روابط عمومی‌ها نیازمند تغییر نگاه/ از فقر آموزشی تا نبود ساختار و تشکیلات منسجم
به گزارش خبرگزاری بسیج استان مرکزی؛ روابط عمومی‌های سازمان‌ها، نهادها و دستگاه‌های مختلف نقش اساسی در پیشبرد اهداف آن دارند و می‌توان روابط عمومی را حلقه اتصال مردم با سازمان دانست. امروزه نقش روابط عمومی در توفیق یا عدم توفیق یک دستگاه بر کسی پوشیده نیست چراکه در سایه وظایف متعدد، سبب ارتباطات و اطلاع‌رسانی و شفاف‌سازی می‌شود.
نقش روابط عمومی‌ها در عصر فضای مجازی، کمی سنگین‌تر از قبل شده است و نقش مؤثری در همه ابعاد یک سازمان، ارگان یا نهاد دارند و به اصطلاح قلب تپنده هر سازمانی هستند.
نام‌گذاری روز 27 اردیبهشت تحت عنوان روز ملی روابط عمومی و ارتباطات، فرصتی است تا نقش و جایگاه روابط عمومی را به عنوان هنر هشتم مرور کنیم. در این راستا میزگرد آسیب‌شناسی حوزه روابط عمومی‌ها با حضور جمعی از مدیران روابط عمومی‌های فعال استان مرکزی در دفتر استانی خبرگزاری بسیج در اراک برگزار و در آن به نقش و جایگاه روابط عمومی در سازمان‌ها و ادارات و تعامل آنان با اصحاب رسانه و چالش‌های موجود پرداخته شد.
اهمّ عناوین میزگرد از این قرار بود: ضعف زیرساخت‌ها و تجهیزات، کمبود نیروهای متخصص و کارآمد، فقدان تعریف استاندارد و معیار برای انتخاب فرد در جایگاه روابط عمومی و فقدان تعریف جایگاه سازمانی روابط عمومی در بخش‌های اجرایی، در کنار نگاه سلیقه ای مدیران در انتخاب افراد در جایگاه روابط عمومی از چالش های حوزه روابط عمومی است.
بسیج* مهم‌ترین چالش روابط عمومی‌ها در عصر فضای مجازی چیست چه راهکارهایی برای رفع این چالش‌ها پیشنهاد می‌کنید؟
تحولات اساسی در حوزه روابط عمومی ها در راه است
محمد طالبی دبیر شورای هماهنگی روابط عمومی‌های استان مرکزی و مدیرکل روابط عمومی و امور بین الملل استانداری مرکزی: مردم مخاطب رسانه و روابط عمومی‌ها هستند و دغدغه ای هم که وجود دارد این است که بتوانیم افکار عمومی را در این مسیر اقناع و همراه کنیم. امروزه افکار عمومی اهمیت دوچندان پیدا کرده است چرا که در جامعه امروز افکار عمومی تبدیل به یک قدرت ویژه شده تا جایی که شاید بتوانیم آن را از حوزه دفاعی هم جلوتر ببینیم.
نگاهی که امروزه در حوزه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی وجود دارد، می‌طلبد که حوزه رسانه و روابط عمومی‌ها تقویت شود و در این مسیر می‌طلبد که زیرساخت‌ها به درستی سازماندهی شوند و براساس آن حرکت کنیم.
چالش های موجود در حوزه روابط عمومی‌ها را اگرچه نمی‌توان صد درصدی اصلاح کرد ولی دولت سیزدهم در این زمینه گام های خوبی برداشته و شاهد اتفاقات ارزنده‌ای هستیم؛ از سوی شورای اطلاع‌رسانی دولت، تصمیمات و پیگیری‌های خوبی در زمینه ارتقا جایگاه و ساختار اتفاق افتاده و از سوی سازمان اداری استخدامی کشور نیز پذیرفته شده و به زودی ابلاغ خواهد شد.
همچنین در زمینه آموزش نیز براساس نیازسنجی صورت گرفته و از طریق شورای اطلاع‌رسانی دولت دوره‌های آموزشی و مهارت افزایی مورد نیاز مصوب و ابلاغ شده است و دوره‌های آموزشی طی سال جاری در استان نیز بر همین اساس برنامه‌ریزی و اجرایی خواهد شد، تا خلأ موجود در این بخش نیز رفع شود.
