انسانی انبوه، مسجد می تواند جایگاه امن و صفا باشد، و امام جماعت، غم گساری و راهنمایی و همدلی را درکنار اقامه نماز، در آن مهبط رحمت و هدایت الهی به نمازگزاران هدیه کند. مجامع دانشجویی و دانش آموزی در آن صورت، جذاب ترین مرکز تجمع خود را مسجد دانشگاه و مدرسه خواهند یافت، و پایگاه تقوا، پایگاه فعالیت جوانان خواهد شد. (51)

برنامه های اختصاصی برای اقامه نماز در بیانات رهبر معظم انقلاب
 
وزارتخانه های و آموزش و پرورش، و علوم
الف) مدیران ارشد
1. اولویت مسجدسازی
به مدیران آموزش و پرورش، و علوم یادآوری می کنم که سهم مسجدسازی و مسجدپردازی باید در اعتبارات فعالیت های فوق برنامه، در ردیف اول و بیش از سهم دیگر بخش های این سرفصل باشد.(52)
 
2. همکاری با ستاد اقامه نماز
گزارش ها، گویای آن است که از سال گذشته تاکنون قدم های عملی قابل تقدیری در این راه برداشته شده است؛ ولی این از آنچه حق عظیم نماز در ایران اسلامی می طلبد بسی کمتر است. ان شاءلله همکاری همه دستگاه های اسلامی، اعم از: آموزش و پرورش و دانشگاه ها و صداوسیما و سازمان تبلیغات اسلامی و مطبوعات و دیگر نهادها و سازمان های مؤثر بتوانند شما را در مقصود مقدستان یاری دهد. (53)
 
3. توجه ویژه به ترویج نماز
تلاش های فرهنگی و هنری و برنامه ریزی های آموزشی و غیره، همه باید به گونه ای طراحی و اجرا شود که نماز، با کیفیت مطلوب، روزبه روز در میان مردم به ویژه جوانان و نوجوانان رونق گیرد و همه به راستی از این چشمه پاکی و روشنی بهره مند گردند. بی شک دستگاه های متعدد امور فرهنگی و آموزشی و صداوسیما و دست اندرکاران اداره مساجد، بیش از دیگران باید احساس مسئولیت کنند.(54)
 
4. پرسشی مهم از متولیان آموزش در کشور
اکنون این سؤال بسیار جدّی و مهم برای اینجانب مطرح است، که مسئولان اجرایی مخاطب این مطالبات تا چه حدّ به وظیفه خود عمل کرده اند؟ آموزش و پرورش، وزارت علوم و سایر مراکز دانشگاهی ... و دیگران، چه اندازه وظیفه ای را که در این پیام از آنان، خواسته شده است به انجام رسانده اند؟(55)
 
ب) مؤلفان کتب درسی
1. پرداختن به رازهای نماز
نویسندگان کتاب های درسی، رازها و رمزها و درس های نماز را در کتاب های درسی بگنجانند. (56)
 
2. سخنانی تازه در بحث نماز
برای تبیین ژرفای نماز و معرفی رازها و زیبایی های آن، دست به تلاش پیگیر و همه جانبه ای زده شود. در کتاب های معارف دانشگاه ها و کتب درسی دوره های پیش از دانشگاه و جزوه های کوچک و قابل فهم همه، سخنان نغز و پرمغز و مضمون های تازه فراوان دراین باره وارد شود.(57)
 
3. طرح مباحث عمیق
نویسندگان کتب معارف دبیرستان ها و دانشگاه ها، نماز را از موضوعات مورد بحث آن کتاب ها قرار دهند و در آن، بحث های عالمانه و عمیق را دراین باره مطرح سازند.(58)
 
4. متون نمازی برای همه دوره ها
در کتاب های درسی دوره های مختلف، به تناسب فصل، فشرده یا گسترده ولی به هر حال، عمیق و متینی درباره نماز گنجانیده شود. (59)
 
ج) معلمان و اساتید
1. تشویق به نماز
معلمان، شاگردان مدارس و دانشگاه ها را در سمت و سوی این حقیقت درخشان [نماز] به حرکت وادار نمایند. (60)
 
