پسته از جمله قدیمی‌ترین انواع مغز در جهان به شمار می‌رود و ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان این آجیل بسیار خوشمزه است. البته آمریکا نیز جزو تولیدکنندگان این آجیل مفید محسوب می‌شود. حدود ۹۰ گونه از این درخت در ایران کشت می‌شود که بعضی به صورت گسترده و جهت صادرات و انواع دیگر به صورت جزئی کشت می‌شوند. جالب است بدانید که سال‌ها پیش محققان امریکایی انواع بذر پسته از نقاط مختلف ایران را به کالیفرنیا بردند و با تحقیق روی آنها گونه سازگار با شرایط آب‌وهوایی خود را پیدا کردند. نام این گونه را پسته کرمان گذاشتند.
استان کرمان یکی از استان‌های پیشرو در زمینه کاشت پسته در ایران به شمار می‌رود. برخی از معروف‌ترین شهرهای ایران در زمینه‌ی تولید پسته که تقریباً ۸۰ درصد این آجیل در این شهرها تولید می‌شود عبارت‌اند از:
- شهرستان بردسکن (خراسان رضوی)
- شهرستان مه ولات (خراسان رضوی)
- شهرستان خلیل‌آباد (خراسان رضوی)
- شهرستان دامغان (سمنان)
- شهرستان رفسنجان (کرمان)
- شهرستان زرند (کرمان)
- شهرستان سیرجان (کرمان)
- شهرستان انار (کرمان)
بهترین پسته ایران مربوط به چه استان‌ها و چه شهرهایی است؟
وقتی این سوال به گوش می رسد که بهترین پسته ایران مال کجاست؟ بی شک نام پسته رفسنجان اولین نامی است که به ذهن هر کسی می‌رسد. اما همان‌طور که گفتیم در ایران شهرهای دیگری هم با شهرت فراوان در زمینه پسته مرغوب وجود دارد. در ادامه به معرفی شهرهای تولیدکننده مرغوب‌ترین پسته در ایران می‌پردازیم:
- استان کرمان
- استان خراسان
- استان سمنان
- استان مرکزی
استان کرمان
شهر کرمان و مناطق اطراف آن از جمله مراکز اصلی تولید پسته درجه یک در دنیا هستند و بخش عمده فروش صادراتی نیز مربوط به این مناطق است. در واقع می توان ادعا کرد که بخش بزرگی از پسته معروف ایران در دنیا مربوط به این استان است. در حومه‌ی شهرستان رفسنجان که در استان کرمان واقع شده است، روستاها و باغاتی وجود دارند که در آنها نوع خاصی از این آجیل تولید می‌شود. به‌عنوان‌مثال پسته سفید ایران (احمد آقایی) عمدتاً در منطقه نوق رفسنجان تولید می‌شود. استان کرمان همچنین به قطب کشت پسته فندقی (اوحدی)، یکی از معروف‌ترین انواع این آجیل در ایران، مشهور است.
استان خراسان
بعد از استان کرمان و شهرستان رفسنجان، استان خراسان و منطقه مه ولات را می‌توان به‌عنوان دومین تولیدکننده این آجیل باکیفیت عالی به شمار آورد. روزبه‌روز به کیفیت محصولات تولید شده در این منطقه افزوده می‌شود که یکی از دلایل آن تغییرات شرایط آب‌وهوایی است. رقم درجه یک بادامی را می‌توان به طور عمده از باغات حومه شهر فیض‌آباد تأمین کرد.
استان سمنان
همان‌طور که می‌دانید کشت پسته در استان سمنان و شهر دامغان سابقه‌ای بسیار طولانی دارد. یکی از مناطق تولید بهترین پسته ایران استان سمنان است. زیرا دامغان به دلیل شرایط اقلیمی منطقه موقعیت بسیار مناسبی برای رشد درختان پسته دارد. به همین علت روش‌های شیمیایی بسیار کمی برای نگهداری از این درختان مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جمله عوامل مهمی که باعث کیفیت بالای پسته دامغان شده است، باید به هرس درختان و تقویت آنها، آبیاری کافی و شرایط آب‌وهوایی مناسب اشاره کرد. انواع پسته دامغان شامل اکبری، عباسعلی، خنجری و شاه‌پسند می‌شود.
استان مرکزی
استان مرکزی رتبه اول میزان برداشت پسته در هکتار را در ایران کسب کرده است و در زمینه میزان برداشت از مناطق دیگر از جمله کرمان و رفسنجان پیشی گرفته است. بیشترین تولید پسته در این استان مربوط به شهرستان زرندیه است به‌طوری‌که هم اکنون پسته زرندیه به یک برند صادراتی تبدیل شده است.
رونق کشت این آجیل در استان مرکزی به حدی است که با گذشت ۲ ماه از شروع فصل برداشت، کشاورزان مزرعه پروین آباد در منطقه خشکرود زرندین همچنان با تلاش فراوان در حال برداشت محصول از مزارع و باغات هستند. مزرعه پروین‌آباد خشکرود زرندیه با وسعتی به اندازه ۱۸۰ هکتار از جمله مهمترین مراکز تولید پسته‌ی مرغوب است. در تولید انواع پسته تولید شده در این مزرعه از سم و کود استفاده نمی‌شود؛ بنابراین به علت کیفیت بالا و ارگانیک بودن بعد از فراوری مستقیماً به اتحادیه اروپا صادر می‌شوند. این مزرعه رکورددار برداشت پسته در ایران است و میزان برداشت آن ۱۳۰۰ کیلوگرم در هر هکتار است. کشت پسته متناسب با شرایط آب‌وهوایی منطقه زرندیه انجام می شود و به علت مقاومت بالا در مقابل شوری خاک و سرمای زمستانی، نیاز آبی کم و درآمدزایی مورد توجه کشاورزان این منطقه قرار گرفته است.