در استان مرکزی هم شاهد تحولاتی در حوزه روابط عمومی‌ها هستیم؛ باتوجه به دغدغه‌های مدیران روابط عمومی‌ها و آسیب‌های موجود، سال گذشته شورای هماهنگی روابط عمومی های استان جلسات مستمری را با حضور همه اعضا برگزار و تصمیمات خوبی اتخاذ کرد. برگزاری دوره‌های آموزشی توانمندسازی برنامه‌ریزی و اجرا شد. همچنین مقرر شد در حوزه عزل و نصب نیروی انسانی در این بخش با تائید روابط عمومی استانداری باشد تا نگاه تخصصی خود را در این زمینه اعمال کنیم. یکی دیگر از اقدامات اثرگذار در این زمینه این بود که در این شورا مصوب شد، همه مدیران روابط عمومی دستگاه‌های اجرای عضو شورای معاونین باشند و این گونه ارتباط بین بدنه سازمان با روابط عمومی برقرار شود.
اقدامات ارزنده و امیدآفرین بسیاری در دستگاه‌های اجرایی انجام شده ولی باتوجه به ضعف موجود به درستی اطلاع‌رسانی و بازتاب داده نمی‌شود. که امید داریم ضعف سوژه یابی با برگزاری دوره‌های آموزشی مرتفع گردد.
باتوجه به تاکیدات رهبر معظم انقلاب نسبت به «جهاد تبیین»، می‌طلبد که مدیران روابط عمومی اقدامات امیدآفرین دستگاه‌های خود را هنرمندانه اطلاع‌رسانی کنند.
اگر بتوانیم نیروی متخصص، متعهد و مجرب را در حوزه روابط عمومی، مدیریت و زیرساخت لازم را هم در سطح ملی و به تبع استانی محقق کنیم تا حدودی مشکلات موجود مرتفع خواهد شد.
متاسفانه در حوزه افکارسنجی و نظرسنجی بسیار ضعیف هستیم؛ روابط عمومی‌ها به هیچ وجه این را جزو مأموریت و کار جدی خود ندارند و این خلأ جدی است.
نکته مهم دیگر این است که روابط عمومی‌ها بایستی نسبت به فناوری های روز و ابزارهای نوین اطلاع‌رسانی آشنا و به آن مسلط باشند تا اخبار هنرمندانه ای را تولید کنند و امیدواریم ارتقا ویژه ای در این بخش با آموزش اتفاق بیافتد.
در راستای جهاد تبیین درخصوص دستاوردهای انقلاب و ایجاد امیدآفرینی و اعتماد سازی در جامعه برای تمامی پروژه ها پوست اطلاع‌رسانی را ابلاغ کردیم تا از همان ابتدا اعتبار در نظر گرفته شود و مسئول پروژه آن را به عنوان یکی از آیتم‌ها در نظر داشته باشد و بر آن نظارت کند.
مدیران کل دستگاه‌های اجرایی هم باید این دغدغه را داشته باشند که درخصوص اقدامات و پروژه‌های دستگاه‌های خود اطلاع‌رسانی جامعی داشته باشند تا بتوانند به خوبی دستاوردها را بیان کنند کما اینکه استاندار مرکزی نیز در همه جلسات پیگیر این موضوع هستند.
روابط عمومی؛ زبان گویای سازمان
سیدمصطفی حسینی‌نژاد مدیرکل روابط عمومی و اطلاع‌رسانی کمیته امداد امام خمینی(ره) استان مرکزی: مهم‌ترین چالش در این زمینه عدم شناخت مدیران بالادستی از شرح وظایف و جایگاه روابط عمومی است. روابط عمومی زبان گویای سازمان و دورنمایی از فعالیت‌های سازمان است و به واقع مهم‌ترین و اصلی‌ترین پست سازمان روابط عمومی است.
نگرشی که در این حوزه مدیران و سایر همکاران سازمان، از روابط عمومی‌ها دارند این است که وظایف روابط عمومی را در حد یک عکاس می‌پندارند. در حالی که یکی از مشاوران مدیر سازمان بایستی مدیر روابط عمومی باشد مدیر روابط عمومی است که می‌تواند بسیاری از مسائلی که از دید مدیر سازمان مغفول مانده را شفاف و حتی موجب جلوگیری از بسیاری تنش‌ها شود.
لزوم بازنگری در ساختار تشکیلاتی روابط عمومی
داود فرجی مسئول روابط عمومی و شورای فرهنگی اداره‌کل فنی‌وحرفه‌ای استان مرکزی: چالش روابط عمومی‌ها چند دسته است، مقام معظم رهبری در دیداری که با هیئت دولت داشتند فرمودند «دولت خیلی کار کرده و نسبت به گذشته شاهد اقدامات پسندیده‌ای هستیم ولی در بیان این اقدامات زبان دولت الکن است».