2. توجه به درس نماز
در کلاس های دروس دینی مدارس و دانشگاه ها، درس نماز جایگاه خود را بازیابد و سخنان سنجیده و افکار بلند در بازشناسی نماز فراهم و در معرض ذهن و دل دانشجویان و دانش آموزان گذاشته شود. (61)
 
3. اهتمام به نماز و تشویق به آن
معلمان مدارس در هنگام نماز، نوجوانان پسر و دختر را به حضور در نمازخانه های مدارس تشویق کنند و خود پیش از همه به نماز بشتابند.(62)
 
4. اولویت دهی به نماز
مسئولان پرورشی مدارس، نماز را در رأس برنامه های پرورشی به شمار آورند.(63)

برنامه های اختصاصی برای اقامه نماز در بیانات رهبر معظم انقلاب
 
متولیان مساجد
مقدمه
اگر مسجد، کیفیت شایسته خود را بیابد، هزینه های مادی و معنوی بسیاری از دوش جامعه و مردم و مسئولان برداشته خواهد داشت. به امید آن روز...(64)
تلاش های فرهنگی و هنری و برنامه ریزی های آموزشی و غیره، همه باید به گونه ای طراحی و اجرا شود که نماز، با کیفیت مطلوب، روزبه روز در میان مردم  به ویژه جوانان و نوجوانان رونق گیرد و همه به راستی از این چشمه پاکی و روشنی بهره مند گردند. بی شک دستگاه های متعدد امور فرهنگی و آموزشی و صداوسیما و دست اندرکاران اداره مساجد، بیش از دیگران باید احساس مسئولیت کنند.(65)
 
1. لزوم توجه به نمادهای ذکر خدا در شهرها
ما بارها، مکرر به آقایان ائمه جمعه، ائمه جماعت و روحانیون محترم در شهرستان ها، در تهران توصیه کردیم که مساجد باید آباد باشد. صدای اذان باید از مساجد بلند شود. باید همه نشانه های توجه به نماز و اقامه نماز را در شهر اسلامی _ به خصوص در شهرهایی مثل تهران و شهرهای بزرگ کشور _ ببینند؛ باید احساس کنند؛ هم مردم خودمان، هم کسانی که وارد این شهرها می شوند. نشانه های اسلامی باید واضح و آشکار باشد؛ کمااینکه در مهندسی های ما باید نشانه های اسلامی آشکار باشد. صهیونیست ها هر نقطه دنیا که خواستند یک ساختمانی بسازند، آن علامت نحس ستاره داوود را سعی کردند یک جوری رویش تثبیت کنند. کار سیاسی شان این جوری است. ما مسلمان ها نشانه های اسلامی و مهندسی اسلامی را باید در همه کارهایمان، از جمله در باب مهندسی بایستی مراعات کنیم.(66)
 
2. لزوم نشاط در مساجد
سفارش این جانب آن است که مسجد را نیز همچون دل های جوان، پاکیزه و پیراسته، و لبریز از شور و انگیزه و نشاط کنید. مسجد نیز باید کانونی باشد که مشکات نماز در آن بدرخشد و نور معرفت و محبت، و اُنس و صفا از آن ساطع شود. امامان جماعت، هیئت های امنا، خادمان موظف و متبرّع، هریک باید بخشی از این کار بزرگ و اثرگذار را بر دوش خود حس کنند.(67)
 
3. خردمندی و دلسوزی امام جماعت
روحانی پرهیزگار، خردمند، کارشناس و دلسوز در مسجد، همچون پزشک و پرستار در بیمارستان، روح و مایه حیات مسجد است. امامان جماعت باید آماده سازی خویش برای طبابت معنوی را وظیفه حتمی خود بدانند و مراکز رسیدگی به امور مساجد و حوزه های علمیه در همه جا آنان را یاری دهند.(68)
 
4. برگزاری برنامه های علمی و اخلاقی
مساجد باید مَدرَسِ تفسیر و حدیث و منبرِ معارف اجتماعی و سیاسی و کانون موعظه و پرورش اخلاق باشد.(69)
 