روابط عمومی‌ها زبان دولت هستند که ارتباط بخش اجرایی با مردم و رسانه را بر عهده دارند و تحقق می‌بخشند، این یکی از وظایف روابط عمومی‌هاست؛ روابط عمومی‌ها باید از ظرفیت هنر برای انتشار اخبار و بیان مطالب‌شان آن گونه که مخاطب پسند است، استفاده کنند تا بتوانند در حوزه امیدآفرینی اثرگذار باشند.
نمی‌توانیم کار نکرده را بگوئیم انجام شده ولی باید کار کرده را هم با زبان صحیح و آن گونه که شایسته مخاطب است، منتقل کنیم اما چرا به رغم حضور روابط عمومی در همه ادارات این اتفاق نمی‌افتد؟ چند دلیل دارد که یکی از آن‌ها ضعف در ساختار سازمانی است، و همین باعث شده در در هر دستگاه یا اداره‌ای روابط عمومی جایگاه متفاوتی داشته باشد.
علیرضا کاظمی کارشناس روابط عمومی استانداری مرکزی: در حوزه روابط عمومی‌ها معضل اصلی نبود ساختار منسجم است که بایستی شکل بگیرد و اینکه نگاه‌مان به روابط عمومی‌ها صرفا یک دستگاه اطلاع‌رسانی نباشد. روابط عمومی‌ها جزو محجورترین بخش‌ها در دستگاه‌ها و ادارات هستند هم به لحاظ تعداد نیروی انسانی و ظرفیت‌هایی که در اختیار دارند و هم از حیث منابع مالی.
یکی از دلایل کمبود نیروی انسانی توانمند و دارای مهارت در حوزه روابط عمومی‌ها عدم توجه به تخصص و تجربه از سوی مدیران برای جذب نیروهاست. از سوی دیگر هم دوره‌های آموزشی درخوری در نظر گرفته نشده است.
*چه عاملی باعث کمرنگ شدن نقش روابط عمومی‌ها شده است؟ تخصص و مهارت چقدر نیاز کار روابط عمومی‌هاست؟
نگاه مدیران به روابط عمومی‌ها باید تغییر کند
سیدمصطفی حسینی‌نژاد مدیرکل روابط عمومی و اطلاع‌رسانی کمیته امداد امام خمینی(ره) استان مرکزی: یکی از آسیب‌های جدی در روابط عمومی این است که افرادی را از هر واحد دیگر سازمان در پست روابط عمومی که خالی است قرار می‌دهند که این مسئله بیشتر در دستگاه‌های دولتی حس می‌شود. این تفکر باید در یک سازمان ایجاد شود که روابط عمومی باید از همه افراد قوی‌تر باشد. راهکاری که می‌تواند این چالش را مرتفع سازد شناخت، آموزش و بیان جایگاه روابط عمومی به مدیران یک مجموعه است.
وجود ساختار و تشکیلات، مؤلفه کارآمدی روابط عمومی‌ها
حامد عشایری مدیر روابط عمومی اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان مرکزی: مقام معظم رهبری و مجموعه دولت از یک‌سو بر انتشار بذر امید در جامعه تاکید دارند؛ اما از سوی دیگر ساختار ضعیف روابط عمومی‌ها به‌عنوان حلقه اصلی ارتباط مردم با حاکمیت باعث شده این عملکرد، آنگونه که باید به چشم نیاید.
جایگاه کنونی روابط عمومی‌ها به لحاظ ساختاری و تشکیلاتی دچار ضعف است؛ باید بپذیریم که یکی از مؤلفه‌های کارآمدی روابط عمومی‌ها وجود ساختار و تشکیلات مناسب و مقتدرانه است و تا زمانی که روابط عمومی جایگاه معاونت فرهنگی اجتماعی را نداشته باشد از کلمه روابط عمومی باید دور شد. مادامی که ساختار مصوبی نباشد مدیر روابط عمومی بین اهداف سازمان، نظر شخصی مدیرکل و سایر معاونت‌ها و رئیس ادارات ستادی و شهرستانی می‌ماند.
روابط عموی در حوزه عملکرد و اطلاع‌رسانی به مجموعه راهبری و خوراک فکری می‌دهد؛ انتظار می‌رود با توجه به تاکیدهای مقام معظم رهبری در زمینه اهمیت جهاد تبیین و توجه به اطلاع‌رسانی، رفع نقص‌ها از جمله تعریف جایگاه شغلی، تخصیص ردیف اعتباری مستقل و حضور نیروهای متخصص در این بخش بیش از پیش بایستی مدنظر مدیران بالادستی قرار بگیرد.
برای عملکرد خوب روابط عمومی باید زیرساخت‌ها فراهم باشد و مبنای انتخاب روابط عمومی توسط شایسته سالاری و بر اساس ضابطه باشد. نیرویی که انگیزه دارد می‌تواند به عنوان روابط عمومی کارکیفی انجام دهد و در کنار آن دغدغه‌مند بودن نیز موجب می‌شود تا با شناخت و فهم سازمانی سوژه یابی درستی داشته باشد؛ اگر این موارد در انتخاب روابط عمومی محقق شد می‌توان گفت که روابط عمومی می‌تواند پیشران و راهبر دستگاه و مجموعه خود باشد.
کمبود نیروی انسانی متخصص و فقر آموزش یکی از چالش‌های روابط عمومی‌ها
داود فرجی مسئول روابط عمومی و شورای فرهنگی اداره‌کل فنی‌وحرفه‌ای استان مرکزی: متاسفانه در دولت گذشته شاهد ادغام و تنزل جایگاه روابط عمومی‌ها در سطح کلان کشوری و به تبع آن در سطح استان‌ها بودیم و این بزرگترین آسیبی بود که دولت گذشته به جایگاه روابط عمومی‌ها وارد کرد؛ دولت سیزدهم بایستی آن را ترمیم کند. هیئت دولت باید به این نتیجه برسد که بایستی جایگاه روابط عمومی‌ها ارتقا پیدا کند تا زبان الکنش گویا شود.
چالش دیگر کمبود نیروی انسانی متخصص و مجرب است. در پایش رصدی که در سطح استان در هیئت رئیسه شورای هماهنگی اتفاق افتاد متاسفانه بیش از 60 درصد نیروهای روابط عمومی‌ها از لحاظ تحصیلاتی تخصص مرتبط با مسئولیت عهده‌دار شده را ندارند، اگر این کمبود را هم بپذیریم که به دلیل کمبود نیرو ناچار به این کار شده‌ایم آیا نبایستی برای آنان دوره مهارت‌افزایی و توانمندسازی برگزار و خروجی آن را بازنگری کنیم؟
موضوع دیگر بودجه و اعتبارات است که روابط عمومی‌ها در دستگاه‌های اجرایی اکثراً دارای بودجه اختصاصی نیستند و ناچار برای امور اجرایی از بودجه فرهنگی و جاری استفاده می‌کنند که این خود آسیب‌زا است. افراد و تصمیم‌سازان دستگاه در این زمینه اثرگذار هستند و می‌توانند اولویت‌ها را برای مدیران تغییر دهند. تخصیص بودجه اختصاصی می‌تواند چاره ساز باشد و راه را برای روابط عمومی‌ها باز کند.
روابط عمویم نیروی باانگیزه دارای پشت کار، تخصص و ماهر می‌خواهد درحالیکه نیروهای غیرمتخصص را در این جایگاه قرار می‌دهند و از سوی دیگر تعداد افراد مسئول در این بخش با حجم کار تناسب ندارد. مدیران روابط عمومی جدای از وظایف عمومی‌شان 37 وظیفه دیگر هم در دستگاه اجرایی دارند و کمیته‌های مختلف را هم مسئولیت دارند و همین موارد بار مضاعفی را بر دوش روابط عمومی‌ها ایجاد می‌کند.
یکی دیگر از چالش‌ها در این حوزه این است که اکثر دوستان و همکاران در این حوزه به دنبال بروزرسانی خودشان نیستند و انگیزه کافی برای تجهیز خود به علم و مهارت روز ندارند؛ این بی‌انگیزه بودن و دور ماندن از فضای علمی ضربه‌ای را به بدنه روابط عمومی وارد می‌کند که دیگر چالش‌ها را تشدید می‌کند.
راهکارهای رفع این چالش‌ها، دفاع از جایگاه روابط عمومی‌هاست و دولت به عنوان ایجاد کننده این چالش بایستی از این جایگاه صیانت کرده به آن ارزش بدهد و آن را ارتقاء دهد لذا بایستی در این زمینه یک کار پژوهشی توسط دانشگاه علوم ارتباطات انجام شود.
علیرضا کاظمی کارشناس روابط عمومی استانداری مرکزی: گام اول شکل‌گیری ساختار و رویه‌ای منسجم برای روابط عمومی‌ها در همه دستگاه‌ها است با توجه به تأکیدات مقام معظم رهبری در حوزه اطلاع‌رسانی و تنویر افکار عمومی و رئیس جمهور در حال حاضر شاهدیم که خیلی از مسئولین با اهمیت این موضوع آشنا شده‌اند و به اهمیت بحث اطلاع‌رسانی پی برده‌اند. این موضوع باید در سطح کلان دنبال شود. باتوجه به اهمیت این امر چرا شورای عالی اطلاع‌رسانی نباید داشته باشیم.