5. ارتباط گیری همه جانبه
مسجد باید رابطه خود را با جوانانی که ازدواج می کنند، با کسانی که به موفقیت های علمی و اجتماعی و هنری و ورزشی دست می یابند، با صاحب همتانی که کمک به دیگران را وجهه همت می سازند، با غم دیدگانی که غم گساری می جویند، و حتی با نوزادانی که متولد می شوند، برقرار و مستحکم کند.(70)
 
6. جذب جوانان
زمزمه محبت متولیان و مدیران و امنای مساجد، باید دل های پاک جوانان را مجذوب و مشتاق کند.(71)
 
7. ارتباط با مراکز آموزشی محل
میان مسجد و مراکز آموزشی در هر محل، همکاری و پیوند تعریف شده و شایسته ای برقرار گردد. چه نیکوست که دانش آموزان برجسته و ممتاز در هر محل، در مسجد و در برابر چشم مردم و از سوی امام جماعت، تشویق شوند.(72)
 
8. پاکیزگی مسجد و ارتباط با مأمومین
نپرداختن به پاکیزگی و بهداشت در مساجد؛ نپرداختن امام جماعت به تماس و رابطه با مأمومین؛ و هر کمبود دیگری از این قبیل ها، نقاط ضعفی است که باید همت های بلند بر زدودن آن برانگیخته شود. (73)
 
9. پرهیز از آزار مجاوران
مسجد باید در هر منطقه و محل، مأمن و مایه خیر و برکت باشد و به طریق اولی، وسیله زحمت و آزار مجاوران نگردد. پخش صداهای آزاردهنده به ویژه در شب و هنگام آسایش مردم، کاری ناروا و در مواردی خلاف شرع است. تنها صدایی که باید از مسجد در فضا طنین بیفکند، بانگ اذان با صوت خوش و دل نواز است.(74)
 
10. آراستگی مسجد
مسجد در همه جا باید پاکیزه، زیبا و آرام بخش باشد.(75)
مساجد و نمازخانه ها پاکیزه و مرتب و رغبت انگیز باشد. (76)
 
11. اهتمام به نماز جماعت
نماز در وقت فضیلت و به جماعت گزارده شود. (77)
 
12. اقامه نماز صبح
نماز صبح در مساجد اقامه شود. (78)
 
13. باز بودن مساجد
در شهرهای سر راه در همه 24ساعت، مسجد باز و آماده وجود داشته باشد.(79)
 
سایر مخاطبان
الف) مسئولان عمرانی
1. لزوم ساخت مسجد در اماکن عمومی
مسجد، مرکز و کانون اصلی است. در بنای شهر و روستا، در مدرسه و دانشگاه، در مراکز جمعیتی از بازارهای کسب و کار تا فرودگاه ها و جاده ها و پایانه های سفری و تا آسایش ها و بیمارستان ها و بوستان ها و گردشگاه ها، در همه و همه باید مسجد را همچون قطب و محور بنا نهاد.(80)
 
2. لزوم پیوست مسجد در پروژه های عمرانی
همه کارهای مهندسی بزرگ بایستی یک پیوست مسجد و نمازخانه داشته باشد. وقتی مترو طراحی می کنیم، برای ایستگاه مترو، مسجد در آن ملاحظه شود؛ ایستگاه قطار طراحی می کنیم، فرودگاه طراحی می کنیم، مسجد در آن حتماً دیده شود. شهرک طراحی می کنیم، مسجد در مراکز لازم که ممکن است بیش از یکی لازم باشد، در او حتماً ملاحظه شود. آیا ممکن است ما یک شهرک را طراحی کنیم، خیابان کشیِ او را فراموش کنیم؟ می شود شهرکِ بدون خیابان؟ با این چشم باید به مسجد نگاه کرد.
شهرک بدون مسجد معنی ندارد. وقتی انبوه سازان ساختمان می خواهند مجوز بگیرند برای انبوه سازی و ساختمان بسازند، در نقشه ای که ارائه می دهند که مجوز براساس او صادر می شود، باید نمازخانه دیده شود. ما باید با نمازخانه این جوری برخورد کنیم.(81)
 
3. ساخت نمازخانه
در همه مراکز عمومی، مدارس، دانشگاه ها، کارخانه ها، سربازخانه ها، فرودگاه ها، ایستگاه های قطار، ادارات دولتی و امثال آن، جایگاه های مناسبی برای نماز پیش بینی شود. (82)
 
4. ساخت نمازخانه و مسجد
در همه بناهای عمومی و جای هایی که همواره به طبع حال، مردمی در آن گرد می آیند؛ مانند فرودگاه ها و ایستگاه های قطار و بندرها و عزیمتگاه های خودروهای همگانی و ادارات دولتی و بوستان های شهری و مانند اینها، نمازخانه ها یا مساجدی بنا کنند. (83)
 
5. ساخت مساجد در راه ها
در میان جاده های بیابانی، مسجد به قدر کافی ساخته شود. (84)
 
6. اولویت دهی به مسجد
در شهرها و شهرک هایی که تازه ساخته می شود، مسجد جامع، نخستین بنا و مرکز حقیقی شهر قرار گرفته و ساخته شود. (85)
 
7. پرسشی مهم از مسئولان عمرانی
اکنون این سؤال بسیار جدی و مهم برای این جانب مطرح است که مسئولان اجرایی مخاطب این مطالبات تا چه حد به وظیفه خود عمل کرده اند؟ ... مدیریت های شهری و دیگران، چه اندازه وظیفه ای را که در این پیام از آنان خواسته شده است به انجام رسانده اند؟(86)

برنامه های اختصاصی برای اقامه نماز در بیانات رهبر معظم انقلاب
 
ب) مسئولان حمل و نقل عمومی
1. برنامه ریزی برای اقامه نماز
برنامه ریزان حرکت رسانه های سفری مانند قطار و هواپیما و غیر آن، حفظ وقت و امکان نماز مسافران را در برنامه ریز ی ها در نظر بگیرند. (87)
 
2. امکان سازی اقامه نماز در شرایط مختلف
اشاره کردند به پروازها؛ نه فقط پروازهای حج، در پروازهای گوناگون _ داخلی، خارجی، دوردست _ که وقت نماز را پوشش می دهد، حتماً رعایت مسئله نماز بشود. اگر امکان دارد قبل از پرواز و بعد از پرواز، وقت نماز وجود داشته باشد. این جور نباشد که مثلاً فرض بفرمایید از قبل از اذان صبح راه بیفتند و بعد از آفتاب به مقصد برسند؛ نه؛ برنامه را جوری تنظیم کنند که مردم بتوانند نمازشان را بخوانند؛ یا قبل، یا بعد. اگر امکان ندارد _ گاهی ضرورت هایی ازلحاظ پروازهای داخلی، خارجی، خطوط هوایی، پیدا می شود که امکان ندارد _ در داخل هواپیما امکانات نماز خواندن را فراهم کنند که البته کاملاً می شود قبله را تشخیص داد؛ یعنی خلبان ها واردند، می فهمند، می دانند؛ تا افرادی که مایل اند در داخل هواپیما نماز بخوانند، بتوانند. البته مسئله حرکت قطارها هم به طریق اولی این جور است.(88)
 
3. پرسشی مهم از مسئولان حمل و نقل عمومی
اکنون این سؤال بسیار جدّی و مهم برای اینجانب مطرح است، که مسئولان اجرایی مخاطب این مطالبات تا چه حدّ به وظیفه خود عمل کرده اند؟ ... مدیریت حمل و نقل و مدیریت های شهری و دیگران، چه اندازه وظیفه ای را که در این پیام از آنان، خواسته شده است به انجام رسانده اند؟(89)
 
ج) مسئولان ورزشی
برنامه ریزی برای اقامه نماز
مسئولان ورزش کشور، محیط ورزش را با یادآوری و اقامه نماز، روح بخشند و در تعیین وقت مسابقات ورزشی، ساعت نماز را فارغ و زمین و زمان را آماده برگزاری نماز کنند.(90)
 