*آیا در عصر حاضر روابط عمومی‌ها رقیب رسانه‌ها هستند؟
تعامل روابط عمومی و رسانه؛ اصلی که نباید فراموش شود
داود فرجی مسئول روابط عمومی و شورای فرهنگی اداره‌کل فنی‌وحرفه‌ای استان مرکزی: درخصوص تعامل رسانه‌ها و روابط عمومی باید گفت که اگر رسانه را رکن چهارم دموکراسی و به عنوان رکن مطالبه‌گر و سوال کننده بدانیم، روابط عمومی رکن پنجم است که وظیفه اطلاع‌رسانی و پاسخ گویی را عهده‌دار است و می‌بایست یکدیگر را پوشش بدهند اما چرا امروزه این تعارض ایجاد شده است؟ دلیلش آن است که رسانه‌ها از جایگاه خود تنزل پیدا کرده‌اند و به رسالت مطالبه‌گری خود نمی‌پردازند و بیشتر به رسالت پیام‌رسانی و انتقال دهندگی خبر عمل می‌کنند لذا روابط عمومی‌ها بر مبنای اقتصاد ضعیف رسانه‌ای که شاهد آن هستیم بعضاً بر رسانه‌ها استیلا پیدا کرده و با رپرتاژ آگهی، هدیه یا... رسانه‌های ضعیف را بر مبنای سیاست خود پیش می‌برند.
از سوی دیگر وقتی مطالبه‌گری اتفاق نیافتد، دستگاه هم پاسخگو نخواهد بود و چون هیچ یک به درستی به مسئولیت و نقش خود عمل نمی‌کنند. رسانه‌ها با روابط عمومی‌ها تعامل ندارند و زمانی این تعادل برقرار می‌شود که اقتصاد رسانه‌ای رسانه‌ها را تأمین کنیم؛ رسانه مستقل باشد و چشمش به سمت دستگاه دولتی و حاکمیتی نباشد. خبرنگار در نشست‌های خبری مطالبه‌گر باشد و روابط عمومی نیز به عنوان رکن پنجم بتواند پاسخگو باشد.
روابط عمومی‌ها منبع روایت
علیرضا کاظمی کارشناس روابط عمومی استانداری مرکزی: نداشتن شناخت و مهارت کافی از سوی روابط عمومی‌ها باعث می‌شود که روابط و تعاملاتی که لازم است در این راستا شکل نگیرد.
رسانه‌ها راوی هستند ولی منبع روایت روابط عمومی‌ها هستند و بایستی این حلقه را با مجموعه رسانه‌ای ایجاد کنند که بتوانند موضوعات، رویدادها و اتفاقاتی رخ داده را روایت کنند؛ حلقه مفقوده در این حوزه تعامل است که باید بین رسانه و روابط عممی برای روایت درست و اطلاع‌رسانی دقیق شکل بگیرد.
اینکه بگوئیم روابط عمومی‌ها رقیب رسانه‌ها هستند گفته درستی نیست. روابط عمومی‌ها به عنوان مرجع اصلی اخبار و به نوعی منبع روایت‌ها و رویدادهایی که در سطح دستگاه‌ها، نهادها و سازمان‌ها در حال اتفاق افتادن است، باید روایت درست را منعکس و مرجعیت خود را حفظ کنند، رسانه‌ها هم می‌توانند روایت خود را داشته باشند.
*سخن پایانی:
علیرضا کاظمی کارشناس روابط عمومی استانداری مرکزی: سرمایه اجتماعی موتور پیشران برای حرکت کشور است؛ تاکید مقام معظم رهبری به مجموعه دولت سیزدهم این بود که سرمایه، امید و اعتماد عمومی که آسیب دیده را ترمیم کند، می‌طلبد که مجموعه دستگاه های اطلاع رسانی، روابط عمومی‌ها و رسانه ها هم در کنار این جریان قرار بگیرند و جنبه اقناع افکار عمومی و اطلاع‌رسانی را با به جدیت دنبال کنند.
نگاه مدیران به حوزه روابط عمومی و اطلاع‌رسانی می‌تواند کمک کننده به این جهشی باشد که قرار است اتفاق بیافتد؛ روابط عمومی و رسانه را نباید تهدید دانست که فرصت است.
انتهای پیام/