د) مسئولان نظامی
1. آموزش نماز به سربازان
در سربازخانه ها، آموزش نماز و عمل به آن از آنچه هست، جدی تر گرفته شود. (91)
 
2. پرسشی مهم از مسئولان نظامی
اکنون این سؤال بسیار جدّی و مهم برای اینجانب مطرح است، که مسئولان اجرایی مخاطب این مطالبات تا چه حدّ به وظیفه خود عمل کرده اند؟ ... نیروهای مسلح ... و دیگران، چه اندازه وظیفه ای را که در این پیام از آنان، خواسته شده است به انجام رسانده اند؟(92)
 
ه) ائمه جمعه
لزوم جذب و تعلیم
نمازهای جمعه باید پایگاه جذب و نصیحت و تعلیم باشد. امامان محترم جمعه با کمک برگزارکنندگان مراسم نماز، همه سعی خود را در این جهت مبذول دارند.(93)
 
و) محققان و عالمان
1. حرکتی نو در ترویج نماز
این مسئولیت سنگین، بر دوش دانشوران و آشنایان به معارف اسلامی است که نماز را به همه، به خصوص به نسل جوان بهتر بشناسانند. از کودک دبستانی تا پژوهشگر دوره های عالی، هریک فراخور ذهن و معرفت خود، می توانند در راه شناختن نماز و رازهای آن قدم هایی بردارند و با ناشناخته هایی آشنا شوند. حتی عرفای بزرگ نیز برای سالکان وادی معرفت، اسرارالصلوه نوشته و آموخته اند؛ یعنی اعماق این اقیانوس همچنان ناشناخته و پیمودنی است. در جامعه ما فصل مهمی باید در معرفی نماز در همه سطوح گشوده شود. (94)
 
2. تهیه منابع مورد استفاده برای هنرمندان
کتاب ها و جزوه ها در سطوح مختلف و از دیدگاه های گوناگون به وسیله محققان و عالمان به سلک تحریر درآید و مایه کارهای هنری و ادبی گردد. (95)
 
3. لزوم تحقیق، نگارش و تبلیغ نماز
آگاهان دینی و محققان و نویسندگان دراین باره مقالات و تحقیقات و کتاب هایی فراهم کنند و بحث نماز به طور مکرر در همه جایگاه های تبلیغ دین، با زبان ها و شیوه ها و از زاویه های گوناگون مطرح گردد. (96)

برنامه های اختصاصی برای اقامه نماز در بیانات رهبر معظم انقلاب 
ز) والدین
1. اهتمام به نماز فرزندان
پدران و مادران با گفتار و کردار خود، فرزندان را به نماز تشویق و راهنمایی کنند. (97)
 
2. آموزش نماز به فرزندان
پدر و مادرها، کودکان و نوجوانان را با صورت و معنای این فریضه آشنا سازند و اگر باید از دیگران کمک گرفت، کتاب های شیرین و آسان فهم را برای کودکان خود بخوانند.(98)
 
ح) جوانان
1. انس با نماز
توصیه مؤکد این جانب به همه، به ویژه جوانان، آن است که خود را با نماز مأنوس و از آن بهره مند سازند؛ یعنی اینکه نماز را با توجه به معنی و با احساس حضور در محضر پرودگار متعال _ جَلَّت عَظَمَتُه _ به جای آورند و این کار را با تمرین بر خود هموار و آسان سازند تا بتوانند نوافل، مخصوصاً نافله نمازهای صبح و مغرب را نیز ادا کنند. (99)
 
2. دعوت نزدیکان به نماز
اگر هنوز در میان کسان و نزدیکان و دوستان آنان، کسی هست که خود را از فیض نماز محروم کرده باشد، او را از این گناه بزرگ و خسارت عظیم بازدارند و این کار را با زبان خوش و رفتار حکیمانه انجام دهند. (100)
 
3. حضور در مساجد
حضور جوانان و روحیه های بسیجی باید محیط مسجد را زنده و پرنشاط و آینده پو و لبریز از امید سازد.(101)
 
4. تمرکز در نماز
جوانان عزیز، دقایق معدود نماز را فقط برای نماز بگذارند و در طول نماز، تا آنجا که می توانند با تمرکز و حضور قلب، مایه زندگی بخش ذکر و تضرع را برای جان و دل نیازمند خویش تأمین کنند.(102)
 
نمای کلی وظایف و برنامه های اختصاصی برای اقامه نماز
وظایف همگانی
1. توجه به برکات عظیم مسجد؛
2. ساخت مسجد؛
3. عمران و آبادی مسجد؛
4. اهتمام به نماز جماعت؛
5. همه جا مسجد است؛
6. تولیداتی برای تمام جهان؛
7. پخش نوای اذان؛
8. توجه به مسجد؛
9. برنامه ریزی برای اقامه نماز؛
10. فضاسازی نمازی در کشور؛
11. مقدم داشتن نماز؛
12. توجه به مفاهیم نماز.
 
ستاد اقامه نماز
1. ترویج ذکر همگانی؛
2. توجه ویژه به جوانان؛
3. ترویج ترجمه نماز؛
4. ترویج نماز در روستاها.
 
خواص و بزرگان
1. ترویج عملی نماز؛
2. تقویت نماز جمعه؛
3. تولّی امر نماز در ادارات؛
4. جدیت در امر نماز؛
5. حضور در نمازخانه های عمومی.
 
اهل فرهنگ
الف) ارگان های فرهنگی
1. نشان دادن گوهر نماز؛
2. توجه به نماز در همایش ها؛
3. همکاری با ستاد اقامه نماز؛
4. توجه ویژه به ترویج نماز؛
5. لزوم تلاش برای اقامه نماز.
 
ب) صداوسیما
1. ترویج اولویت دهی به نماز؛
2. آموزش نماز و رازهای آن؛
3. ترویج هنری نماز؛
4. همکاری با ستاد اقامه نماز؛
5. نشان دادن گوهر نماز؛
6. توجه ویژه به ترویج نماز؛
7. لزوم تلاش برای اقامه نماز.
 
ج) هنرمندان
1. استفاده از زبان هنر؛
2. کاری شایسته؛
3. ترویج هنری نماز.
 
روحانیان و حوزه های علمیه
1. تبیین معارف نماز؛
2. مدیریت مسجد؛
3. اهتمام به مراکز آموزشی؛
4. پرداختن به مفهوم و فلسفه نماز؛
5. فعالیت بیشتر در مساجد؛
6. تبلیغ نماز؛
7. اهتمام به اقامه نماز در مساجد؛
8. الگو بودن در امر نماز؛
9. بیان معارف نماز؛
11. طرح مباحث کلامی، عرفانی و اجتماعی نماز؛
12. استفاده از طلاب جوان؛
13. هجرت هفتگی به روستاها؛
14. توجه به مجامع دانشجویی و دانش آموزی.
 
وزارتخانه های آموزش و پرورش، و علوم
الف) مدیران ارشد
1. اولویت مسجدسازی؛
2. همکاری با ستاد اقامه نماز؛
3. توجه ویژه به ترویج نماز؛
4. لزوم تلاش برای اقامه نماز؛
 
ب) مؤلفین کتب درسی             
1. پرداختن به رازهای نماز؛
2. سخنانی تازه در بحث نماز؛
3. طرح مباحث عمیق؛
4. متون نمازی برای همه دوره ها.
 
ج) معلمان و اساتید
1. تشویق به نماز؛
2. توجه به درس نماز؛
3. اهتمام به نماز و تشویق به آن؛
4. اولویت دهی به نماز.
 
متولیان مساجد
1. لزوم توجه به نمادهای ذکر خدا در شهرها؛
2. لزوم نشاط در مساجد؛
3. خردمندی و دلسوزی امام جماعت؛
4. برگزاری برنامه های علمی و اخلاقی؛
5. جذب جوانان؛
6. ارتباط با مراکز آموزشی محل؛
7. ارتباط گیری همه جانبه؛
8. پاکیزگی مسجد و ارتبط با مأمومین
9. پرهیز از آزار مجاوران؛
10. آراستگی مسجد؛
11. اهتمام به نماز جماعت؛
12. اقامه نماز صبح؛
13. باز بودن مساجد.
 
سایر مخاطبان
الف) مسئولان عمرانی
1. لزوم ساخت مسجد در اماکن عمومی؛
2. لزوم پیوست مسجد در پروژه های عمرانی؛
3. ساخت نمازخانه؛
4. ساخت نمازخانه و مسجد؛
5. ساخت مساجد در راه ها؛
6. اولویت دهی به مسجد؛
7. لزوم تلاش برای اقامه نماز.
 
ب) مسئولان حمل و نقل عمومی
1. برنامه ریزی برای اقامه نماز؛
2. امکان سازی اقامه نماز در شرایط مختلف؛
3. لزوم تلاش برای اقامه نماز.
 
ج) مسئولان ورزشی
برنامه ریزی برای اقامه نماز.
 
د) مسئولان نظامی
1. آموزش نماز به سربازان؛
2. لزوم تلاش برای اقامه نماز.
 
ه) ائمه جمعه
لزوم جذب و تعلیم.
 
و) محققان و عالمان
1. حرکتی نو در ترویج نماز؛
2. تهیه منابع مورد استفاده برای هنرمندان؛
3. لزوم تحقیق، نگارش و تبلیغ نماز.
 
ز) والدین
1. اهتمام به نماز فرزندان؛
2. آموزش نماز به فرزندان.
 
ح) جوانان
1. انس با نماز؛
2. دعوت نزدیکان به نماز؛
3. حضور در مساجد؛
4. تمرکز در نماز.
 
پی‌نوشت‌ها:
1- پیام به هفتمین اجلاس نماز، 7/7/1376.
2- پیام به دومین اجلاس نماز، 21/6/1371.
3- پیام به نوزدهمین اجلاس نماز، 18/7/1389.
4- همان.
5- همان.
6- پیام به سومین اجلاس نماز، 16/6/1372.
7- همان.
8- پیام به ششمین اجلاس نماز، 31/6/1375.
9- همان.
10- همان.
11- همان.
12- همان.
13- پیام به هفتمین اجلاس نماز، 7/7/1376. 
14- پیام به هشتمین اجلاس نماز، 18/6/1377.
15- بیانات در دیدار شرکت کنندگان در هفدهمین اجلاس نماز، 29/8/1387.
16- پیام به هجدهمین اجلاس نماز، 12/8/1388.
17- پیام به هشتمین اجلاس نماز، 18/6/1377.
18- همان.
19- پیام به اولین اجلاس نماز، 16/7/1370.
20- پیام به سومین اجلاس نماز، 16/6/1372.
21- پیام به ششمین اجلاس نماز، 31/6/1375.
22- همان.
23- پیام به هشتمین اجلاس نماز، 18/6/1377.
24- پیام به چهارمین اجلاس نماز، 10/6/1373.
25- پیام به سومین اجلاس نماز، 16/6/1372.
26- همان.
27- پیام به دومین اجلاس نماز، 21/6/1371.
28- پیام به بیست و یکمین اجلاس نماز، 13/6/1391.
29- پیام به اولین اجلاس نماز، 16/7/1370.
30- پیام به چهارمین اجلاس نماز، 10/6/1373.
31- پیام به یازدهمین اجلاس نماز، 15/6/1380.
32- پیام به دومین اجلاس نماز، 21/6/1371.
33- پیام به سومین اجلاس نماز، 16/6/1372.
34- پیام به بیست و یکمین اجلاس نماز، 13/6/1391.
35- پیام به اولین اجلاس نماز، 16/7/1370.
36- پیام به سومین اجلاس نماز، 16/6/1372.
37- پیام به یازدهمین اجلاس نماز، 15/6/1380.
38- پیام به یازدهمین اجلاس نماز، 15/6/1380.
39- پیام به هفتمین اجلاس نماز، 7/7/1376.
40- پیام به بیستمین اجلاس نماز، 19/7/1390.
41- پیام به سومین اجلاس نماز، 16/6/1372.
42- پیام به سومین اجلاس نماز، 16/6/1372.
43- پیام به هفتمین اجلاس نماز، 7/7/1376.
44- پیام به هشتمین اجلاس نماز، 18/6/1377.
45- همان.
46- پیام به نهمین اجلاس نماز، 18/6/1378.
47- پیام به چهارمین اجلاس نماز، 10/6/1373.
48- همان.
49- پیام به یازدهمین اجلاس نماز، 15/6/1380.
50- همان.
51- همان.
52- همان.
53- پیام به دومین اجلاس نماز، 21/6/1371.
54- پیام به بیست و یکمین اجلاس نماز، 13/6/1391.
55- پیام به یازدهمین اجلاس نماز، 15/6/1380. 
56- پیام به سومین اجلاس نماز، 16/6/1372.
57- پیام به ششمین اجلاس نماز، 31/6/1375.
58- پیام به هفتمین اجلاس نماز، 7/7/1376.
59- پیام به چهارمین اجلاس نماز، 10/6/1373.
60- پیام به سومین اجلاس نماز، 16/6/1372.
61- پیام به اولین اجلاس نماز، 16/7/1370. 
62- پیام به هفتمین اجلاس نماز، 7/7/1376.
63- همان.
64- پیام به بیستمین اجلاس نماز، 19/7/1390.
65- پیام به بیست و یکمین اجلاس نماز، 13/6/1391.
66- بیانات در دیدار شرکت کنندگان در هفدهمین اجلاس نماز، 29/8/1387.
67- پیام به هجدهمین اجلاس نماز، 12/8/1388.
68- پیام به نوزدهمین اجلاس نماز، 18/7/1389.
69- همان.
70- همان.
71- همان.
72- همان.
73- پیام به بیست و دومین اجلاس نماز13/6/1392. 
74- همان.
75- پیام به بیستمین اجلاس نماز، 19/7/1390.
76- پیام به اولین اجلاس نماز، 16/7/1370.
77- همان.
78- پیام به ششمین اجلاس نماز، 31/6/1375.
79- همان.
80- پیام به بیستمین اجلاس نماز، 19/7/1390.
81- بیانات در دیدار شرکت کنندگان در هفدهمین اجلاس نماز، 29/8/1387.
82- پیام به اولین اجلاس نماز، 16/7/1370.
83- پیام به سومین اجلاس نماز، 16/6/1372.
84- پیام به ششمین اجلاس نماز، 31/6/1375.
85- همان.
86- پیام به یازدهمین اجلاس نماز، 15/6/1380.
87- پیام به هفتمین اجلاس نماز، 7/7/1376.
88- بیانات در دیدار شرکت کنندگان در هفدهمین اجلاس نماز، 29/8/1387.
89- پیام به یازدهمین اجلاس نماز، 15/6/1380.
90- پیام به هفتمین اجلاس نماز، 7/7/1376.
91- پیام به ششمین اجلاس نماز، 31/6/1375.
92- پیام به یازدهمین اجلاس نماز، 15/6/1380.
93- همان.
94- پیام به اولین اجلاس نماز، 16/7/1370.
95- پیام به اولین اجلاس نماز، 16/7/1370.
96- پیام به چهارمین اجلاس نماز، 10/6/1373.
97- پیام به سومین اجلاس نماز، 16/6/1372.
98- پیام به هفتمین اجلاس نماز، 7/7/1376.
99- پیام به پنجمین اجلاس نماز، 14/6/1374.
100- همان.
101- پیام به نوزدهمین اجلاس نماز18/7/1389.
102- پیام به هفتمین اجلاس نماز 7/7/1376.
 
منبع:
راهبردهای اقامه نماز، آیت الله العظمی سید علی خامنه ای (حفظه الله)، ویراستاری و بازنویسی: مجید فیاضی، تهران: انتشارات ستاد اقامه نماز، 1392 ش.